Niksar Ulu Camisi
Niksar Ulu Camisi
Tokat ili Niksar ilçesinin doðusunda, Fatih Sultan Mehmet Caddesi’nde bulunan bu cami, Daniþmendliler döneminde, Cenebnizâde Hasan Bey tarafýndan 1165 yýlýnda yaptýrýlmýþtýr. Anadolu’daki Ulu Camilerin en eski örneklerinden biridir.
Cami kesme taþtan kuzey-güney doðrultusunda dikdörtgen planlýdýr. Kuzey cephesinde giriþi bulunmaktadýr. Portal tüm cephe boyunca yüksek olup, iki enli bordür ile üç yandan çepeçevre kuþatýlmýþtýr. Bu bordürler ortada daralan sekiz kenarlý zencerekler, ikinci bordürde gamalý haçlar, üçüncü bordürde de altýgen geçmeler halindedir. Giriþ kemeri basýk yuvarlak olup, üzerindeki kitabe yeri boþtur. Bazý kaynaklarda burada olduðu söylenen II. Abdülhamit’in tuðrasý günümüze gelememiþtir.
Ýbadet mekâný kare kesitli, 24 ayak ile mihraba dik beþ sahna ayrýlmýþtýr. Bu sahýnlardan ortadaki diðerlerine göre biraz daha yüksek ve geniþtir. Mihrabýn önü ve orta sahnýn kuzeyden itibaren üçüncüsü kubbe ile diðerleri de çapraz tonozla örtülmüþtür. Ýbadet mekânýnýn doðu cephesi, kuzey köþesi batýya doðru hafif bir kýrýlma yaparak kuzeydeki duvar ile birleþmiþtir. Ayrýca dýþ cephesi altý büyük payanda ile desteklenmiþtir. Ýbadet mekâný altý küçük pencere ile aydýnlatýlmýþtýr. Pencereler ikili düzen halinde olup, üsttekiler küçük ve dikdörtgen, alttakiler yine dikdörtgen sövelidir. Güney cephesinde mihrabýn bulunduðu kýsým beden duvarlarý yüksekliðinde, dýþarýya doðru dikdörtgen bir çýkýntý yapmaktadýr. Bu çýkýntýnýn iki yanýnda da yine birer büyük payanda bulunmaktadýr. Bu payandalardan kubbeye geçiþ pandantiflerle saðlanmýþtýr. Pandantifler ve kubbe göbeðinde XIX. Yüzyýlýn karakteristik bitki motifli kalem iþleri görülmektedir.
Mihrap önü kubbesi dýþtan onikigen kasnaklý olup, üzeri külah ile örtülmüþtür. Mihrap üç enli bordür ile kuþatýlmýþtýr. Bu bordürlerde on iki köþeli yýldýzlar, altýgen geçmeler bulunmaktadýr. Mihrap niþi beþ kenarlý olup on iki köþeli yýlzý geçmeleri ile doldurulmuþtur. Üzeri mukarnaslý olarak sona ermektedir. Caminin portal dýþýndaki bütün cephesi sývalýdýr.
Ýbadet mekânýnýn batý cephesinin ortasýnda çokgen planlý minare kaidesi, bunun üzerinde de kesme taþtan silindirik gövdeli tuðla minare bulunmaktadýr. Bu minare 1967–1970 yýllarýnda onarýlmýþtýr.