Ramazan ve beslenme By: sumeyye Date: 15 Aðustos 2010, 15:47:34
Ramazan ve beslenme
Oruç vücudumuzu nasýl etkiler? Ramazan ayý kýþ mevsimine denk geldiði için oruçlu saatlerimiz daha azdýr Bu yüzden metabolizmamýzda çok büyük deðiþiklikler meydana gelmez Bu ay boyunca her zamanki normal yeme düzenini deðiþtirmeden, mümkün olduðu kadar basit bir diyet uygulamalýyýz Diyet, normal kilolu kiþiler için bu kiloyu devam ettirecek kadar olmalý
Hýzlý sindirilen yiyeceklere göre lif ihtiva eden ve yavaþ sindirilen gýdalarý tüketmek oruç tutmayý kolaylaþtýrýr Çünkü yavaþ sindirilen besinler 8 saatte sindirilirken, hýzla sindirilen gýdalarýn sindirimi 3-4 saate düþer Lifli gýdalara hububat, yulaf, irmik, fasulye, mercimek ve kabuklu pirinci örnek gösterebiliriz Bu besinlerin sindirimi yavaþtýr Böylece karnýmýz iftara doðru daha az acýkýr Hýzlý sindirilenler ise beyaz un ve þeker ihtiva eden besinlerdir Bu besinler çabuk yakýlarak iftarý daha aç bir þekilde beklememize sebep olur Orucun fizyolojik etkileri kan þekeri düþüklüðü, kolesterol düþüklüðü, büyük kan basýncýndaki düþüklüktür Müslüman ve Müslüman olmayan bilim adamlarýnýn yaptýðý araþtýrmalara göre oruçlularda pek çok týbbi hastalýkta iyileþme gözlenirken, oruç tutmakla herhangi bir hastalýðýn kötüleþtiðine dair bulgu saptanmadý Ayrýca oruç tutan insanlarda önemli psikolojik deðiþiklikler de gözlenir Oruçlu insan daha sakindir Nefsine hakimiyet duygusunun verdiði özgüvenle kendisiyle daha barýþýktýr Bireylerdeki bu hava topluma da yansýr Ramazan ayýnda suç oranlarý düþer Bunda, yýlda on bir ay içki içen þahýslarýn bile Ramazan ayý boyunca da olsa alkol almaktan vazgeçmesinin rolü büyüktür Ýftarda hafif yemekler yiyin Orucun detoksikan, yani toksinlerden temizleyici etkisi olduðu biliniyor Oruç tutan insanlar, belirli bir þekilde beslendikleri için, organizma 1 ay boyunca dinleniyor Bir anlamda saðlýðýna kavuþuyor Oruç tutan insanlarýn dikkat edecekleri birkaç nokta var En önemlisi, iftarda ve sahurda birdenbire ve çok fazla yemekle mideyi doldurmamak Ani mide gerginliði, hem tansiyon yükselmesine hem de nörolojik hormonlarýn hýzlý salgýlanmasýna yol açar Az ve sýk aralýklarla yemek en idealidir Yemeklerin seçiminde ise, çok yaðlý, çok tuzlu ve aþýrý tatlý gýdalardan kaçýnmak gerekir Bunlarýn yerine hazmý kolay, mide baðýrsak sisteminde uzun süre kalacak lifli ve selülozlu yiyecek tercih edilmeli Maddi olanaklar el verdiðince iftar sofralarý zeytin, hurma, çorba, sebze yemeði, meyve ve tatlýyla donatýlýr Aðýr tatlýlar, reçeller, pastýrma, sucuk, zeytin gibi tuzlu gýdalar, 12 saat aç kalmýþ bir mideye aðýr gelir Ýftar sofrasýnda tadýmlýk türden yiyecekler olmalý En iyisi hafif bir çorba, bir sebze yemeði, etli de olabilir; ama fazla yaðlý olmamalý Mutlaka yoðurt ve meyve tüketilmeli Ýftarda yemeðe baþlangýç için beyne doygunluk hissi veren çorba çok uygun bir yiyecektir Ramazan ayný zamanda çeþit çeþit tatlýlarýn sofralarda mutlaka