Saman nezlesi By: ehlidunya Date: 26 Aðustos 2010, 17:46:15
Saman nezlesi
Saman nezlesi nedir ?
Saman nezlesi özellikle aðaçlardan ve otlardan gelen tozlardan, mantar tozlarýndan ve bazen de bunlarýn birleþimlerinden meydana gelen bir solunum alerjisidir. Ýlkbahar ve yaz aylarýndaki saman nezleleri, özellikle yukarýda belirtilmiþ tozlardan ileri gelmektedir. Aðustos ayý ortasýnda baþlayan ve eylül sonuna veya erken don mevsimine kadar süregelen sonbahar türü ise, özellikle yabanî ot ve mantar tozlarýndan ileri gelmektedir.
Saman nezlesinin belirtileri nelerdir ?
Þiþkin, kaþýntýlý ve damlayan gözler, kapalý, týkanýk veya devamlý akan bir burun, gözlerde,’ damakta ve boðazda bazý belirtilerdir. Bu alerjinin getirdiði þiddetli hapþýrma halleri birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilir. Sinüs enfeksiyonlarý genellikle saman nezlesiyle ilgili görülür. Bazý hallerde saman nezlesi mevsiminde astým da geliþebilir.
Saman nezlesi insan vücuduna nasýl girer ?
Tozlar solunum yolu ile vücuda girer. Bazý kiþilerde solunum yolu ile alman polen tozlar veya mantar tozlarý (alerjenler )> birçok giriþten sonra, vücut içinde «antikor» lar meydana getirebilir. Bu antikorlarýn vücut içinde geliþmesi bazen aylar bazen de yýllar ister. O zamana kadar hiçbir þekilde kendisini göstermez. Ancak, bu hassas antikorlardan yeterli sayýda yetiþenleri olunca (polen), toz ve mantarlarýn dokularla temasa geçmesiyle saman nezlesi geliþmiþ olacak ve meydana çýkacaktýr.
Gül nezlesi saman nezlesi ile ayný mýdýr ?
Gül nezlesi bir tür saman nezlesidir. Fakat bu ad artýk çok az kullanýlmaktadýr. Aslýnda bu nezle güllerden deðil, otlardan çýkan polenlerden gelmektedir.
Alerji «compositae» familyasýndan uzun saplý sarý bir çiçekten de gelebilir mi ?
Hayýr. Alerji genellikle amhrosia otunun polenlerinden ileri gelmektedir.
Saman nezlesi bulaþýcý mýdýr ?
Hayýr.
Saman nezlesi irsiyet ile geçer mi ?
Hastalýk temayülü irsi yollar ile geçebilir.
Yýl boyunca süregelen saman nezlesi nedir ?
Bu duruma ayný zamanda burun iltihabý «rhinitis» denir ve çok kez sinüslerin iltihaplanmasýyla karýþtýrýlýr. Yýl boyu süregelen saman nezlesinde akan ve kaþýntý yapan gözler, hapþýran ve akan burun yýl boyunca bu illetlerden kurtulamazlar. Ancak bu tür allerji mevsimlik allerj enlerden deðil, mevsim dýþý alerjenlerden meydana gelmektedir. Meselâ ev tozlarýndan, tüylerden, hayvan kýllarýndan hatta yemeklerden, bazý zamanlarda da bakterilerden doðan enfeksiyonlardan da ileri gelebilir.
Hava þartlarýnýn saman nezlesine tesiri nedir ?
Saman nezlesinin þiddeti havada polenin miktarý ve hastanýn hassasiyetine baðlýdýr. Serin, bulutlu, rüzgârsýz ve yaðmurlu bir havada hastada çok kez hiçbir belirti görülmez. Hava sýcak, kuru, güneþli veya rüzgârlý olduðu zamanlar belirtilerde artýþ görülür. Hastalar ýslaklýða veya rutubete karþý alerjik iseler rahatsýzlýklarýnda serin, veya yaðmurlu günlerde artýþ olur. Polenlerin büyük çoðunluðu bitkilerden saat 6 ile 13 arasýnda çýkar. Bunun için bu saatler hastalar için en kritik saatlerdir.
Saman nezlesinin yaygýnlýðý ne ölçüdedir ?
