Tarihte Maya Takvimi By: ayten Date: 07 Eylül 2010, 03:30:58
Tarihte Maya Takvimi
Güney Amerika´da, dördüncü binyýlýn sonlarýna doðru bir uygarlýkta daha güçlü bir geliþimin gerçekleþtiðine dair kanýtlar vardýr. Bizim takvimimizle M.Ö. 12 Aðustos 3114´de Maya takvimi ortaya çýkmýþtýr. Mayalar, bizim bugün kullandýðýmýz Gregorian takviminden daha doðru olan bir tarihlendirme sistemini bulmuþ sýradýþý insanlardýr.
Dünya, güneþ etrafýndaki dönüþünü tam sayýda günde tamamlamaz. Çoðu okul öðrencisinin bildiði gibi yýlda 365 gün vardýr. Ama tam olarak deðil. Doðrusunu söylemek gerekirse, her dört yýlda bir, bir gün eklememizi gerektirecek þekilde tam olarak 365.25 gündür. Bu, onaltýncý yüzyýlýn sonlarýna kadar batý Avrupa´da kullanýlan orijinal Julian takviminin temelidir. Ancak yeterince doðru deðildir.
Aslýnda bir yýl 365.25 günden onbir dakika ve birkaç saniye daha kýsadýr. Bu yüzden de zaman içinde takvimle mevsimler arasýnda bir ayýrým ortaya çýkmaktadýr. 1582 yýlýnda takvimi aydönümüyle ayný konuma getirmek için Papa 13. Gregory, fazladan on günü bulunan bir takvim bastýrdý. Julian takvimini yeniden düzenleyerek bir yüzyýl kapayan ve 400´e bölünemeyen yýllar sýradan yýllar olacak ve artýk yýllar sayýlmayacaktý. Bu Gregorian sistemine göre 1600 ve 2000 (400´e bölünebilen) yýllar artýk yýllarken, 1700, 1800 ve 1900 böyle deðildir. Bugün bu sistemi kullanmaktayýz.
Maya sistemi karmaþýktýr. Tzolkin denen 260 günlük bir temele dayanýr ve belirsiz bir 365 gündür. Takvimlerini aydönümüne uydurmak için kullandýklarý yöntemi anlatmak için yeterince yerimiz yok. Diðer kültürlerde olduðu gibi sistemleri güneþin hareketini temel almaktadýr ama Venüs gezegeninin dairesel devrini kullanarak hesaplamalar yapmaktadýrlar. Örneðin bir Baktun, 144,000 gündür. Onüç Baktun, tam bir çað dönümüdür. Þu an içinde bulunduðumuz Baktým, 22 Aralýk 2012´de tamamlanacak. 5000 yýllýk bir süreçte, Maya takvimi Gregorian takviminden daha doðrudur.
M.S. 100 yýllarýna kadar Maya bilinen bir uygarlýk olmamasýna karþýn, takvimlerini M.Ö. 3114´de baþlatmýþlardýr. Mayalar, M.S. 600 ile 800 yýllarý arasýnda Altýn Çað´larýný yaþamýþ, sonra da þehirlerini býrakarak ortaya çýktýklarý gibi gizemli bir þekilde kaybolmuþlardýr. Týpký Mýsýrlýlar gibi Mayalar da piramitler, dev heykeller inþa etmiþ ve tam bir yazý sistemi geliþtirmiþlerdir.
Ne var ki, Maya takviminin baþlangýç tarihinin de bizimki gibi önemli bir olaya dayandýðý bellidir. M.Ö. 12 Aðustos 3114´de Mayalar için bu kadar özel ne olmuþtu ki?
Bunu asla kesin olarak bilemeyeceðiz. Aztekler´i ve diðer Kýzýlderililer´i Hýristiyanlýk dinine çevirme hevesine kapýlmýþ olan Ýspanyollar, bütün yazýlý bilgileri yokettiler. Yucatân Piskoposu Diego de Landa, þöyle demektedir: "Bu karakterlerle yazýlmýþ çok sayýda kitap bulduk ama batýl inanç ve yalanlardan baþka bir þey içermedikleri için hepsini yaktýk."
Neyse ki anýtlarýn üzerine büyük karakterlerle kazýdýklarý bazý yazýlar kaldý ve dilimize çevrildiðinde Maya takvimi, sayý sistemleri, mitleri ve tarihleri hakkýnda biraz bilgi edindik.
Mayalar, takvimleri icat etmeleriyle tanýnmalarýnýn yanýnda, eski bir Meso-Amerikan uygarlýðý olan Olmekler´den yola çýktýklarýna dair bazý kanýtlar vardýr. Bu insanlar hakkýnda fazla bilgi yoktur ama uygarlýklarýnýn baþlangýç tarihinin M.Ö.1500 yýllarý olduðu sanýlmaktadýr; takvimin baþladýðý M.Ö. 3114´den hâlâ biraz yakýnda. Ýleride yapýlacak baþka arkeolojik araþtýrmalar yeni cevaplar bulabilir. Ancak Ölmekler hakkýnda asýl ilginç nokta, heykelleridir. Biri beyaz, diðeri siyahi olan iki ýrka ayrýlmaktadýrlar. Bu durum, bu insanlarýn kökeninin Amerikalý deðil, Atlantik Okyanusu´nun diðer yanýndan gelen insanlar olduðunu göstermektedir.
Kolomb´dan önce Avrasya ve Amerika kültürleri arasýnda bir bað olduðu fikri yeni deðildir. Kýtalar arasýndaki fikirler, dil ve mimari arasýnda benzerlikler vardýr. Thor Heyerdahl´ýn 1970´lerde yayýnladýðý Ra II´de anlattýklarýna göre antik Mýsýrlýlar sazdan yapýlmýþ tekneleriyle Atlantik´i aþmýþlardýr. Bu teknelerin tarzý ve yapýlarý, Peru´daki Titicaca Gölü´nde bulunanlarla büyük bir benzerlik göstermektedir. Diðer bazýlarý ise ünlü gezgin ve denizcilerin Atlantik´i ilk aþan insanlar olduðu fikrinde ýsrar etmektedirler.
Ynt: Tarihte Maya Takvimi By: Bilal2009 Date: 17 Mart 2019, 13:48:02
Esselamu aleyküm Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Tarihte Maya Takvimi By: ceren Date: 17 Mart 2019, 15:36:51
Esselamu aleykum. Rabbim razý olsun bizlere bu bilgileri sunan kardesimizden. ..
Ynt: Tarihte Maya Takvimi By: Sevgi. Date: 18 Mart 2019, 00:49:27
Aleyküm selâm Maya takvimi bizim takvimimiz gibi deðil karmaþýk bir takvimdir