Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: neslinur Date: 19 Aðustos 2010, 10:17:48
Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Veya Tohum Ve Benzeri Bir Þeyle Yapmak
Bilindiði üzere, tesbîh, Allah'ý her türlü noksan sýfatlardan, beþeri vasýflardan (tenzih etmek, onun büyüklüðünü, yüceliðini dile getirip övülmeyi her zaman lâyýk olduðunu düþünerek hamd etmektir.
Ancak Resûlüllah (a.s.) Efendimiz tesbih, tekbir ve tahmid hususunda bazý rakamlar üzerinde durmuþtur. Her sayýnýn ayrý bir hikmeti ve baþka bir feyiz ve bereketi bulunduðundan belirtilen rakamlara aynen uymak sünnettir. Sayýda bir yanlýþlýk yapmamak için de ya parmaklardaki boðumlarý dikkate alarak hesaplamak, ya da tohum ve benzeri bir þeyle onu gerçekleþtirmek caizdir. Günümüzde kullanýlan 99'luk tesbihler, sonralarý Hindistan ve benzeri yerlerden bize geçmiþtir. Resûlüllah (a.s.) Efendimiz zamanýnda mü'minler tesbihlerini daha çok parmak hesabýyla yerine getirirlerdi.
Konuyla ilgili hadîsler:
Büseyre (r.a.)’den yapýlan rivayette -ki bu zat muhacirattandýr-, demiþtir ki:
"Resûlüllah (a.s.) Efendimiz bize þöyle buyurdu:
"Size gereken tehlîl, tesbih ve takdistir. Sakýn bunlarý yapma hususunda gaflet etmeyin (yeri ve zamaný gelince herhalde yapýn). Aksi halde rahat hususunda unutulur (ondan mahrum kalýrsýnýz). Parmak uçlarýný baðlayýp (sayýnýz). Çünkü parmaklar sorumludurlar; konuþturulacaklardýr."[452]
Sa'd b. Ebî Vakkas (r.a.)’dan yapýlan rivayette, onun þöyle dediði tesbit edilmiþtir: Hz. Sa'd, Peygamber (a.s.) Efendimizle beraber bir kadýnýn yanýna girdiklerinde, kadýnýn önünde tohum veya küçük taþ bulunuyormuþ, kadýn tesbihlerini onlarla (sayýp) yapýyormuþ. Bunun üzerine Resûlüllah (a.s.) ona,
"Bundan daha kolay ve daha faziletli olanýný sana haber vereyim mi: Sübhanellahi Adede Ma Halaka Fi's-Semaî Ve Sübhane'llahî Adede Ma Halaka Fi'l-Ardi Ve Sübhanetlahî Adede Ma Beyne Zalike Ve Sübhane'llahî Adede Ma Huve Hâlikun, Vallahu Ekber Mîsle Zalike Ve'l-Hamdu Lillahî Misle Zalike Vela Ýlahe Ýlla'llahu Misle Zalîke Vela Havle Vela Kuvvete Ýlla Billahi Misle Zalike."[453]
Hz. Safiyye (r.a.)’dan yapýlan rivayette, adý geçen sahabiye, diyor ki:
"Resûlüllah (a.s.) Efendimiz yanýma girdi. Önümde 4000 tohum bulunuyordu ki, onlarla tesbîh ediyordum. Resûlüllah (a.s.) bana,
"Gerçekten sen bunlarla tesbih ettin, ama bundan daha çok sayýlacak bir tesbihi sana öðreteyim mi?" diye sordu. Ben de:
"Evet öðretiniz" dedim. Bunun üzerine þöyle buyurdu:
"De ki: Sübhane'llahi Adede Halkýhi."[454]
Hadislerin açýk delâletinden þu hükümler anlaþýlmaktadýr:
1- Namazdan sonra tehlîl, tesbîh ve tasdîste bulunmak müstehabdýr.
2- Tesbihi parmak uçlarýyla yapmak müstehabdýr. Kýyamet gününde parmaklar konuþturulup lehte veya aleyhte þahitlik edeceklerdir.
