Tahakkuk Eden Zekati Vermekte Acele Etmek By: neslinur Date: 17 Aðustos 2010, 06:19:35
Tahakkuk Eden Zekati Vermekte Acele Etmek
Zekat, Cenab-ý Hakk'ýn zengin müslümanýn malýnda belirleyip vermesini farz kýldýðý belirli bir nisbettir ve fakirin hakkýdýr. O bakýmdan zekatla geçinen fakirleri bekletmek doðru deðildir. Hatta bir kýsým ilim adamlarýna göre, zekatý geciktirmekte vebal vardýr.
Bu konuda bizi aydýnlatan üç rivayet söz konusudur:
Ukbe b. Haris (r.a.) den yapýlan rivayette, deniliyor ki:
"Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz ikindi namazýný kýldýrýp tamamlayýnca yerinden süratle kalkýp evine gitti ve çok geçmeden çýkýp geldi. Ben veya baþka biri bunun sebebini sorduðumuzda, buyurdu ki:
"Evde zekat olarak medrup olmayan bir miktar altýn býrakmýþtým. Onu (fakir ve muhtaçlara vermeden) gecelemeyi hoþ görmedim ve o sebeple (muhtaçlara) daðýttým."[66]
Hz. Aiþe (r.a.) dan yapýlan rivayette, Rasulüllah'ýn (s.a.v.) þöyle buyurduðunu iþittiðini haber vermektedir:
"Zekat bir mala karýþmaya görsün, mutlaka onu yok eder."[67]
Hz. Ali (r.a.) den yapýlan rivayette, adý geçen þöyle demiþtir:
"Abdulmuttalib oðlu Abbas (r.a.), Rasulüllah (s.a.v.) Efendimizden, henüz senesi dolmamýþ malýn zekatýný vermek için ruhsat istedi. Rasulüllah (s.a.v.) bu hususta ona ruhsat verdi."[68]
Hadislerin Iþýðýnda Müctehid Ýmamlarýn Ýstidlal Ve Ýhticaclarý
a) Hanefilere göre: Senenin sonunda zekatý vermek gerekir. Geciktirilmesi doðru olmaz. Nitekim el-Kerhi zekatý ödemenin fevri (yani senesi dolunca hemen çýkarýlýp verilmesinin gerekli) olduðunu belirtmiþtir. Hatta Ýmam Muhammed: "Vakti geldiði halde zekatýný ödemeyenin þahitliði kabul olunmaz" demiþtir. Ebu Bekir el-Cessas ise geciktirmenin caiz olduðuna kaildir.[69]
Senesi henüz dolmadan zekatý çýkarýp muhtaçlara vermek caizdir. Ancak bu suretle sene sonunda elde kalan nakit veya ticaret malý nisaba ulaþmazsa, verilen zekat, tatavvu’ olur, sadaka yerine geçer. Verilen zekatla birlikte kalan nisbet nisaba eriþse bile hüküm deðiþmez. Ýmam Þafii'ye göre, bu durumda zekat yerine geçer.[70]
b) Þafii ve Hanbeli mezhebine göre: Eldeki nakit para, altýn ve gümüþün, ayný zamanda ticaret malýnýn henüz senesi dolmadan zekatýný çýkartýp vermek caizdir.
c) Ýmam Malik'e göre: Senesi dolmadan yermek zekat yerine geçmez. Süfyan es-Sevri, Davud ez-Zahiri ve Ebu Ubeyd b. el-Hars'in ictihadý bu doðrultudadýr.[71]
Tahliller Ve Diðer Rivayetler
836 nolu Ukbe hadisi sahihtir ve ihticaca elveriþlidir. Ayný zamanda zekatýn senesi dolunca hemen verilmesinin vücubuna delalet etmektedir.
837 nolu Hz. Aiþe hadisi de birinci hadisi desteklemektedir.