Genellikle nüfusun yaklaþýk olarak % 2’si ile 3′ü olduðu tahmin edilmektedir.
Saman nezlesi nasýl teþhis edilir ?
Hastanýn geçmiþi etüt edilerek, polen ve mantar ile yapýlan cilt üzerindeki testlerden.
Polenden baþka maddeler de saman nezlesini þiddetlendirebilir mi ?
Evet. Pollen mevsiminde tütün dumaný, taze boyalar, kuvvetli parfümler, haþarat ilâçlarý ve ev tozlarý saman nezlelerini þiddetlendirebilirler. Ayrýca çikolata, mýsýr, kavun ve karpuz, ve bal gibi tatlý sývýlar, kiraz, þeftali gibi mevsim meyvelerin yenmesi, alerji belirtilerinin artmasýna neden olabilir.
Saman nezlesi tedavisiz iyileþebilir mi ?
Evet, ama buna pek nadir olarak rastlanýr.
Saman nezlesi tedavi edilmediði takdirde ne gibi komplikasyonlar meydana gelebilir ?
Tedavi olmayan saman nezlesi hastalarýnýn yaklaþýk % 30-60′mda bu hastalýk astýma yol açar.
Saman nezlesinin tedavisi nedir ?
Üç metot vardýr:
a.Mevsim arasý metodu. Bu metotta hastalar, bitkiler bitki tozlarýný saçarken tedaviye tâbi tutulurlar. Alerjinin kontrol altýnda tutulabilmesi için gerekli tedavinin her gün veya iki günde bir yapýlmasý gereklidir.
b.Mevsim öncesi metodu. Bu metotta pollinating mevsiminden yaklaþýk üç ay önce tedaviye baþlanýr ve enjeksiyonlar beþ ile yedi gün arasý yapýlýr. Böylece mevsim baþladýðý zaman hastanýn hastalýða karþý direnci yüksek bir dereceye çýkarýlmýþ olur.
c.Yýl boyu metodu. Bu metotta enjeksiyonlar haftada bir yapýlarak azami dayanýklýlýk temin edildikten sonra bu enjeksiyonlara dört hafta daha devam edilmelidir.
Saman nezlesinin enjeksiyon yoluyla tedavi usulünün komplikasyonlarý olabilir mi ?
Bazen kol þiþebilir veya hastada hastalýðýn genel belirtileri görülür. Bazen de alerjik kriz normalden daha þiddetli olur veya þiddetli kaþýntý halinde kendisini gösterebilir. Bu gibi belirtiler enjeksiyon yapýldýktan birkaç saniyeden yarým saat sonraya kadar meydana gelebilir. Bunun için hastanýn bir enjeksiyondan sonra bir süre alerji uzmanýnýn muayenehanesinden ayrýlmamasý iyi olur.
Saman nezlesi enjeksiyonlarýnýn tepkilerini hafifletmek için ne yapýlabilir ?
Alerji uzmanýnda bu gibi tepkileri zararsýz hale getirebilecek ilâçlar daima mevcuttur.
Antihistamik ilaçlar saman nezlesinin tedavisinde faydalý olabilir mi ?
Bunlar saman nezlesinin belirtilerini hafifletmek için çok faydalýdýrlar. Ancak bu tip ilâçlarýn büyük çoðunluðu uyuþukluk ve baþ dönmeleri gibi tehlikeli yan tesirlere sebep olurlar. Bunlarýn enjeksiyon yerine kullanýlmalarý doðru deðildir. Üstelik bunlar saman nezlesinin bir komplikasyonü olarak astýmýn gelmesini de önleyemez.
Saman nezlesi kortizon gibi «steroit» ilâçlarla etkili bir þekilde tedavi edilebilir mi ?
Allerjiyi hafifletmekte bunlar yararlý olabilir. Ancak bunlar Standard tedavi usulleri olarak kullanýlmamalýdýr.
Klima cihazlarý ve oda filtreleri saman nezlesinin tedavisinde yararlý olabilir mi ?
Evet. Yararlýk oranlarý ise hastanýn bu gibi odalarda ne kadar vakit geçirebileceðine baðlýdýr.
