Yelmaniye Camisi
Yelmaniye Camisi
Tunceli ili Çemiþgezek ilçesi Medrese Mahallesi’nde bulunan Yelmaniye Camisi kitabesinden öðrenildiðine göre, Timur devrinde Taceddin Yalman tarafýndan yaptýrýlmýþtýr. Ancak kitabenin tarih kýsmý okunamamýþtýr. Bununla birlikte, caminin 800–809 (1397–1406) yýllarýnda yaptýrýldýðý anlaþýlmaktadýr. Bunun yaný sýra caminin duvarýndaki kitabe de zamanla bozulduðundan okunamamýþtýr. Bu nedenle mimarý hakkýnda kesin bilgi bulunmamaktadýr.
Caminin giriþ kapýsý üzerindeki kýsmen okunabilen kitabesi:
“Emere bi-imaret……. El-mübâreke el-Melik el-Adil Taceddin Yalman ibn-i Keykubât ibni Halid el-Kürdi fi eyyâmi Timur Han……hallet Allahu devlete-himâ
…….. Muharrem el-harâm fi sene…… ve semâne-mie.”
Yelmaniye Camisi halk arasýnda Eski Cami olarak da tanýnmýþtýr. Deðiþik dönemlerde yapýlan onarýmlar ve yapýlan eklerle orijinalliðinden kýsmen uzaklaþmýþtýr. Ancak yapýnýn güneyindeki bazý temel kalýntýlarý caminin bir külliye olarak yapýldýðýna iþaret etmektedir.
Eðimli bir arazide kesme taþtan yapýlan caminin giriþ kýsmý iyi bir durumda günümüze gelebilmiþtir. Ancak günümüze gelen kalýntýlar yapýnýn tam olarak orijinal planýný ortaya koymaktan uzaktýr. Cami mimari ve süsleme yönünden de üzerinde durulmasý gereken bir eserdir. Selçuklu ve Beylikler devrinde yapýlmýþ bazý camilerle de benzerlikleri bulunmaktadýr.
Anýtsal giriþ kapýsýndan sonra arazi konumuna uyulduðundan ötürü birkaç basamakla ana mekâna çýkýlmaktadýr. Giriþin iki yanýnda duvara dayalý sekizgen birer sütun bulunmaktadýr. Bu sütunlarýn gövdeleri ve kapýnýn çevresi taþ oymalarla bezenmiþtir. Buradaki sütunlar taþýyýcý özelliðinden çok cepheye hareket saðlamayý amaçlamaktadýr. Kalýntýlar yapýnýn haçvari bir planý olduðunu ortaya koymaktadýr. Ortada bir kubbe dört yanýnda da bunu destekleyen tonozlar ve güneyde de mihrap yer almaktadýr. Mihrap taþtan olup, geometrik geçmeler, çini üzerine yazýlmýþ yazýlarýn yaný sýra XIV. yüzyýlda uygulanan motifler burada da tekrarlanmýþtýr. Mihrabýn saðýnda minber bulunmaktadýr.
Giriþ kýsmýnda yukarýya çýkan bir merdiven ve giriþin solundaki bir oda dikkati çekmektedir.