838 nolu Hz. Ali hadisini ayný zamanda Hakim, Beyhaki, ve Darekutni tahric etmiþtir. Ancak bu hadis hakkýnda ihtilaf vaki olmuþtur. Darekutni onun mursel olduðunu (senedinde bir sahabinin düþtüðünü) belirtmiþ, Ebu Davud da bu tesbiti tercih etmiþtir. Ýmam Þafii ise, bunun sabit olup olmadýðýný bilemediðini belirtmiþtir.
Bununla beraber Beyhaki'nin yine Hz. Ali'den tahric ettiði bir diðer hadis buna þahitlik etmektedir. Þöyle ki: Peygamber (s.a.v.) buyurdu:
"Doðrusu biz, ihtiyaç vaki oldu da Abbas'dan iki yýlýn zekatýný (vakti girmeden) aldýk."
Yapýlan tesbitlere göre, bu rivayetin ricali sýkat (güvenilir) dir. Ancak hadiste bir inkita' söz konusudur.
Bu konuda Taberani ve Bezzar'ýn Ýbn Mes'ud (r.a.) den rivayet ettikleri bir hadis daha var. Deniliyor ki:
"Peygamber (s.a.v.) Efendimiz Abbas'tan iki yýlýn zekatýný (henüz yýllanmadan peþin) aldý."
Ancak bunun isnadýnda Muhammed b. Zekvan bulunuyor ki, bu zat zayýftýr.[72]
Bezzar ise bu hadisi Musa b. Talha'dan, o da babasýndan rivayet etmiþtir ki, onun da isnadýnda zayýf kabul edilen Hasan b. Umare bulunuyor. Araþtýrýcýlarýn çoðu onun metruk olduðunu belirtmiþtir.[73]
Diðer yandan ayný rivayeti Darekutni Ýbn Abbas'dan (r.a.) nakletmiþtir ki, onun da isnadýnda Mendel b. Ali ve el-Arzemi bulunuyor ki, hadis alimlerine göre ikisi de zayýftýr.[74] Ne var ki bu rivayet üzerinde en doðru tesbit, onun mursel olduðudur. Özellikle Ahmed b. Hanbel, Mendel'in zayýf olduðuna dikkat çekmiþtir.
Hz. Ali'nin hadisi, henüz senesi dolmayan bir malýn zekatýný önceden verebilmenin cevazýna delalet etmektir ki, Ýmam Þafii, Ýmam Ahmed ve Ýmam Ebu Hanife'nin de ictihadlarý bu doðrultudadýr.
Çýkarýlan Hükümler:
1- Nisaba eren malýn zekatýný sene sonunda vermek vaciptir. Geciktirilmesi doðru deðildir. Diðer üç imama göre, caizdir.
2- Ýmam Muhammed'e göre, geciktirilmesi caiz deðildir. Böyle yapanýn þahitliði kabul olunmaz.
3- Hanefilerden Ebu Bekir el-Cessas'a göre, geciktirilmesi caizdir.
4- Ýmam Malik'e göre, zekatýn senesi dolunca verilmesi gerekir.
5- Senesi dolmadan nisaba eriþen mal ve nakdin zekatýný vermek caizdir. Ancak Ýmam Malik'e göre, bir, iki gün kala vermekte bir beis yoktur. Daha önce vermek zekat yerine geçmez. Zira senesi dolmadan vermek, vakti girmeden farzý yerine getirmek olur; nasýl öðle vakti girmeden öðle farzýný kýlmak caiz deðilse, zekat da öyle..[75]
6- Diðer üç mezhebe göre, senesi dolmadan malýn zekatýný vermek caizdir.
Ynt: Tahakkuk Eden Zekati Vermekte Acele Etmek By: Zeynep7D Date: 14 Aralýk 2014, 00:44:17
Esselamu Aleykum;
Zekati Imam Malik'e gore ,suresi dolmadan vermek caiz deðýldir. Mesela ogle namazi vakti girmeden farzini kilmak gibi...Imam Muhammed 'e gore zekati geciktiren kisinin sahitligi kabul olmaz.
radyobeyan