Tasavvuf bir tevhid terbiyesi By: sumeyye Date: 21 Temmuz 2010, 22:29:27
Tasavvuf: Bir Tevhid Terbiyesi
Önce bir hükümle baþlayalým: Tasavvuf bir tevhid terbiyesidir
Sonra da yeniden bu hükme gelmek üzere iþin baþýna dönelim:
Ýnsanýn en temel meselesi Rabbini bilmek, Rabbini bulmaktýr Allah insaný bunun için yaratmýþ, ve buna ulaþmaya muktedir biçimde yaratmýþtýr Ýnsanýn dünya hayatý bunun sýnavýdýr Ýnsan buna itiraz etse de, onun fýtrat derununda kendini aþan böyle bir arayýþ vardýr Zaten insan da burada odaklaþmýþtýr Yani “Nereden geldim, nereye gidiyorum?” sorusu insanýn en kadim sorusu olmuþtur ki, bu sorunun aradýðý þey de “varoluþ”un sýrrýdýr Varoluþ'un sýrrý arandýðýnda varýlacak nokta bir Yaratýcý'nýn varlýðýdýr Ya da insan buna varýrsa içi durulacak, buna varamadýðý ölçüde de içinde arayýþ süreci bitmeyecektir Kur'an-ý mübinde ifadesini bulan “Kalbler ancak Allah'ý zikrederek huzura, doyuma kavuþur” hükmü, insan fýtratýna yönelik bir ilahi tesbittir Ya Allah'ý bularak, O'nunla buluþarak, O'nu þah damarýndan yakýnlýðýný hissederek itmi'nana erecek, ya da arayýþlar içinde çýrpýnacaktýr
Yaratýcý insaný bu noktada boþlukta da býrakmamýþtýr Yol iþaretçileri göndermiþtir
Dinler ve dinlerle birlikte gönderilen peygamberler yol iþaretçileridir ve bu yolu gösterirler insana
Yaratýcý, insandan, Yaratýcý'nýn varlýðýný bilmesinin yanýnda, 'Onun “Tek bir Yaratýcý” olduðunu bilmesini de istemiþtir Yaratýlýþýn sonsuz ahengi karþýsýnda Kudret parçalanmasýnýn, insan zihnini doyuramayacaðý açýktýr Tanrýlar olamaz, Tanrýlarýn olmasý kaosa açýk bir sonuç doðurur Tek Tanrý olacaktýr Kainatýn yaratýcýsý tek Tanrýdýr ve nizamý o koymaktadýr Ýnsandan bu nizama uymasýný da O istemektedir “Tek”liðinin idrakini ve ona saygý duyulmasýný (ibadet) da O (cc) istemektedir
Onun için vahiy dinleri tevhid dinidir ve Ýslam bir tevhid dinidir
Bütün vahiy kaynaklý dinler “Ýslam” adýyla isimlendirilir ve tevhidi öðütler Bütün peygamberler tevhidi anlatýr Kur'an'da geçmiþ peygamberlerin kýssalarý anlatýlýrken, farklý zamanlarda gelen her peygamberin ana mesajýnýn “Allah'tan baþka ilah olmadýðýna iman – La ilahe illallah” olduðu vurgulanýr Ýlahi dinlerin ana dokusu, kök hücresi tevhid'dir Rasulullah Efendimiz de, hemen tüm Mekke dönemi boyunca çaðrýsýna inananlarý “tevhid eðitimi”nden geçirmiþtir
Ancak insanda Tevhid bilincinin oluþumu – kararlý bir iman haline geliþi, bir eðitimi gerekli kýlar Çünkü insanýn zihni, müteal bir kudrete baðlýlýktan vazgeçmese bile, hangi kudrete gerçekten baðlanmasý gerektiði noktasýnda daðýlabilir Aslýnda farklý zamanlarda gelen Peygamberlerin ana mesajýnýn tevhid olmasý da, insan zihninin zaman içinde daðýldýðý ve ana mecrayý kaybettiðini ortaya koyar
Ýnsan, kendi nefsinden baþlamak üzere hayatýný etkileyen pek çok güç odaðýný saygý duyulacak bir varlýk olarak algýlama temayülündedirSaygý ölçüsü kaybedildiðinde teabbüd ve “Tanrýlaþtýrma” baþlayabilir
Hazreti Muhammed Mustafa -sallallahü aleyhi ve sellem- Ýslam'ý son tevhid dini olarak, en net biçimde insanoðluna sunmuþ, insanoðlunun þuurunu yenilemiþ,daðýnýklýktan kurtarmýþ, derleyip toparlamýþtýr
Ýslam'ýn tehvidi yeniden insanoðluna sunduðu zamanda insanlar, aðaçtan, taþtan, hatta bazen helvadan yaptýklarý putlara tapmaktaydýlar, Hazreti Ýsa'nýn getirdiði tevhid dini bile bulanmýþ, bizzat Hazreti Ýsa “Allah'ýn oðlu” gibi algýlanmaya baþlamýþtý Yahudilik ise Hazreti Musa'nýn açtýðý çýðýrdan uzaklaþmýþ, bütün kainatýn Rabbi olan Allah'ý “milli tanrý”ya indirgemiþti
