Adalet-i mahza ve adalet-i izafiye By: ehlidunya Date: 01 Aðustos 2010, 16:05:06
Adalet-i mahza ve adalet-i izafiye ne demektir?
“Adalet-i mahza-i Kur’âniye; bir masumun hayatýný ve kanýný, hattâ umum beþer için de olsa, heder etmez. Ýkisi nazar-ý kudrette bir olduðu gibi, nazar-ý adalette de birdir.”
Mektûbat
Adalet-i mahza, “Tam ve mükemmel adalet.” “Bir ferdin hakkýný, bütün insanlar için de olsa, feda etmeyen adalet.” þeklinde tarif edilir. Adalet-i izafiye ise, “Küllün selâmeti için, cüz’ü feda eden adalet tarzý.” “Cemaatin menfaati için ferdi feda eden adalet þekli.”dir.
Mahz; “sýrf, halis, katýksýz, tam” gibi mânâlara geliyor. Buna göre, adalet-i mahza, “tam ve katýksýz adalet, mükemmel adalet,” demek olur. Bu adalette, hiçbir kimsenin en küçük bir hakkýnýn bile çiðnenmemesi esastýr.
Adaletin diðer þubesi olan adalet-i izafiye ise katýksýz, tam deðildir. Zira cemaatin menfaati için ferdin hukukunu nazara almaz.
Adalet-i izafiyede ehven-i þer esas alýnýr. Bütün insanlarýn zarara uðramasý büyük ve küllî bir þer, bu zararýn giderilmesi için bir insanýn yahut küçük bir gurubun hakkýnýn çiðnenmesi ise cüz’î bir þerdir. Küllî þerden kurtulmak için cüz’î þerri kabul etmek ise ehven-i þer ile amel etmek demektir ve adalet-i izafiyenin esasýdýr.
Adalet-i mahzada bir þahýs kendi rýzasýyla hakkýndan vazgeçmediði müddetçe, bütün insanlarýn faydasý için de olsa onun hakký çiðnenemez.
Meselâ, adalet-i mahzaya göre, bir þahsýn rýzasý olmaksýzýn evi istimlâk edilemez. Bunun uygulanmasýnda ise bazen çok büyük zorluklar ortaya çýkar. Ýþte bu gibi zaruret hallerinde, adalet-i izafiye tatbik edilir. Ve o þahsýn hukuku, umumun menfaatine feda edilir; rýzasý olmaksýzýn evi sökülür, istimlak edilir.
Bir âyet-i kerime :
“Sizin yaratýlmanýz ve diriltilmeniz bir tek nefsin (kiþinin) yaratýlmasý ve diriltilmesi gibidir.” (Lokman Sûresi, 28)
Ve Nur Külliyatýndan bir hikmet dersi:
“Adalet-i mahza-i Kur’âniye; bir masumun hayatýný ve kanýný, hattâ umum beþer için de olsa, heder etmez. Ýkisi nazar-ý kudrette bir olduðu gibi, nazar-ý adalette de birdir.” (Mektûbat)
Demek oluyor ki, bir insaný yaratmakla bütün insanlarý yaratmak nasýl ilâhî kudret için fark etmiyorsa, ilâhî adalet için de bir insanýn hukuku bütün insanlarýn hukuku kadar kýymetlidir. Ve o hukuku çiðneyen bir kimse, bütün insanlara zarar vermiþ gibi olur.
Nur Külliyatýnda meseleye orijinal bir yaklaþým daha getirilir. Bir mü’minin güzel sýfatlarý masum insanlara, kötü sýfatlarý da cani insanlara teþbih edilerek, adalet-i mahza bu sýfatlar âlemine tatbik edilir.
Buna göre bir insanýn bir tek sýfatý masum olsa, bütün sýfatlarý da cani olsa, o tek sýfatýn hakký diðerleri yüzünden zayi edilemez. O mü’mine düþmanlýk beslendiðinde bu masum sýfat çiðnenip gideceðinden bu hâl adalet-i mahzaya uymaz.
Konuyu çok önemli bir hükümle noktalayalým:
“Fakat adalet-i mahza kabil-i tatbik ise, adalet-i izafiyeye gidilmez, gidilse zulümdür.” (Mektûbat)
Ynt: Adalet-i mahza ve adalet-i izafiye By: ceren Date: 07 Nisan 2019, 17:14:44
Esselamh aleykum. Rabbim razý olsun bizlere bu bilgileri sunan kardesimizden. ...
Ynt: Adalet-i mahza ve adalet-i izafiye By: gulsahkilicaslan Date: 08 Nisan 2019, 10:27:03
Allah razý olsun hocam selam ve dua ile...
Ynt: Adalet-i mahza ve adalet-i izafiye By: Sevgi. Date: 30 Ocak 2021, 00:44:50
Esselâmü Aleyküm. Bilgiler için Allah sizlerden razý olsun kardeþim
Ynt: Adalet-i mahza ve adalet-i izafiye By: Bilal2009 Date: 31 Ocak 2021, 16:05:46
Rabbim paylaþým için razý olsun
radyobeyan