3- Çok tesbîh yapmak isteyenlerin, Sa'd b. Ebî Vakkas hadîsinde belirtilen tesbih ve duayý yapmalarý meþru'dur. Ayný zamanda Hz. Safiyye hadîsindeki tesbih de bunun bir benzeridir.
Yorumlar ve tahliller:
1070 nolu Büseyre (r.a.) hadîsini ayný zamanda Hâkim tahric etmiþ, Tirmizî ise, hadisin garip olduðunu, çünkü bu rivayeti ancak Hâný' b. Osman hadisiyle bildiðini kaydetmiþtir. Ýmam Süyutî ise bunun isnadýný sahihlemiþtir.
1071 nolu Sa'd b. Ebi Vakkas (r.a.) hadisini, Nesâî, Ýbn Mâce, Ýbn Hibban ve Hâkim tahric etmiþlerdir. Ayný zamanda Hâkim onu sahîhlemiþ, Tirmizi de hasenlemiþtir.
1072 nolu Hz. Safiyye (r.a.) hadîsini Hâkim tahric etmiþ, Süyutî de sahihlemiþtir.
Birinci hadîs, tesbihte parmak uçlarýyla saymanýn meþruiyetine delâlet etmektedir. Bu manada bir diðer hadîsini Ebû Dâvud, Tirmizi, Nesâî ve Hâkim tahrîc etmiþler, Tirmizî onu "hasen" ile kayýtlarken Nesâi ile Hâkim sahîhlemiþlerdir.[455] Bu ikinci rivayet þöyledir:
"Peygamber (a.s.) Efendimizi gördüm, tesbihte parmaklarýný baðlayýp (hesaplýyordu)." Ebû Davud'un rivayetinde ise, þu fazlalýk vardýr: "Sað elinin parmaklarýný..."
Resûlüllah (a.s.) Efendimiz, parmakla tesbih sayýsýný belirlemenin illetini de açýklamýþtýr ki, bu bize parmakla yapýlan tesbihin evlâ ve afdal olduðunu gösterir.
Diðer iki hadis ise; bu hesabýn tohum veya küçük taþ ile de yapýlmasýnda bir sakýnca olmadýðýna delâlet etmektedirler. Buna kýyasla bildiðimiz tesbihlerle ayný þeyi yapmakta bir sakýnca olmadýðý anlaþýlýyor. Nitekim Peygamberimizin azatlý kölesi Ebu Safiyye (r.a.)’dan yapýlan rivayette, bu zatýn önüne bir zenbil dolusu küçük taþ konulurdu ve o da öðleye kadar onlarla tesbihlerini yerine getirirdi. Bazan da öðle namazýný kýldýktan sonra ayný taþlarla akþama kadar tesbihini sürdürürdü. Bu rivayeti Ahmed b. Hanbel kendi müsnedinde zühd bahsinde nakletmiþtir. Ayrýca Ýbn Sa'd'ýn Hakim b. Deylemî'den yaptýðý rivayette Sa'd b. Ebî Vakkas'ýn (r.a.) da küçük çakýl taþlarýyla tesbih ettiðini nakletmiþtir.
Ayrýca Ýbn Sa'd'ýn kendi Tabakat'ýnda Abdullah b. Musa tarikiyle Cabir'den, o da kendisine hizmet eden bir kadýndan, o da Hz. Ali'nin oðlu Hz. Hüseyn'in kýzý Fatýma'dan rivayet etmiþtir ki, adý geçen Fatýma, düðüm düðüm yapýlmýþ bir sicimle tesbih edermiþ. Ýmam Ahmed'in oðlu Abdullah'ýn Zevâidü'z-Zühd'de yaptýðý rivayette, Ebu Hüreyre'nin (r.a.) içinde bin düðüm bulunan bir cisim tesbihi varmýþ, onunla tesbihini bitirmeden uyumazmýþ. Baþka bir rivayette o sicimde ikibin düðüm bulunuyormuþ..[456]
Ahmed b. Hanbel'in Zühd bölümünde Kasým b. Abdurrahman’dan yaptýðý rivayette, adý geçenin þöyle dediðini nakletmiþtir:
"Ebû Derdâ (r.a)’ýn bir kese içinde hurma çekirdekleri bulunuyordu. Sabah namazýný kýlýnca onlarý bir bir çýkarýp bitinceye kadar tesbihini sürdürürdü.
