Mehir ve hikmetleri By: sumeyye Date: 05 Aðustos 2010, 18:16:28
Mehir ve Hikmetleri
Aziz Ýslam Hukuku'nda Kitap ve Sünnet ile hükmü vacip olan Mehir; nikâhta erkeðin kadýna sunduðu veya vaad ettiði bir meteadýr
"Kadýnlara mehirlerini gönülden isteyerek (ve bir hak olarak) verin, fakat onlar, gönül hoþluðuyla size ondan bir þeyi baðýþlarsa, onuda afiyetle, iç huzuruyla yiyin" (Nisa/ 4)
"Sað ellerinizin malik olduðu (cariyeler) dýþýndaki kadýnlardan 'evli ve özgür' olanlarlada (evlenmeniz haramdýr) Bunlar Allah'ýn üzerinize yazdýðýdýr Bunlarýn dýþýnda kalaný iffetlerini koruyup fuhuþta bulunmamak üzere mallarýnýzla (mehir vererek) evlenecek kadýn aramanýz size helal kýlýndý Öyleyse onlardan hangi þeyle (veya ne kadar) yararlandýysanýz, onlara ücret (mehir)lerini tesbit edildiði miktarýyla ödeyin Miktarýn tesbitinden sonra, karþýlýklý hoþnut olduðunuz bir þey konusunda üstünüze sorumluluk yoktur Þüphesiz Allah, bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir" (Nisa/24) ayet-i kerimeleri ve Resulullah(sav)'in uygulamalarý mehirin vucubunun delili olarak Ýslam Hukukun'da zikredilir
Kadýnýn hiçe sayýldýðý bir çaðda, hatta kadýnlarýn para biriktirip erkeðe vermek zorunda olduðu hýristiyanlýk hukukunun iþlediði bir zamanda, mehir hükmü ile kadýnýn imdadýna yetiþmiþ bu þeri ahkam, kadýn erkek iliþkilerinin en karanlýk noktalarýný dahi aydýnlatan bir nur olmuþtur Özellikle bu çaðda fýtri duruþ noktasýný tespit edemeyen kadýn ve erkek topluluklarý, cahiliye yönlendirmeleriylede ivme kazanarak sapkýn yollara düþmekten kurtulamamýþtýr Birliktelik baþlangýcýnda mehirin yol gösterici hikmeti sayesinde fýtri duruþ noktasýný belirlemek erkek ve kadýnýn insani ve islami bir vazifesidir
Mehir ve nikâhýn yol gösterici hikmetlerini kavramanýn en evvel þartý; Mehir ve nikâh fýkhýný bilmektir Zira bilgi olmadan hikmetin kavranmasý imkânsýza yakýndýr Nikah fýkhý incelendiðinde takip edilen yol Ýslam iktisadý yolu ile kesiþecektir Bu kavþakta nikah fýkhý ile ticaret fýkhý ayný kaidelerden beslenecektir Arz talep iliþkisi, icap kabul þekilleri, mal bedel tanýmlamalarý, mal iadesi ve boþama ifadeleri, birliktelik sonu gibi daha bir çok konunun ana kaideleri Ýslam iktisadý ile Ýslam içtimai (sosyal hayat) hukuku gibi iki ana damardan beslenir Bu pencerenin iktisat pervazýndan bakýldýðýnda nikâh; bireysel alýþveriþlerdir ve bedeli Mehir ile baþlar Nikâh pervazýndan bakýldýðýnda ise alýþveriþler sosyal hayat içerisinde bireysel yâda toplumsal akidlerdir
