Modern zamanlarda annelik By: sumeyye Date: 09 Aðustos 2010, 13:40:17
Modern Zamanlarda Annelik
Teknolojik geliþmeler, tarih içinde birçok buluþun ve düþünce akýmlarýndaki geliþmelerin etkileþimi ve bilgi birikimi ile ortaya çýkmaktadýrTeknik ilerlemeler, insanlýðýn doðuþu ile birlikte sözkonusudur Ancak, Batý’da 18 yüzyýlda sanayileþme devrimi ile baþlayan ve günümüze kadar gelen dönemde, teknik geliþmeler ve ortaya koyduðu toplumsal olgular daha önceki dönemlere göre çok hýzlý ve büyük ölçeklerde olmuþturHatta son yirmi yýl içindeki iletiþim teknolojisindeki geliþmelerle birlikte bahsedilen bilgi toplumu döneminde teknolojik bilginin süratli deðiþiminin insan hayatýný da etkilediðine þahit olunmaktadýr Bu geliþmelerin seyri Batý’dakinden farklý þekillerde olsa bile toplumumuzun derinden etkilendiði, hem temel kurumlarýn hem de bireylerin hayat tarzýna kadar toplumsal yapýmýzýn farklýlaþtýðý, önemsenmesi gereken bir husustur (Þadoðlu, Yaþar, Kadýn Kimliði, 1997) Tüm bu geliþmeler günümüzün “modern zaman” olarak nitelenmesini gerektirmiþtir Modern zaman, geleneðin önem ve deðerini kaybettiði, yeni formlar alarak þekillendiði ya da farklýlaþtýðý bir ölçüye de iþaret etmektedir
Kentleþme ve içi boþaltýlan deðerler
Ülkemizde 1950’li yýllarla birlikte yaþanan kentleþmenin kaotik ve istenmeyen sonuçlarýndan biri, deðerlerin boþalmasýdýr Kýrdan göçen insanýn kendine ait olan kimliði, deðerleri ve ideallerinin kentte karþýlýðýný bulamamasý nedeniyle ve tutunduðu deðerlerle örtüþmeyen yapýnýn daha baskýn olmasýyla büyük bir çeliþki ve gerilim yaþanmýþtýr Bu gerilimle birlikte toplumsal yapýmýzda ortaya çýkan ve sosyolog Ogburn’un tabiriyle “kültürel boþluk” olarak tanýmlanan bir olumsuz süreç yaþanmaktadýr Sözkonusu sürece sebep olan kentleþme serüvenimiz, aslýnda bireyin toplumsal hayatta en önemli dayanaklarýndan olan deðer ve deðer yargýlarýnýn zamanla içinin boþalmasýyla ve tanýmsýzlaþmasýyla geliþen bir sürecin baþlangýcýdýr Modern zamanlarda annelik bu durumdan etkilenen ve geleceðin toplum yapýsýný da etkileyecek olan önemli bir kilit noktasýdýr
Anne olmakla birlikte yaþanan duygu ve paylaþýmlar evrensel bir özellik göstermektedir Ancak ülkemizde kentleþme hýzý ve yükselen tüketim beklentileriyle birlikte toplumumuzda yemek alýþkanlýklarýndan giyim tarzýna, vücut dilinden ruh üslûbuna, adabý muaþeret denilen görgü kurallarýna deðin birçok önemli alanda bir deðer kaybý yaþandýðý gözlenmektedir Bu da çocukluktan itibaren bireyleri güven bunalýmýna sokmaktadýr Günümüzde anneliðin ve aile kurumunun önemi ve deðeri hususunda da bir kýrýlma yaþanmaktadýr Alain, diðer okullardan önce bir duygu okulunun gerekli olduðunu ve bu iþlevi de ailenin yerine getirdiðini belirtmektedir Þüphesiz bu duygu okulunun temelini anneden çocuða aktarýlan deðerler oluþturmaktadýr
Aile hayatý çocuða ilk duygusal dersleri verir Anne, çocuðun babadan önce ilk eðiticisidir O halde günümüz annelerinin çok dikkatli ve bilinçli hareket etmelerinin geleceðin saðlýklý toplumu için önemi ortadadýr Gençlik sorunlarý ile ilgilenen araþtýrmacýlarýmýz, gençlere önceki nesilden deðer aktaramama sorununun yaþandýðý ve bunun tarih ve kimlik sorunu olan gençlerin yetiþmesine vesile olduðu üzerinde ýsrarla durmaktadýrlarSon yýllarda Batý toplumlarý, kapitalistleþme ve sanayileþme ile birlikte, anneliðin ve aile kurumunun zayýfladýðý, bundan toplumun zarar gördüðü bilinciyle bu deðerleri yeniden canlandýrmanýn yollarýný aramaya baþlamýþtýr Bunun için çalýþan annelere doðum sonrasý uzun süreli ücretli izinler verilmiþ ve esnek iþ saatlerine dayalý mesai anlayýþý getirilmiþtir Bunun nedeni; annenin çocuðuna daha çok vakit ayýrarak çocuðun fiziksel ve psikososyal yönden en iyi þekilde yetiþmesini ve annelik sorumluluðunda moral deðerleri almasýný saðlamaktýr
