8 Yusuf Hemedani By: neslinur Date: 11 Haziran 2010, 03:41:17
8–Yusuf Hemedânî:
Hemedânî, köken olarak bugünkü Ýran'ýn önemli merkezlerinden biri olan Hemedân halkýndandýr. Onun için Pers asýllý olma ihtimali büyüktür. Nitekim Fuad Köprülü, Gonjduwânî'ye ait olduðu ileri sürülen Makâmât-ý Yusuf Hemedânî adlý bir kitapçýktan naklen O'nun Türkçe bilmediðini kaydetmektedir. Bu da O'nun ya Arap ya da büyük ihtimalle Fars asýllý olduðuna iliþkin bir ipucu sayýlabilir.[1]
Bu zat, H. 440/m. 1048'de bu þehirde doðdu. 18 yaþlarýnda öðrenciyken kýsa bir süre Baðdad'da bulundu ise de Merv ve Herat gibi Hind–Ýran kaynaklý mistik inanýþlarýn yaygýn bulunduðu þehirlerde hayatýnýn çoðu geçti.
Bilindiði üzere Merv, Sovyet döneminde Ruslar tarafýndan Mary olarak deðiþtirilen, Türkmenistan kentlerinden biridir. Murgab Irmaðý deltasýnda bulunmaktadýr.
Herat ise, Afganistan'da Hindikuþ Daðlarý'nýn eteðinde kurulmuþ, Merv gibi tarihi bir kenttir.
Bu bölgelerde yaþayan topluluklar eskiden beri Ýslâm, Þaman, Hindu ve Zerdüþt dinlerinin sentezinden oluþan tasavvufî akýmlarýn etkisini genellikle vicdanlarýnda taþýrlar.
Köprülünün verdiði þu bilgiler Hemedânî'nin kiþiliðini tanýmak bakýmýndan önemlidir : «Aðrýlara ve yaralara ilaç yapar, sýtma için nüsha (yani bugünkü dille muska) yazar, herkesin derdine yetiþmeðe çalýþýrdý. (...) Mürîdlerine dâima çehâr-yâr'ýn menkabe ve faziletlerinden bahseder, onlara, namaz, oruç, zikr, riyâzet ve mücâhede tavsiye ederdi.»[2]
Yusuf Hemedânî, iþte buralarda ve böyle bir kiþilikle yaþamýþ, uzun yýllar bu bölgeye özgü inanýþ ve düþüncelerin yayýcýlýðýný yaptýktan sonra h. 535/m. 1140 tarihinde ölmüþtür. Nakþibendîler O'nu, rûhânîler zincirinin 8'inci halkasý olarak kabul etmektedirler.
Hemedânî'nin râbýta yaptýðý, hatta râbýta diye bir þey bildiði hakkýnda bile en ufak bir emâre yoktur.
[1].Ord. Prof. Dr. Fuad Köprülü, Türk edebiyatýnda ilk Mutasavvýflar s. 69 ; VIII. Baský Ankara-1993
[2]. Age. S. 69,70
radyobeyan