Kadýn erkek iliþkilerinde fýtri duruþ noktasýný tespit için gerekli olan Mehirbedel iliþkisi cidden önemli bir noktadýr Zira baþ taraftaki Nisa 24 ayeti kerimesinden de anlaþýldýðý gibi mehir, kadýndan faydalanmanýn bir bedelidir Ancak bu bedel, kadýný her hangi bir mal gibi görmek için deðildir Tam aksine kadýný onurlandýrmak ve aðýrlýðýný korumak için ortaya konmuþ hediye mukabilinden bir bedeldir Erkekteki fýtri duruþ noktasý; sahip olma duygusuyla çevrilidir Kadýnýn fýtri duruþ noktasý ise ait olma duygusu ile çevrilidir Ýktisat ve nikah iliþkisi açýsýndan bakýldýðýnda kadýn arz halinde erkek talep halindedir Arz talep iliþkisinde arzýn (sunumun) kýsýtlý olmasý talebin artmasýný saðlayacak mal kýymetini artýracaktýr Talep edenler yüksek bedeller ödemeye razý olacaktýr Fýtrý duruþ noktasýný þaþýran cahiliye kadýný kendisine yaratýlýþta verilen deðerleri koruyamamýþ, Rahmani duygular yerine þeytani ve nefsi duygularla hareket etmiþ arz noktasýndan ayrýlmýþtýr Böylelikle kadýn açýsýndan cinsel enflasyon oluþmuþtur Bu hal kadýný manevi bir deðer olmaktan çýkarýp materyal bir deðer haline sokmuþ, ictimai deðerlilikten iktisadi deðerliliðe taþýmýþtýr Kadýn reklam malzemesi olmuþtur Kadýna deðer verdiðini iddia eden küfür rejimleri kadýna iktisadi deðer vermiþliklerini ictimai deðer gibi sunmuþtur Bu aldatmaca kadýnýn otobanlardan tutunda olmadýk evlerde satýlmasýna sebep olmuþtur Kadýn fýtratýndaki ait olma ve ilgi görülüp deðer verilme duygusu ile oynanmýþ 'herkese ait olan, herkesten ilgi gören kadýn en mutlu kadýndýr' psikolojisi beyinlere zekredilmiþtir Ýþte nurlu Mehir hükmü bu fýtri sapmanýn oluþumuna engel bir Ýlahi bilgilendirme ve hatýrlatmadýr
Fýtratýnda sahip olma duygusu olan erkek sadece kendisine ait olan bir kadýnla nikâh edebilmenin ulvi þerefine bir bedel ödeyerek erebilir ki yine bu mehirdir Böylelikle kadýn ve erkek, Mehir hükmü ile pak ve þerefli bir birlikteliðin onuruna ererler Nikâhtan sonra amiyane tabirle 'cicim ayýnýn bitip geçim ayýnýn baþladýðý zaman' özellikle günümüz aile yapýsýnda birinci suçlu görülen kadýn yine Mehir hükmü sayesinde haklý savunmalarýný yapabilecektir Kadýn, kendisinin baþlangýçta deðerli ve arzu edilir olduðunu, nikâhta kendisine Mehir verildiðini, kendisinin zorla yamanmýþ bir varlýk olmadýðýný yine Mehir hükmünü ve bedelini delil göstererek savunmasýný ve kýymetliliðini ispat edecektir Bu hatýrlatma ile erkek aklý selim düþünmeye zorlanacaktýr Nikâh hukukunu islamýn çizdiði içtimai deðerlerle deðil de küfrün öngördüðü iktisadi ve materyalist felsefeler üzerine kuran tüm aileler mutsuzluða ve ihanete mahkûmdur Yüce yaratýcýnýn ortaya koyduðu Mehir hükmü kadýna ve erkeðe fýtri duruþ noktasýnýn bir hatýrlatmasýdýr Bu hatýrlatma sayesinde kiþilikli bireyler tarafýndan özgür iradeli ve etkin aile yapýsý oluþacaktýr