Ýnsanlýðýn kafasý karma karýþýktý
Rasulullah efendimiz, Mekke'den baþlayarak tüm insanlýða, yeniden bir “Tevhid þuuru” taþýmakla görevlendirilmiþti
Bu yeni bir insanlýk terbiyesi demekti
Ýslam, insanýn Allah dýþýndaki varlýklarý tanrýlaþtýrma zaafýna karþý bazý psikolojik yöneliþleri yasaklamýþ ve onlardan korunmayý tavsiye etmiþtir
Yaratýcýya ortak koþmak anl----- “þirk” varlýðý izah noktasýnda en akýl dýþý, Yaratýcý'nýn hukukunu çiðneyen saçma izah anlamýnda “zulüm” diye nitelenen bir yasaktýr Ýnsan, taþ, aðaç, güneþ, ay, rüzgar insaný etkileyen hangi güç olursa olsun, Yaratýcý'nýn ortaðý olarak görülmesi yasaklanmýþtýr Bu açýk þirktir
Bir de Ýslam'ýn “gizli þirk” diye nitelediði þeyler vardýr Bunlar farkýnda olarak veya olmayarak yapýlan, ama özünde Allah iradesinden baþka iradeyi öne çýkaran eðilimlerdir Mesela Allah'a ibadet çerçevesinde yapýlan bazý insani faaliyetlerin, baþka kudretleri memnun etmek için yapýlmasý hali “riya – gösteriþ için yapma” diye nitelenmiþ ve yasaklanmýþtýr Namazý “Ne kadar ibadet ehli” desinler diye gösteriþ için kýlmak, orucu gösteriþ için tutmak, zekatý gösteriþ için vermek, cihadý “ne kadar kahraman” desinler diye yapmak
Bunlar insanýn his dünyasýna üþüþen duygulardýr Ýnsan bizzat kendi nefsini bile kutsayabilir, davranýþlarýný onu “hoþnud etmek” için yapabilirKur'an “hevasýný tanrý edinen” insandan bahsediyor Demek ki içimizde bizi yanýltan bir yöneliþ bulunabiliyor
Bunlarý aþýp, kudreti sonsuz olan Yaratýcý'ya teabbüd için bütün melekelerini bir yerde yoðunlaþtýran bir þahsiyet inþasý Terbiye bu
Terbiye ile, tevhidin insanda bir þahsiyet dokusu - çerçevesi haline gelmesi gerekiyor ki davranýþlara insiyaki olarak yansýsýn Ýnsiyaki olarak, yani, refleks halinde, kendiliðinden, zorlama olmaksýzýn, zaaf anlarýnda ani þoklarda zihni kaymalara izin vermeksizin davranýþlara yansýma
Ýnsan bunu bir biçimde gerçekleþtirmeli Yani kendi kiþiliðini bu þekilde inþa etmenin yolunu bulmalý Aslýnda her mü'min için zaruri yön buÝslam dairesine girdikten sonra imanýn gerçek manasýna ulaþmasý için Kur'an'ýn “Ýmanýn kalplere nüfuz etmesi” diye þart koþtuðu þey bu(Hucurat, 14)
Tasavvuf bunun derdindedir Müslüman olmanýn sýrrýnýn bu olduðunu kavramýþtýr Yani Allah'ý bilmek ve O'nun tek bir Yaratýcý olduðunu idrak
Tasavvuf bundan bir sonraki adým olarak da, gerçek Müslümanlýðýn, ancak Allah'ý unutmamakla mümkün olacaðýna kaildir
Normalde bir Müslüman, araya araya böyle bir iz oluþtururdu Tasavvuf da, araya araya oluþturulan izdir Ýþ, Allah'ý bilmeyi, O'na yakýn olmayý, O'nu unutmamayý dert edinmektir Adý tasavvuf olmasa da böyle bir iz oluþturmak zorundaydý Müslüman Þöyle de denebilir: Böyle bir gayretin bir adý tasavvuf olmuþtur
Aslýnda bu doðru bir Ýslam idrakidir Altýn çerçeve þudur:
-Allah var
-Allah eþi ve benzeri bulunmayan tek bir Yaratýcý
-Ve Allah bize yakýn Þah damarýmýzdan yakýn Allah nerede olursak olalým bizimle beraber Allah bizi görüyor
Ýþte bu idrak
Bunun bir idrak haline gelmesi gerekiyor ve bu da kendiliðinden olmuyor Tüm Mekke dönemi boyunca Müslüman topluluðun Peygamber eliyle böyle bir eðitimden geçmesi, tevhid þuuru, Allah Teala ile birliktelik þuuru, O'nun bize yakýn olduðu bilinci, O'nun bizi gördüðü bilinci, hiçbir davranýþýmýzýn O'na gizli olmadýðý þuurunun hem ne kadar hayati olduðunu hem de bunun insanda þahsiyet haline gelmesinin ne kadar hayati bir þahsiyet terbiyesini gerektirdiðini ortaya koyuyor
Tasavvuf nasýl terbiye ediyor?