yerini aldýðý bir zamandýr; ama çok aðýr ve yaðda kýzartýlmýþ tatlýlar yerine sütlü tatlýlar tercih edilmeli Ýftarda yenen aðýr yemekler yaða dönüþür Ýftardan sonra az az ve sýk yenilmeli Ýftardan sahura kadar geçen vakite bir öðün eklenip hafif gýdalar alýnabilir Gece metabolizma hýzý düþtüðü için iftarda yenen aðýr yemeklerin çoðunun yaða dönüþme ihtimali yüksektir Ýftara peynir, zeytin gibi basit yiyeceklerle baþlanmasý, normal yemeðe ise saat 2000-2100 sýralarýnda geçilmesi daha iyi olur Normal bir insanýn günlük su ihtiyacý 2-2,5 litredir O nedenle mümkün olduðu kadar 6-8 bardak kadar su, gece boyunca mutlaka tüketilmeli Bunun yanýnda meyve suyu, ayran gibi sývý içecekler de alýnabilir Bir diðer önemli konu ise, iftardan sonra ve dolu mideyle kýlýnan teravih namazý 20 rekatlýk bu namazý kýlanlar için hayati tehlike söz konusu olabiliyor Benim tavsiyem, oruç tutanlarýn, yiyeceklerinin bir kýsmýný teravih namazýndan sonraya býrakmalarý Oruçlularýn karþýlaþtýðý saðlýk sorunlarý
KABIZLIK: Aþýrý rafine gýda alan, az su içen ya da lifsiz beslenen oruçlularda görülebilir Kabýzlýk nedeniyle hemoroid ve karýn þiþmesi de oluþabilir Önlem olarak çikolata, pasta gibi rafine gýdalardan sakýnýlmalý, su içmeyi artýrmalý ve lifli gýdalar alýnmalý
TANSÝYON DÜÞMESÝ: Öðleden sonralarý oruçlu insanlarda tansiyon düþmesi olabilir Az sývý alýnmasý ve tuzsuz yenmesi tansiyon düþmesini artýrabilir
BAÞ AÐRISI: Özellikle iftara doðru baþaðrýsý görülebilir Eðer düþük kan basýncý ile birlikteyse baþ aðrýsý ciddi olabilir ve iftar öncesi kusma yapabilir
KAN ÞEKERÝNÝN DÜÞMESÝ: Halsizlik, titreme, kötü konsantrasyon, fiziksel aktivite yapamama, baþ aðrýsý, çarpýntý, kan þekeri düþmesinin sonuçlarýdýr Sahurda aþýrý þekerli yemek insülin salýnýmýný artýrarak gün içinde kan þekeri düþmesine sebep olabilir
MÝDE YANMASI, ONÝKÝPARMAKBAÐIRSAÐI ÜLSERÝ: Ramazan’da boþ midede oluþan asid salgýsýnýn artmasý mide hastalýklarýný artýrýr Kahve, kola ve acýlý yemekler de mide hastalarýna olumsuz etkide bulunur Özellikle mide þikayeti olanlar doktoruna danýþarak oruç tutmalýdýr Sahura mutlaka kalkýn Sahura kalkmak yerine gece yiyip yatmak hiç doðru deðil Sahurda da mutlaka su içilmeli ve sývý alýmýna dikkat edilmeli Yiyecek olarak da çorba tarzý, az yaðlý yapýlmýþ sebze, zeytinyaðlý yemekler veya hafif kahvaltýlardan biri seçilebilir Pilav veya hoþaf doðru bir tercih deðildir Kan þekerinin düþmesini önlediði için de mutlaka ekmek yenmeli Ramazan ayýnda kýsýtlanmasý gereken durumlar Kýzartmalar ve yaðlý yiyecekler Çok þekerli yiyecekler Sahurda aþýrý yemek yeme Sahurda çok çay içme (Çay daha fazla idrar oluþturur ve bazý deðerli minerallerin idrarla kaybýna yol açar) Sigara içmek Ýftarda aþýrý yemek yeme (Ýftarda az miktarda karýn doyurulduktan sonra yatmadan 1 saat önce meyve sularý, yoðurt veya daha hafif yiyecekler alýnmasý uygun olur) Hurma, badem ve muz Þeker, fibrin, karbonhidrat, potasyum ve magnezyum kaynaðý