Nikâh akdinin erkek tarafýndan feshi ile birlikte kadýnýn mehri kendisine verilmek zorundadýr Bu sayede kadýn iddet döneminden sonrada bir dönem ihtiyaçlarýný giderebilecektir Kadýnýn isteði ile boþanma gerçekleþmiþse, kadýn mehrini alamayacaktýr Bu seferde rencide olabilecek erkeðin gönlü hoþ edilmiþ olacaktýr Zifaftan önce nikâh akdinin feshi söz konusu olmuþsa hükmü þu ahkâm ayeti kerime belirler; "Kendilerine Mehir tayin ederek evlendiðiniz kadýnlarý, temas etmeden boþarsanýz, tayin ettiðiniz mehrin yarýsý onlarýn hakkýdýr Ancak kadýnlarýn vazgeçmesi veya nikâh baðý elinde bulunanýn (velinin) vazgeçmesi hali müstesna, affetmeniz (mehirden vazgeçmeniz), takvaya daha uygundur Aranýzda iyilik ve ihsaný unutmayýn Þüphesiz Allah yapmakta olduklarýnýzý hakkýyla görür" (Bakara/ 237) Eðer Mehir tayin edilmeden zifaf öncesi nikâh akdi fesh edilmiþse hükmü þu ayeti kerime belirler; "Nikâhtan sonra henüz dokunmadan veya onlar için belli bir Mehir tayin etmeden kadýnlarý boþarsanýz bunda size Mehir zorunluluðu yoktur Bu durumda onlara müt'a (hediye cinsinden bir þeyler) verin Zengin olan durumuna göre, fakir de durumuna göre vermelidir Münasip bir müt'a vermek iyiler için bir borçtur" (Bakara/ 236)
Burada temas edilmesi gereken güncel bir mesele de vardýr ki o da þudur; "Niþanlýlýk döneminde Ýslam nikâhý gereklimidir?"
Öncelikle þunu bilmek gerekiyor; Bir hukukun iþlemesi için üç þey gereklidir Birincisi; hukukun kendisi, ikincisi; hukukun gerekliliðini ve geçerliliðini vicdanýnda kabul etmiþ bireylerden oluþan bir toplum, üçüncüsü; hukukun iþleyiþini saðlayacak hukuk organlarý Günümüz þartlarýnda Ýslam Hukuku'nun iþletilmediði malumdur Ticaret, nikâh, miras gibi konularý içerisine alan muamelat fýkhý sadece mü'minlerin vicdani samimiyet ve kabulü ile bireysel olarak iþleyebilmektedir Niþanlýlýk döneminde yapýlmalýmýdýr diye sorulan Ýslam nikâhýnýn gerekçeleri, fayda ve sakýncalarý açýsýndan incelenmelidir Gerekçe olarak genelde; niþanlý gençler arasýnda oluþabilecek tenhalaþmalarda uhrevi sorumluluklardan kurtulma hali gereklilik mazereti olarak sunulmaktadýr Gerçekten uhrevi kaygý sebebiylemi böyle bir ameliyeye giriþiliyor yoksa nikâh olsa da olmasa da oluþabilecek tenhalaþmalarý nikâh adý altýnda meþrulaþtýrmaya çalýþýp nikâh hukuku suiistimal mi ediliyor?