Tasavvuf, kiþilik inþasýna yönelik terbiye metodunu Rasulullah'ýn çizgisinden bulduðu inancýndadýr
Tasavvuf zihni terbiye ediyor, kalbi terbiye ediyor, davranýþlarý terbiye ediyor
Ýradeniz netleþiyor, kesinleþiyor, yoðunlaþýyor Artýk istiyorsunuz, büyük bir aþkla istiyorsunuz Dünya sýnavýný çözdünüz, bunun gereðini yerine getirmeye karar verdiniz “Allah'a koþun” çaðrýsý yüreðinizi zonklattý, “Baþka nereye gidebilirim?” dediniz ve “Yol”a düþtünüzZihninize, kalbinize ve davranýþlarýnýza “Allah yolunda sabit kadem olmasý için” emek vereceksiniz
Bu, idrakin masiva - Allah'tan, yani Allah'ýn dýþýndaki tüm varlýklarýn teabbüdi etkisinden arýnmasý ve tevhid bilinci ile yeniden tanzim edilmesi demek Ancak Sana ibadet eder, ancak Senden yardým dileriz
Bu, kalbin tevhid ve maiyyet bilinci ile yoðrulmasý demek Nerede olursanýz olun O sizinle beraberdir O size þah damarýnýzdan yakýndýr Dua ettiðinizde duanýza cevap verir Bir kalbi kývam halinde sizin tutan eliniz, yürüyen ayaðýnýz, gören gözünüz olur
Bu, davranýþlarýnýzýn Allah'ýn sizi gördüðü bilinci içinde þekillenmesi demek Allah'ý görüyormuþ gibi yaþamak Biz onu görmüyorsak da O'nun bizi gördüðü bilinci içinde
Kelime-i tevhidi kalb ve zihin dokusu haline getirmek için çaba
Ýhlasý kiþilik dokusu haline getirmek için çaba
Allah'ýn insana yakýnlýðýný idrak için çaba
Allah'ýn bizimle beraber olduðunu asla akýldan çýkarmamak için çaba
Bu dünyanýn geçiciliðini idrak, doðumunun olmadýðý gibi hayatýnýn da kendi elinde olmadýðýný idrak, her an çaðrýlabileceðini idrak, ve gerçek hayatýn ölümden sonraki ebedi hayat olduðu bilincini hayat disiplini haline getirmek için çaba
Bütün bu çabalar içerisinde Hazreti Peygamber (sa)'le, O'nun izinden gidenlerle, Allah dostlarýyla yan yana durarak onlardan takviye almakBu yol, binlerce peygamberin yolu, Hazreti Muhammed Mustafa'nýn yolu, Ashab-ý kiramýn yolu, Allah dostlarýnýn yolu Böyle þerefli bir yolda yürüdüðü bilincinden güç almak
Bütün bu çabalarý birlikte yaþayacaðý yol arkadaþlarý bulmak ve birbirini beslemek
Kendini bir yolda bilmek
Yolun terbiyesini kuþanmak için ahidleþmek Yol önderleri ile, yol arkadaþlarýyla ahidleþmek Þunu da söylemek gerekiyor: Böyle bir yolda önderlerle yolcular Allah Teala ile ilgili hukuk bakýmýndan birbirinden farklý deðil Son nefese kadar herkes imtihanda Hatta bu noktada, Allah'ýn hukukunu bilme ölçüsünde derinleþen bir sorumluluða dönüþüyor Sevgi de büyüyor, takva da, kaygý da Belki ümit de
Tasavvuf, bütün bunlarý, bir günlük, beþ günlük bir geçici meþgale gibi deðil, bir hayat disiplini gibi görmek anl----- geliyor ayrýca
El hasýl tasavvuf, güzel Müslüman olma çabasý, gayreti, hasreti, coþkusu demek ayný zamandaAhmed Taþgetiren