Buna benzer altý yedi kadar baþka rivayetler daha vardýr. Hepsi de düðüm, tohum, çekirdek, çakýl taþý ve benzeri þeylerle tesbih etmenin caiz olduðuna delâlet etmektedir.
Nitekim mezhep sahibi imamlar da bu konuda farklý bir ictihat ve görüþ ortaya koymadýklarý anlaþýlýyor.
Çýkarýlan Hükümler
1- Gerek namazdan sonra, gerekse baþka vakitlerde tehlil, tesbih, tekbîr ve tahmîdi parmak uçlarýný baðlayýp hesaplamakla yapmak müstehabdýr.
2- Ayný þeyleri içinde düðüm bulunan cisimle veya tohum, çekirdek ve küçük çakýl taþý gibi maddelerle yapmak da caizdir.
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: Salihalp Date: 19 Aðustos 2010, 23:17:45
2- Tesbihi parmak uçlarýyla yapmak müstehabdýr. Kýyamet gününde parmaklar konuþturulup lehte veya aleyhte þahitlik edeceklerdir.
inþ.inþ. bunu niyaz ederek öyle yapýyorum bende!..güzel bir paylaþým olmuþ,Allah razý olsun kardeþ..
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: Sevdacýk Date: 20 Aðustos 2010, 00:04:36
Ara ara yapýyordum bunu inþallah devamlý böyle yapmaya çalýþaðým Rabbim razý olsun kardeþim..
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: Rüveyha Date: 28 Mayýs 2015, 13:25:23
Esselamu Aleykum ve rahmetullah..Namazlarýmýz daki tesbihten gafil olmayalým ÝnþaAllah..Rabbim yeri geldiðin de hakkýyla tesbihimizi çekmeyi nasip eylesin.Rabbim razý olsun kardeþim.
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: sultan aktay Date: 28 Mayýs 2015, 16:55:16
selamun aleyküm allah paylþým için razý olsun bu konu hakkýnda bilgi edinmeme yardýmcý oldunz
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: [Muhammed] Date: 28 Mayýs 2015, 17:04:04
Ve Alleykümselam Ve Rahmetullahi Ve Berakatuh...Namazlarda tesbihi ihmal etmeyelim ÝnþaAllah.Sayýsýna tam olarak yaparsak efendimizin sünnetini yerine getirmiþ oluruz.Rabbim daima sünnetleri yapmamýzý nasip etsin ÝnþaAllah.
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: mevlüdekalýnsaz Date: 29 Haziran 2015, 20:57:05
Ve aleykumusselam ve rahmetullah.amin ecmIn insallah.
Bu konuda serbest birakilmisiz.tesbihi parmak uclariyla yapmak da tesbih turu seylerle yapmak da caiz.
Allah razi olsun.bu konudaki hukumleri tam bilmiyordum.ogrenmis oldum vesilenizle ..
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: Bilal2009 Date: 13 Þubat 2019, 14:12:45
Ve Aleykümüsselam Rabbim bizleri gerektiði gibi ibadet edenlerden eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: Sevgi. Date: 14 Þubat 2019, 02:27:58
Aleyküm Selam. Namazýmýzý tesbihat ile tamamlamamýz ne hoþ elhamdülillâh Rabbim bizlere böylesi güzellikleri daimi yerine getirenlerden eylesin inþaAllah
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: ceren Date: 17 Mayýs 2019, 20:01:09
Esselamu aleykum. Rabbim bizleri peygamber efendimizin sünnetin de yaþayan ibadet eden kullardan eylesin inþallah. Rabbim razý olsun paylasimdan kardeþim. .
Ynt: Namazdan Sonra Tesbihi Parmaklarla Yapmak By: Melek Nur Çelik koü Date: 17 Mayýs 2019, 20:43:47
Allah razý olsun paylaþýmdan dolayý bilgileniyoruz bizler de
radyobeyan