hurma; protein ve fibrinden zengin badem ve yine potasyum, magnezyum ve karbonhidrattan zengin muz, Ramazan’da yenmesi tavsiye edilen besinlerdir Ayrýca, iftar ve sahur arasýnda mümkün olduðu kadar sývý ve meyve sularý içilmelidir Böylece vücudun su ve elektrolit dengesi muhafaza edilmiþ olur Þeker hastalarý doktora danýþmadan oruç tutmamalý Türkiye’de sayýlarý 2,5 milyonu bulan þeker hastalarý için Ramazan ayýnýn özellikle dikkat isteyen ayrý bir boyutu var Ýnsülin baðýmlýsý olan þeker hastalarý, sürekli diyet ve egzersiz isteyen bir yaþam sürdürüyorlar Oruç tutmak saðlýklý insanýn metabolik dengesini deðiþtirmez Þeker hastalarý için ise oruç tutmak sakýncalý olabilir Ýnsülin baðýmlýsý bir diabetik, enjeksiyondan 30 dakika sonra bir þeyler yemek zorundadýr Yapýlan insülinin günlük dozuna göre en az 5-6 öðün yemesi þart Bunu yapmazlarsa, þeker düþüklüðü sonucu hayati tehlike söz konusu olabilir, oruç zorunlu olarak bozulur Þeker hastalarýnýn diyetleri, ‘çok öðünlü yemek’ esasýna dayanýr Özellikle þeker hastalarýna oruç kesinlikle tavsiye edilmemeli Þeker hastalýðý olup olmadýðýný bilmeyenler, tok karnýna þeker tahlili yaptýrmalý Oruç bir kilo verme yöntemi deðildir Oruç tutmak, saðlýklý insanlar için farzdýr Kesinlikle kilo verme yöntemi deðildir Zayýflamak için diyet yapan insan, Ramazan ayýnda da devam eder, ama kilo vermek için oruç tutan insanlarýn kilo veremedikleri biliniyor Hareket azaldýðý için kilo vermeleri de zorlaþýyor Aç kalarak yaptýðýmýz tek þey, metabolizmayý zayýflatmaktýr Bu da tam tersi, zayýflamayý zorlaþtýrýr Oruç tutup zayýflamak isteyenler çok aðýr beslenmesinler Bir iftar yemeði en az yarým saat sürmeli ve aþýrý yükleme önlenmeli Çünkü, mideyle beyin arasýnda, tokluk hissi veren bilgi alýþveriþi 20 dakikada gerçekleþiyor Aðýr yemenin faydasý burada Kesinlikle yiyeceklere saldýrmayýn Ýftardan birkaç saat sonra meyve yenebilir Ýftarda kahvaltýlýk yendiyse, birkaç saat sonra ana yemek alýnabilir
ÖNERÝLER
Ýftar ve sahur arasýnda bol su içilmeli Mümkünse çay ve kahve, yemeklerden yarým saat sonra içilmeli; açýk ve þekersiz olmasýna dikkat edilmeli Sahura kalkmak ihmal edilmemelidir En azýndan gece geç saatte bir þeyler yenilmeli Yemekler iyi hazmetmek için sakin sakin yenmeli Stres, sindirimin bir numaralý düþmanýdýr Yemek yerken iþinize ara verin Tartýþmaktan ya da iþleri düþünmekten kaçýnýn Sindirim aðýzdan baþlar Yediklerinizin iyi hazmedilmesi için öncelikle aðýzda iyi çiðnenmesi gerekir Lokmalarý iyice öðütünceye kadar çiðneyin Lokmalarý iyi çiðnemek yeterince tokluk duygusu vereceðinden, daha az yemek yemenizi saðlar (Yemek yerken konuþmamaya çalýþýn Hava yutmak, mide ve barsaklarda gaz oluþmasýna neden olur) Böylece yemek sonrasý mide rahatsýzlýklarýndan da kurtarýr Yemek yerken dik oturun Rahat bir þekilde oturun; sýrtýnýz dik olsun, bacak bacak üstüne atmayýn Böylece sindirim sisteminin daha rahat çalýþmasýný ve iyi hazmetmesini saðlarsýnýzAÝLEM