Klima cihazlarý bazen saman nezlesinden alerjisi olanlara zararlý olabilir mi ?
Bazý hastalarýn durumu klima cihazlarý kullanýldýðý yerlerde daha da kötüleþir. Onun için, böyle bir cihaz alýnmadan hasta bunlarýn, kendisine yararlý olup olmayacaðýný, tecrübe yoluyla tespit etmelidir.
Saman nezlesi geçtikten veya tedavi olduktan sonra yeniden tekrarlanýr mý ?
Evet. Bir hastada yýllar boyu hiçbir belirti görülmedikten sonra bile hastalýk þiddetli bir þekilde tekrarlanabilir.
Saman nezlesi olan bir hasta için hayatý boyunca tedavi gerekebilir mi ?
Her zaman deðil. Bir hastanýn ne süre enjeksiyona ihtiyacý olacaðý öngörülemez. Fakat birçok vakada tedavi üç ile beþ sene arasýnda sona erebüir.
Bir alerji uzmaný alerjik hastasýnýn tedavisine ne gibi þartlarda son verir ?
Hasta peþi peþine iki yýl hiçbir rahatsýzlýk göstermediði zaman.
Duygusal hallerin saman nezlesine etkileri var mýdýr ?
Evet. Herhangi duygusal bir kriz hastalýðýn hýzýný þiddetlendirebilir.
Saman nezlesinden rahatsýz olan hastalarýn fizikî faaliyetlerini kýsmalarý gerekli midir ?
Evet. Fazla fizikî yorgunluðun saman nezlesini þiddetlendirdiði görülmüþtür.
Saman nezlesi mevsiminde cerrahý müdahale yapýlmalý mýdýr ?
Saman nezlesinden þikâyetçi hastalara ancak acil vakalarda ameliyat yapýlmalýdýr. Þiddetli hapþýran bir hastaya muhakkak surette gerekmediði takdirde ameliyat yapýlmasý doðru olmaz. Anestezi saman nezlesi hastasýnýn burnuna tahriþ edici tesir yapabilir. Mevsim içerisinde ameliyat gören bir hastada astým hastalýðýnýn da meydana gelmesi mümkündür.
Saman nezlesinden mustarip çocuklarýn bademcikleri ne zaman alýnmalýdýr ?
Saman nezlesi mevsimi geçtikten sonra sonbahar sonunda veya kýþýn ilk aylarýnda ya da mevsimi baþlar baþlamaz yapýlmamalýdýr.
Gebe olan saman nezlesi hastasý tedavi görmeli midir ?
Evet. Saman nezlesi hastalýðý olanlarýn durumu gebelik haline þiddetlenir.
Yiyeceklerin saman nezlesi ile ilgileri var mýdýr ?
Evet. Bazý yiyecekler hastalýðýn durumunu kötüleþtirir.
Saman nezlesine alkollü içkiler nasýl tesir eder ?
Hastalýk mevsiminde hastalýðýn hýzýný þiddetlendirir.
Saman nezlesi erkeklerde mi, yoksa kadýnlarda mý daha fazla görülür ?
Bu hastalýða erkek ve kadýnlarda ayný oranda rastlanmaktadýr.
Saman nezlesi olan bir hastanýn oturduðu yerden baþka yere taþýnmasý doðru olur mu ?
Ülkelerin bazý yerlerinde pollene çok az rastlanýr. Hastalýk mevsiminin en süratli zamanýnda hastalarýn böyle yerlere gitmeleri icap eder.
Alerji hastasý evinde sevdiði ev hayvaný bulundurmalý mýdýr ?
Böyle hayvanlarýn bulundurulmamasý tercih edilir. Hastalar ev hayvanlarýnýn kýllarýna karþý allerji gösterebilirler; üstelik bu hayvanlar dýþarýdan eve pollen nakledebilir.
Ambrosia otundan niçin korunulamýyor ve bu otlar ortadan kaldýrýlamýyor ?
Çünkü böyle bir yok etme plânýnýn ülke çapýnda ele alýnmasý gereklidir. Bir kentteki ve çevresindeki polenleri yok etmek yetersiz olur. Polenler havadan çok uzun mesafe katledebilmektedirler.
radyobeyan