Ýslam Hukuku'nun icra edilmediði beldelerde muamelat fýkhýnýn bireysel katkýlarla iþletilmeye çalýþýldýðýnda dikkatli olunmasý gereken hususlar vardýr Taraflardan herhangi birisinden yada her ikisinden kaynaklanabilecek hüküm ihlalinde hükmü nihayete baðlayacak bir merci olmamasýndan mütevellit taraflardan en az biri mutlak zarar görecektirÝslam'ý yaþama adýna bir müslüman diðer müslümana zarar verecektir Günümüzde nikâh fýkhýnýn ihlalinde en çok zarar gören taraf özellikle kýz ve kýz tarafý olmuþtur, olmaktadýr Zira toplumsal örfte 'niþandan ayrýlmýþ kýz' olmanýn bir bedeli vardýr Hele birde nikâh akdinin ve mehrin belgelenmemesi, senede ve kayda alýnmamasý söz konusu ise erkek tarafýda Allah'tan korkmuyorsa kýz tarafý maddi ve manevî açýdan olmadýk zorluklar yaþamaktadýr Niþan akdinin bozulmuþ olmasýna raðmen, düðünün gerçekleþmeyeceði kesinleþmesine raðmen, erkek, boþamama tehdidi ile kadýnýn hakký olan mehri dahi almaya kalkýþmasý görülür þeyler olmuþtur Günümüzde Ýslam'ýn kolluk kuvvetleri ve mahkemesi olmamasý hasebiyle zalim taraf dilediði gibi nikâh fýkhýný suiistimal etmektedir Ýþin baþýnda konuþup anlaþýrken nice Ýslamcý (!) kiþi ticaret, miras, mehir, nikâh gibi konularda sonlara doðru Ýslamcýlýðýný yitirmiþtir Böylesi durumlardan korunmak için aileler niþanlýlýk dönemindeki oluþabilecek tenhalaþma problemini nikâh usulü ile deðil de, meþru görüþme için aileden üçüncü þahsýn bulunma zorunluluðunu esas alan fýkhi hükümle çözmelidir Nikâh kýyan hoca efendiler ve nikâh þahitleride nikâhtan sonra oluþabilecek olumsuz olaylara binaen taraflardan birine yapýlan haksýzlýklardan mutlak mesul olduðunu unutmamalýdýr Ailenin izni ve haberi olmaksýzýn bakireye kýyýlan Ýslam nikâhýnýn hükmü; en hafif hükmüyle harama yakýn mekruh olduðu unutulmamalýdýr Birçok müctehid imama görede nikâhýn geçersiz olduðu yine unutulmamalýdýrMehir mutlaka senede baðlanmalý, borç ve alacak kýsmý, borçlu ve alacaklý isimleriyle belirtilmelidir Bu senet düðüne kadar yedi eminde de kalabilir Düðünde ya senet ya da senedin karþýlýðý kadýna teslim edilmelidir Kadýn alacaðýný erteler ya da baðýþlarsa kendi bileceði iþtir Muamelat fýkhýnýn içerisindeki herhangi bir fýkhi hüküm üzerinde anlaþýp ta sonradan bu anlaþmayý ihlal eden günahkâr kiþilere mutlaka iyilik emredilmeli, fýkha tabi oluncaya kadar kendisine tavýr alýnmalýdýr Ýyiliði emir, kötülüðü men etmeyen ve tavýr almayan günahkar kiþiye yakýn çevre bu günah ve suiistimalden mesuldür Nurlu Ýslam Hukuku'nun herhangi bir hükmünün birileri tarafýndan suistimal edilip zulüm malzemesi olarak kullanýlmamasý için kötü niyetli kiþilerin olabileceði, hidayet sapmasý olabileceði ve ya düðünden önce kýyýlan tescilsiz nikahýn hemen ardýndan erkeðin ölmesi ile kadýnýn miras hakkýný gözetecek erkek tarafýnýn olup olmadýðý mutlaka hesaba katýlmalýdýr Malesef cahiliye örflerinin ve kanunlarýnýn hâkim olduðu bir toplumda yaþayan mü'minlerin bir kýsmý sadece karþý tarafýn parmaðýný kesen þeriatý severler ve kendi parmaðýný kesen þeriatý inkar etmede de bir beis görmezler Bu durumun imanlarýný zedeleyebileceðini de malesef kavrayamazlar
Son söz olarak; ticaretle uðraþan mü'minin ticaret fýkhýný bilmesi gerektiði gibi evlenecek veya evlenmiþ erkek ve kadýn mü'mininde nikah, mehir, talak, boþanma gibi konularý bilmesi gerekir Bu konulardaki bilgi eksiklikleri için fýkýh kitaplarýna müracaat edilmelidir Bize her konuda nurlu ve hikmetli bir hukuk gönderen Allahu Teala'ya hamd olsunHer konuda kendisine ve bizlere emredilen hukuku teblið edip pratik hayatta yaþayan ve yaþatan Hz Muhammed Mustafa'ya ve Ashabýna salât ve selam olsunÝbrahim KÜÇÜK