Hangi ilim farzdir By: sumeyye Date: 26 Temmuz 2010, 16:06:17
HANGÝ ÝLÝM FARZDIR
(Kimyâ-i se’âdet) kitâbý ilm kýsmýnda buyuruyor ki: Her mü’minin, en önce, Ehl-i sünnet i’tikâdýný, kýsaca öðrenmesi farzdýr Bundan sonra, iki þey öðrenmesi lâzým olur Biri kalb için olan, ikincisi beden için lâzým olan bilgidir Beden için olan bilgi de ikidir Biri yapacaðý emrler, ikincisi sakýnacaðý yasaklardýr Emrleri öðrenmek þöyle olur: Sabâh vakti, yeni müslimân olan kimsenin, öðle vakti gelince abdestin ve nemâzýn farzlarýný öðrenmesi, hemen farz olur Sünnetlerini öðrenmesi de sünnet olur Akþam olunca, akþâm nemâzýnýn üç rek’at olduðunu öðrenmesi farz olur Ramezân gelince, orucun farzlarýný öðrenmesi farz olurZengin olunca, bir sene sonra, zekâtý öðrenmesi farz olur Haccý öðrenmesi, hacca gideceði zemân farz olur Ýþte, herþeyi zemâný gelince öðrenmesi farz-ý ayn olur Meselâ evlenmek istediði zemân, nikâh bilgilerini, kadýn, erkek haklarýný, kadýnlarýn özr hâllerini öðrenmesi farz olur Bir san’ata, ticârete baþlayýnca, bunlardaki emr ve yasaklarý, fâizi öðrenmesi lâzým olur Hangi san’ata baþlýyacaksa zemânýn ona âid fen bilgilerini de mektebde öðrenmesi farz olur [Meselâ diþ tabîbi olacaksa, liseyi ve diþçi mektebini bitirmesi, staj ve ihtisâs yapmasý farz olur Her san’at, ticâret, zirâ’at da hep böyledir Herkese kendi san’atýný okumasý, öðrenmesi farz olur Baþka san’at bilgilerini öðrenmesi farz olmaz Harb zemânýnda da askerliði ve yeni silâhlarý yapmak, kullanmak, korunmak için, fen bilgilerini kýsaca öðrenmek, her müslimâna farz-ý ayn, bunlarda ihtisâs kazanmak ise farz-ý kifâyedir]
Harâmlarý öðrenmek de, herkese baþka dürlü farz olur Meselâ, erkeklerin ipek giydiði bir yerde bulunanlarýn, ipek giymenin harâm olduðunu öðrenmesi ve bilenlerin bilmiyenlere öðretmesi farz olur [Sun’î ipek giymek erkeklere de harâm deðildir] Alkollü içkiler içilen, domuz eti yinilen, baþkasýnýn hakký, fâiz, rüþvet alýnan, kumar oynanan yerde bulunanlarýn, bunlarýn harâm olduðunu öðrenmesi farz olur Kadýn erkek birlikde oturanlarýn da mahrem ve nâmahrem olan kadýnlarý, ya’nî bakmak câiz olan ve olmýyan kadýnlarý öðrenmesi farz olur [Kadýnlarýn, kýzlarýn açýk gezdiði, erkeklerin de dizden yukarýsýný açdýðý yerlerde bulunan müslimânlarýn, örtmesi farz olan yerlerini öðrenmeleri lâzýmdýr Bu yerlerini açmak ve baþkasýnýn açýk yerine bakmak günâh olduðu gibi, bunu bilmemek de ayrý günâhdýr]
Kalbe âid bilgileri, ya’nî ilm-i ahlâk öðrenmek, her erkeðe ve kadýna farz-ý ayndýr Meselâ (Hýkd) “ya’nî kin baðlamak”, (Hased) [Baþkasýnda bulunan ni’metin onda olmayýp, kendinde olmasýný istemekdir Onda olduðu gibi, kendisinde de olmasýný istemek hased deðildir Buna (Gýbta) etmek, imrenmek denir ki sevâbdýr], (Kibr) [Kendini büyük bilmek, üstün görmekdir Kibrli olana karþý kendini büyük göstermek, kibr olmaz Sadaka vermek gibi sevâb olur], (Sû’i zan) etmek [Ýyi insâný fenâ bilmek] gibi þeylerin harâm olduðunu öðrenmek, her mü’mine farz-ý ayndýr Görülüyor ki, îmâný, ya’nî Ehl-i sünnet i’tikâdýný kýsaca öðrenmek ve iyi ve kötü huylarý öðrenmek, farz-ý ayndýr Ya’nî, herkesin öðrenmesi farzdýr Abdesti, guslü, nemâzý ve orucu ve harâmlarý da, her müslimânýn öðrenmesi farz-ý ayndýr Cenâze nemâzýný, ölüye hizmeti ve san’at ve ticâret bilgilerini [ve bugünün silâhlarýný yapmak ve kullanmak için, fen bilgilerini iyi] öðrenmek farz-ý kifâyedir Ya’nî lâzým olan kimselerin öðrenmesi farz olup, baþkalarýna farz olmaz Fekat, lüzûmu kadar kimse öðrenmezse, bütün müslimânlar, hükûmet ve millet, büyük günâha girer Meselâ, doktor olacak kimsenin lise ve týbbiyyede okumasý farz olup, mühendis olacak kimsenin týbbiyyede okumasý farz deðildir
Ýbni Âbidîn “rahmetullahi aleyh” (Dürr-ül-muhtâr) þerhinde, ön sözde diyor ki: (Ulûm-i nakliyyeden ya’nî din bilgilerinden kendine lâzým olanlarý öðrenmek farz-ý ayndýr Bundan fazlasýný öðrenmek ve ulûm-i akliyyeden fâideli olanlarý öðrenmek farz-ý kifâyedir) Nemâzda kýrâ’eti anlatýrken diyor ki: (Bir âyet ezberlemek, herkese farz-ý ayndýr Fâtihayý ve üç âyet veyâ bir kýsa sûre ezberlemek vâcibdir Kur’ân-ý kerîmin hepsini ezberlemek farz-ý kifâyedir Kendine lâzým olmýyan fýkh bilgilerini öðrenmek, hâfýz olmakdan dahâ iyidir) Beþinci cildde buyuruyor ki: (Baþkalarýna öðretmek için ilm öðrenmek, kendi iþlemesi için öðrenmekden dahâ sevâbdýr)
Hak teâlâ, ilmi çok yerde övdü, Kur’ânda,
Resûlün, ilmi emr eden sözleri, meydânda
Ýslâmýn en büyük düþmanýdýr, bil, cehâlet,
çünki, cehl mikrobunun hastalýðý, Felâket!ALINTI