Günümüzde özellikle anneler tarafýndan dile getirilen önemli bir husus; çocuklarýn anne karnýnda iken birçok bilgiyi öðrendikleri, dünyayý algýlama ve çevrelerini keþfetmede kendi nesillerine kýyasla daha çabuk kavradýklarýdýr Yaþanýlan çaðýn bilgi çaðý olmasý ve bu dönemde çocuklarýn biliþsel yapýlarýnýn geliþmeye açýk olmasý kimseyi þaþýrtmamaktadýr Ýki yaþýndaki çocuðun cep telefonu, bilgisayar gibi iletiþim araçlarýný kullanabilmesi, doðduðundan itibaren teknoloji ile muhatap olmasýndandýr Teknolojiyle birlikte doðan yeni neslin, teknolojinin dayattýðý deðerleri ve tarzlarý benimsemeleri ile birlikte yaþanýlan yüzyýlýn en önemli çatýþma alanlarýndan ve sonuçlarý bakýmýndan geleceðimizi etkileyen olgulardan biri anne-çocuk etkileþimi olarak karþýmýza çýkmaktadýr
Günümüz anneleri “ateþten gömlek giymek” gibi aðýr bir yükümlülük içindedir Bir yandan toplumsal yapýmýzda kentleþmenin sancýlý süreci, bir yandan kitle iletiþim araçlarý ile bilgisayar ve internetin çocuk ve genç bireyler üzerindeki olumsuz etkisi ile birlikte deðerlerin, içinin boþalmasý veya yýpranmasý ile kimliksiz, bencil, örfüne, geleneðine yabancý bireyler yetiþtirmeye uygun þartlarýn hasýl olduðu önemli bir gerçektir Bu nedenle annelerin geleceðin teminatý olan çocuklarýný yetiþtirirken karþýlaþabilecekleri tehlikelere karþý bilinçli ve bilgili olmalarý önemlidirÇocuðun, annesi ile olan etkileþiminde bir sorun yaþadýðýnda, olay hakkýnda açýklama yapan, duygu ve mantýk ölçülerini kullanan, ikna eden bilgili bir anneye ihtiyacý vardýr Ancak ülkemizde kadýnlar arasýnda okuma yazma oranýnýn dahi halen çok düþük olmasý, anne ile çocuðu arasýndaki uçurumun daha da derinleþmesine yol açmaktadýr
Modernite ve annelik
Ýçinde sevgi, saygý, hoþgörü, merhamet, adalet, fedakârlýk, dayanýþma gibi duygu ve deðerlerin hakim olduðu bir aile yuvasýný çocuklarýna yaþatma görevi anne baþta olmak üzere ebeveyne düþmektedir Boþanmalarýn arttýðý, evlenme oranlarýnýn hayli düþtüðü ülkemizde bu sorunlarýn nedenleri ebeveynin saðlýklý model olmamasý ve ailelerin çocuklarýna yeterince sorumluluk vermemeleridir Günümüzde kadýnlarýn çalýþma hayatýnda yer almalarý, deðiþen teknolojilerle farklýlaþan sosyo-kültürel yapý, aile içi rollerin de deðiþmesi yeni hayat tarzlarýndan biri olan “bebeerkil aile” yapýsýný ortaya koymuþtur Bebeerkil aile yapýsýnda ebeveynleri tarafýndan merkeze konan, aþýrý bir sevgi ve hoþgörü gösterilen çocuk, diðer aile yapýlarýndan (geniþ aile, çekirdek aile) farklý olarak bencil, þýmarýk ve sorumsuz yetiþecektir Psikologlarýn belirttiðine göre; sýnýrsýz ve kuralsýz yetiþtirilen çocuklar ergenlikte annelerine þiddet uygulamaktadýrlar Nöropsikiyatr Nevzat Tarhan modernitenin, annelik duygusunu zayýflatarak, sadece bencil istekleri peþinde koþan, yalnýzca hoþlandýðý þeyleri yapan ve anlýk zevkleri düþünen bir nesil yetiþtirdiðini belirtmektedir Halbuki anne, çocuklarýyla iliþkisini doyasýya yaþarsa, çocuðun temel kiþilik örgüsü saðlam olacaktýr Kadýnýn annelik duygusu zaafa uðrayýnca, çocuk istenmeyen bir biçimde yetiþecektir Tarhan’a göre modernizm, kadýný özgürleþtirirken, annelik baðýný zayýflatmýþtýr (Prof DrNevzat Tarhan, Kadýn Psikolojisi, 2005)
“Çoðumuz sahabelerin hayatlarýný ezbere bilen, menkýbelerden bahseden, savaþlarý bir belgesel filmin ayrýntýsýndan daha ayrýntýlý anlatma yeteneðine sahip olan anneannelerin, babaannelerin torunlarý olma þansýný yaþadýk Onlar bilge kiþilerdi Onlar sözlü kültürün temsilcileriydiYazýlý kültürün aksine onlar, fikirlerini sözle açýklayanlardý ve onlar tecrübelerin ve sosyal tarihin aktörleriydi” (Edibe Sözen, Kadýn Kimliði, 1996) Bu noktadan hareketle annelerimizden masal dinleyerek, ana-babalarýmýzla akrabayý ziyaret ederek kültürel deðerleri içselleþtirdiðimiz bir kuþak olarak kendi çocuklarýmýzla kýyaslandýðýnda daha þanslý bir nesil olduðumuzu söyleyebiliriz Teknoloji sayesinde anlýk deðiþimlerden ibaret olan bir dünyada çocuklarýmýzýn zihninde kalýcý izler býrakmak konusunda en büyük sorumluluk annelere düþmektedir Sözlü kültür-Yazýlý Kültür-Dijital Kültür þeklinde tasavvur edilecek toplumsal deðiþim ekseninde yaþanan sýçramalarýn izleri modern zamanlarýn anneleri ile çocuklarý arasýndaki iletiþim alanlarýnda görülmektedir Dünya ile ilgili her þey, düþünce süzgecinden geçirilmeden bireylere yetiþmektedir Anne ve babalarýn dikkatini bu noktaya çekmek çok önemlidirSemra Demirkan
Aile ve Sosyal Araþtýrma Uzmaný