Namazda Secde Yerine Bakmak By: reyyan Date: 20 Aðustos 2010, 15:56:31
Namazda Secde Yerine Bakmak
Namaz, huzur, dikkat, saygý ve edep makamýdýr. Bir bakýma vuslat zamanýdýr. Fâtiha'yý okumak suretiyle Allah ile konuþma makamýna yükselme dönemidir. Göðüs ve alýn kýbleye yönelik, gözler secde yerine bakar vaziyette kemal-i edeple durup ibâdet etmek, þüphesiz ki büyük bir bahtiyarlýktýr. Dikkatin baþka bir yana daðýlmasý, insaný asýl dikkat edeceði noktadan uzaklaþtýrýr. O bakýmdan namazda gözle de olsa saða sola iltifat etmek, duvarlardaki yazý ve nakýþlarla, halý ve kilimlerdeki renk ve motiflerle meþgul olmak namazýn feyiz ve faziletini düþüreceðinden mekruh sayýlmýþ tavana doðru kaldýrmak da doðru deðildir.
Konuyla ilgili hadisler:
Ýbn Sirîn'den yapýlan rivayete göre "Resûlullah (a.s.) Efendimiz (bazan, gözlerini semaya doðru çevirirdi. O sebeple, "Onlar ki namazlarýnda saygýyla korkarlar..." mealindeki âyet indi. Resûlüllah (a.s.) Efendimiz, baþýný eðdi."[70]
Açýklama:
Resûlüllah (a.s.) Efendimizin zaman zaman namazda olsa bile gözlerini semaya doðru çevirmesi, Allah'a olan aþk ve üstün saygýsýndan kaynaklanýr, inen ilâhi tecellilere hayranlýk duymasýnýn ayrý bir tezahürü hikmetini taþýrdý. Diðer insanlarýn böyle bir mazhariyete ermeleri söz konusu olmayacaðýna göre, Resûlüllah'ýn (a.s.) o davranýþý, namazýn sünnetlerinden sayýlarak ümmeti tarafýndan taklîd edilmesini önlemek için, ilgili âyetle, secde yerine bakmak suretiyle ümmetine namaz adabýndan birini daha öðretmesi tavsiye edilmiþtir.
Ebu Hureyre (r.a.)’den yapýlan rivayette, Peygamber (a.s.) Efendimiz þöyle buyurmuþtur:
"Bazý topluluklar namazda ya gözlerini göðe doðru kaldýrmaktan vazgeçerler, ya da gözleri herhalde kapýlýp alýnýr."[71]
Enes (r.a.)’den yapýlan rivayette, Peygamber (a.s.) Efendimizin þöyle buyurduðunu söylemiþtir:
"Bazý topluluklara ne oluyor da namazda gözlerini göðe doðru kaldýrýyorlar?"
Sonra da Resûlüllah (a.s.) bu husustaki sözünü biraz daha tesirli kýlarak buyurdu ki:
"Ya vazgeçerler, ya da gözleri (bakýþlarý) kapýlýp alýnýr."[72]
Abdullah b. Zübeyir (r.a.)’den yapýlan rivayette, demiþtir ki:
"Resûlüllah (a.s.) Efendimiz teþehhütte oturunca sað elini sað uyluðunun üzerine, sol elini de sol uyluðu üzerine býrakýr, þehadet parmaðýyla iþarette bulunur ve bakýþý parmak iþaretini aþmazdý, (yani teþehhütte önüne bakar, baþka tarafa gözlerini kaydýrnýazdý.)"[73]
Hadîslerin açýk delâletinden þu hükümler anlaþýlmaktadýr:
1- Namazda gözleri saða sola kaydýrmak, çevreyi taramak mekruhtur.
2- Namazda daha çok secde yerine bakýlýr, böyle yapmak müstehabdýr.
3- Namazda gözleri göðe doðru kaldýrmak mekruhtur.
4- Teþehhüde oturulduðunda elleri uyluklar üzerine koymak sünnettir.
5- Teþehhüt esnasýnda diz kapaklarýna bakmak, etrafý gözle taramamak müstehabdýr.
Hadîslerin ýþýðýnda müctehit imamlarýn görüþ, tesbit, istidlal ve ihticaclarý:
a) Hanefîlere göre:
Namazda baþýyla saða-sola iltifat etmek mekruhtur. Göðüsüyle saða-sola çevrilmek ise namazý bozmasa bile hem mekruh, hem de fazileti gidericidir. Ancak göz ucuyla çevreye iltifatta bulunmak mekruh deðildir. Nitekim Resûlüllah (a.s.) Efendimiz gözünün ucuyla ashabýnýn davranýþlarýný bazan tarardý.[74]
Namazda ayakta iken secde yerine bakmak, rükû'da ayaklara, otururken uyluklara bakmak namazýn adâbýndandýr.[75]
b) Þâfiîlere göre:
Ýlgili hadislerle istidlal edip namazda ayakta iken secde yerine bakýp etrafa iltifat etmemek, teþehhüde otururken þehadet parmaðýna bakýp yine ileriye ve etrafa iltifatta bulunmamak sünnettir. Aksini yapmak mekruhtur.[76] Göðsüyle kýbleden ayrýlan kimsenin namazý bozulur.[77]
c) Hanbelilere göre:
Namazda saða-sola iltifat mekruhtur. Vücudunu bütünüyle kýbleden baþka yana çevirirse namazý bozulur. Ancak Kabe'de veya aþýrý korkulu anlarda böyle yapmasýyla namaz bozulmaz. Yüzüyle veya göðsüyle saða-sola iltifat namazý bozmaz.[78] Gözleri göðe kaldýrmak ise, mekruhtur.
