Zekat ve fitre kimlere verilir kimlere verilmez? By: reyyan Date: 01 Eylül 2010, 21:58:32
Soru: Zekat ve fitrenin yoksula ödememiz gereken borçlarýmýz olduðunu biliyoruz. Ancak yakýnlarýmýza zekat, fitre verilmez diye bir hüküm olduðunu da duyuyoruz. Bu konularda bilgi verebilir misiniz?
Yakýn akrabalardan kimlere zekat fitre verilmez, kimlere verilir?
Cevap: Anneye, babaya, dedeye, nineye; oðula, kýza, bunlarýn çocuklarý olan torunlara zekat, fitre verilmez. Çünkü bunlar bir bakýma soframýzýn ortaklarýdýrlar. Bunlara zekatla, fitreyle deðil de servetin kendisiyle bakýlýr, yabancý muamelesine maruz býrakýlmaktan kaçýnýlýr.
Bunlarýn dýþýnda zekat ve fitre verilecek yakýnlarý da þöyle sýralamak mümkündür:
Evlenip baþka aileye karýþmýþ ihtiyaç sahibi kýz kardeþe, ayrý ev kurmuþ oðlan kardeþe, bunlarýn çocuklarý olan yeðenlere, kayýnpedere, kayýnvalideye, damada, ihtiyaç sahibi geline, halaya, teyzeye, dayýya, bakýma muhtaç öðrencilere, bunlara bakan vekillerine, Pakistan'da sel felaketine uðrayan kardeþlerimize zekat ve fitre verilerek tüm ihtiyaç sahibi insanlarýn imdadýna koþmaya gayret edilir.
Soru: Zekatýmýzý verirken Pakistan'daki kardeþlerimiz gibi çok muhtaç yerlere gelecek senenin muhtemel zekatýný da þimdiden verebilir miyiz?
Cevap: Evet, verebilirsiniz. Gelecek sene bu miktarý zekatýnýzdan düþebilirsiniz.
Soru: Zekat verirken kalpteki niyet yeterli midir? Yoksa alana bildirmek de gerekli mi?
Cevap: Kalpteki niyet yeterlidir. Dille söyleme mecburiyeti yoktur. Verilen kimseyi incitmeden 'þunu bayram harçlýðý yapýn' gibi münasip bir sözle de verilebilir.
Soru: Bir iþyerine ortaðým. Hisse senetlerim var. Zekatýmý nasýl vereceðim?
Cevap: Ortaklar kendi hisselerine ait olan miktarýn zekatlarýný kendi baþlarýna hesap edip verirler. Herkes kendi hissesinin sorumlusudur çünkü.
Soru: Dükkânýmdaki malýn zekatýný verirken alýþ fiyatýný mý, yoksa satýþ fiyatýný mý esas alacaðým? Tümünden mi yoksa sadece kazancýndan mý zekat vereceðim?
Cevap: Malýn maliyet deðerinden zekatýný hesap edebilirsiniz, ayrýca kazancýndan deðil, servetin tümünden zekat vereceksiniz.
Soru: Ticaret için deðil de binme ihtiyacým için aldýðým arabam var. Ayrýca oturduðum evim, kirada olan mülküm de mevcut. Bunlarýn kendisine zekat vermem gerekir mi?
Cevap: Bindiðiniz arabaya, oturduðunuz evinize, kirasý için beklettiðiniz mülkünüze zekat vermeniz gerekmez. Bunlar ticaret malý deðil, kullanmak ve gelirinden geçinmek istediðiniz sabit mülklerinizdir. Varsa getirdiði kazancýndan zekat vermek gerekir. Þayet bunlar alýp satmak için bekletilen ticaret malý iseler o zaman deðeri üzerinden zekata tabi olurlar. Ýþyerinde çalýþan makine gibi demirbaþlara da zekat gerekmez.
Soru: 80 gramý geçen altýn ziynetin sahibi olan haným bunun zekatýný verecek durumda olmadýðý takdirde, ben de bu sene Þafii mezhebiyle amel ediyorum diye niyet edebilir mi?
Cevap: Þafii mezhebinde ziynetler kadýnýn asli ihtiyacýndan sayýldýðýndan dolayý zekata tabi deðildir. Mecbur kalan Hanefi hanýmlar ben de bu sene Þafii görüþüyle amel ediyorum diye niyet ederek ziynetlerini asli ihtiyaçlarýndan sayýp veremedikleri sene için borçluluk hissinden kurtulabilirler.
Soru: Zekat ve fitre vereceðim yoksul mutlaka dindar mý olmalýdýr?
Cevap: Günahkâr Müslüman'a zekat fitre vermek caizdir. Ancak takva sahibi insanlarý öne almak da yanlýþ olmasa gerektir. Aldýðý yardýmý içki gibi harama harcayacaðýný sandýðýnýz muhtacýn evine yiyecek ve giyecek ihtiyaçlarý olarak vermek de isabetli bir tedbir olur.
Soru: Zekat ve fitre tek kiþiye mi verilmeli, yoksa bölünerek de verilebilir mi?
Cevap: Fitre bölünmez. Çünkü 7 lira gibi küçük bir miktardan baþlamaktadýr. Ancak zekatýn miktarý büyükse birkaç ihtiyaç sahibine taksim edilerek verilebilir.
Ayrýca: Aile içinde kendi adýna serveti olan her zengin fert, kendi zekatýnýn sorumlusudur. Ancak fitre öyle deðildir. Fitrede aile reisi, aile fertlerinin tümünün fitresini vermekten sorumludur.
AHMET ÞAHÝN
radyobeyan