d) Mâlikîlere göre:
Namaz kýlanýn ayaklarý kýbleye yönelik bulunduðu takdirde saða-sola iltifat mutlaka mekruhtur, bu ister baþ ve göðüsle, isterse vücudun bütünüyle olsun farketmez. Ancak ayaklarý da kýbleden çevrilirse, o takdirde namazý bozulur.[79]
Namazda gözleri göðe doðru kaldýrmak, eðer öðüt ve ibret almak içinse, mekruh deðildir.[80]
Diðer rivayetler, yorumlar ve tahliller:
615 nolu Ýbn Sirin hadisi murseldir. Çünkü bu zat tabiîndendir, Peygamber (a.s.) Efendimize ulaþmamýþtýr. Bundan, onun hadîsi rivayet ettiði sahabinin ismini atladýðý anlaþýlýyor. Ancak ricali sýkat (güvenilirler) dir. Beyhakî ise hadisi mevsulen tahrîc etmiþtir. el-Hâkim ise Müstedrek'te Ebû Hüreyre'den (r.a.) þu lâfýzla tahrîc etmiþtir:
"Resûlüllah (a.s.) Efendimiz namaz kýldýðý zaman gözünü göðe doðru kaldýrýrdý. "Onlar ki namazlarýnda saygýyla korkarlar..." âyeti inince, baþýný eðmeye baþladý."
Ýbn Zübeyr'in hadîsini ise, Ýbn Hibban kendi sahihinde tahrîc etmiþtir. Aslý ise Müslimde geçer, ancak orada þu cümleye yer verilmemiþtir:
"Gözleri iþaret parmaðýný aþmazdý."
Gözlerin kapýlýp alýnmasýndan maksat, kör olmasýdýr. Bu, zahirî bir körlük deðil, manevî körlüktür, yani gözler namazýn nurundan mehrûm kalýr, demektir.
Ezvac-ý tahirattan Ümmü Seleme (r.a.) þöyle anlatmýþtýr:
"Resûlüllah (a.s.) Efendimiz zamanýnda namaz kýlmaya kalkan kimsenin gözlerinin bakýþ açýsý ayaklarýný aþmazdý. Resûlüllah (a.s.) Efendimiz vefat ettikten sonra, namaz kýlan kimsenin bakýþ açýsý alnýný koyduðu secde yerini aþmazdý. Ebûbekir (r.a.) vefat etti, Hz. Ömer zamanýnda namaz kýlan kimsenin namazdaki bakýþ açýsý kýble yerini aþmazdý. Hz. Osman (r.a.) zamanýnda ise, fitneler baþ gösterdi, o yüzden insanlar namazda saða-sola iltifat etmeye baþladýlar."[81]
Ýbn Hazým hadîsin zahirine bakarak, saða-sola iltifat edenin namazý bozulur demiþtir. Yine bu zata göre, namazda gözleri göðe doðru kaldýrmak da namazý bozar.
Çýkarýlan Hükümler:
1- Nazmada saða-sola baþ ile veya göðüsü çevirerek iltifat etmek mekruhtur, namazýn faziletini düþürür.
2- Namazda ayakta iken secde yerine, otururken diz kapaklarýna veya uyluða bakmak adâbdandýr. (Bu Hanefîlere göredir).
3- Namazda ayakta iken secde yerine bakmak, otururken þehadet parmaðýna bakmak sünnettir. Saða-sola iltifat mekruhtur. Ayrýca namazda göðüsü kýbleden çevirmek namazý bozar. (Bu Þafiîlere göredir).
4- Saða sola iltifat etmek mekruhtur. Namazda vücudu bütünüyle kýbleden çevirmek namazý bozar. (Bu, Hanbelîlere göredir).
5- Namazda ayaklar kýbleden baþka bir cihete çevirilmedigi takdirde göðüsün veya vücudun tamamýnýn kýbleden çevrilmesi taamazý bozmaz. (Bu, Mâlikîlere göredir).
6- Namazda gözleri göðe doðru kaldýrmak mekruhtur.
Ynt: Namazda Secde Yerine Bakmak By: ceren Date: 30 Ocak 2019, 15:51:31
Esselamu aleykum. Namazýný hakkiyla ve vaktinde huþu içinde kýlan ve hayra rahmete kavuþan kullardan olalim inþallah. ..
Ynt: Namazda Secde Yerine Bakmak By: Bilal2009 Date: 30 Ocak 2019, 21:40:38
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri namazý hakkýyla kilanlardan eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Namazda Secde Yerine Bakmak By: Sevgi. Date: 31 Ocak 2019, 00:48:54
Aleyküm Selam. Rabbim bizleri herdaim ibadetlerini vaktinde ve hakkýyla yerine getiren hayýrlý kullarýndan olmayý nasip etsin...Amiin
radyobeyan