Mecnun bir deli miydi By: sumeyye Date: 26 Mayýs 2010, 11:42:54
Mecnun Bir Deli miydi?
Mecnun adýný hepimiz biliriz Türkçe'deki kelime anlamý "cin tutmuþ, çýldýrmýþ, divane" falan demekLeyla'ya olan aþkýyla efsaneleþen delikanlý, hakikatte bir deli miydi? Eðer deli idiyse derdine kim derman olabilirdi? Sözgelimi çaðýmýzda yaþasaydý psikiyatristler onu tedavi edebilirler miydi? Ayrýk bir aþk hastalýðýna yakalandýðý malumdu da, onu bu hastalýktan kim kurtarabilirdi? Hastalýðý yüzünden þimdi onu ayýplamak mý gerekir, takdir etmek mi; acýmalý mýyýz, gýbta mý etmeliyiz? Ve daha çoðaltýlabilecek sorular Fuzulî, Leyla ile Mecnun hikayesinde ona;
"Fezâ-yý aþký çün gördüm salâh-ý akldan dûrem
Beni rüsvâ görüp ayb etme ey nâsih ki ma'zûrem" dedirtir "Aþkýn fezasýný gördüðüm andan itibaren aklýn rahatlýðýndan uzak düþtüm Ey öðütler verip duran! Beni böylesine düþkün görüp ayýplama, çünkü özürlüyüm"
Mecnun'un deli olup olmadýðýný kestirmek için bu beyitteki birkaç kelime üzerinde durmamýz gerekiyor Bilindiði gibi fezâ kelimesi, "ucu bucaðý bulunmayan alan, göklerin sonsuzluðu" gibi anlamlar içeriyor Demek ki aþk ülkesi böylesine mekan ötesi bir geniþliðe sahiptir Salâh kelimesi "düzelme, iyileþme, rahatlýk, barýþ içinde olma" gibi anlamlar ifade eder Demek ki aklý ön plana alanlar belli bir huzur içindedirler de aklýný yitirenlerin rahatý kaçmýþ, durumu kötüleþmiþ olur Rüsvâ kelimesi "itibarsýz, saygýnlýðýný kaybetmiþ, rezil" anlamlarýný taþýr Belli ki aþk, sevilene itibar kazandýrýrken, seveni itibardan düþürmektedir Nâsih, "nasihat eden, öðüt ve akýl veren" demek olduðuna göre galiba aþk, aklýn ölçütlerini hiçe saydýrmakta, deðerlendirmeyi gönül mecrasýna çekmektedir "Özürlü, mazeret sahibi" için ma'zûr deriz Mazereti olanlarýn sorumluluklarý olmadýðýna, deliye de sorgu sual bulunmadýðýna göre, demek ki aþk çýlgýnlýðýndan dolayý kiþi sorumlu tutulamaz O halde aþkýn, kiþiyi itibardan düþürmesi ne gam!
Þimdi kelimelerin ayný sýrasýna göre soralým:
Aþka dair bütün mesafeleri içinde ölçen ve yolculuklarýný içine doðru yapan bir mecnun için yeryüzünün her ciheti bir feza sayýlmaz mý? Aþký akla tercih eden bir tutkun için, asýl huzur ve salah, aþk fezasýnda tadýlan azapta (=lezzet) deðil midir? Ýtibar veya itibarsýzlýk akla göre yapýlan bir deðerlendirme olduðuna ve âþýk da akýl(lýlýk)dan uzak durduðuna göre aþk yüzünden rüsvâ oluþ hakikatte ona bir itibar kazandýrmaz mý? Aklý tasnif dýþý býrakan bir âþýk için her yerde bir nâsih, bir akýl veren bulunmasý ve onun da bu öðüdü kabul etmemesi garip sayýlabilir mi?! Býrakýn deliyi, akýllýlardan da olsa hangi öðüdü kim dinlemiþtir ki?! Akýldan yoksun olanlarýn dünya ve ahiret sorumluluklarý bulunmazken, yani onlar mazur görülürken, aþk ile aklýný yitirenin itibar kaygýsýna düþeceðini kim söyleyebilir?!
Bütün bunlardan sonra, acaba beyitteki akýl, deliliðin zýddý olan akýl olabilir mi? Fuzulî, aklýn karþýsýna deliliði deðil de neden aþký koymaktadýr? Aþk, her ne kadar akýl kavramýnýn tersi gibi görünse ve âþýklýðýn ilk adýmýnda aklý terk etmek þartý aransa da, böyle bir macerada akýl terk edilince insan deli mi olmaktadýr? Eðer öyle deðilse, akýl kavramýyla çeliþen þey aþk deðil, bizzat deliliktir Âþýk olmak akýllýlýk olarak deðerlendirilemez, tamam ama, bu, deli olmak demek de deðildir ki! Evet, âþýk akýldan uzaklaþýr ve aklýn güdümünde hareket edemez, ama bunun için de kimse ona deli diyemez Denilse denilse, âþýkýn kendisi için özge bir yol seçtiði söylenebilir O yol ki akýldan uzak bir fezadýr, ama sonu nurdan bir ülkeye çýkar Âþýk bu ýþýklý ülkeye ulaþtýðýnda akýl(lýlýk)dan çok öte bir itibara kavuþur Bu da onun sorumsuzluðu, itibarsýzlýðý vs için yeterli mazerettir zaten
Ýmdi! Olgunluk kazanmak için aþk yolculuðuna baþvurdu ve dolayýsýyla akýl kurallarýna uygun hareket etmedi diye hangi deli, Mecnun'u delilikle itham edip tedaviye kalkýþabilir? Onun çýlgýnlýðý (deliliði deðil) binlerce akla bedel iken, kim ona imrenmez de akýl vermeye yeltenir?! Büyük veliler çilehanelerin ýssýzlýðýný, nebiler de maðaralarýn yalnýzlýðýný sünnet etmiþlerken Mecnun aþk hastasý olup sahralarda tek baþýna bir hayatý seçti diye kim onu ayýplayabilir?! Eðer ayýplanýrsa, aþk sayesinde nasýl insan-ý kâmil (mükemmel insan, yetkin birey) olunabilsin ki?!
Mecnun ki, evet, "deli" demektir; ama ondan evvel "tutkun, çýlgýn, çýldýrasýya seven" de demektir Arapça'da bu kelime "gizlenen, örtünen, kapanan" anlamý taþýr Akýllanmasý için babasý onu Kâbe'ye dua etmeye götürdüðünde, iltizama baþýný koyup aþaðýdaki dizelerle yalvaran birisi, sizce deli midir, yoksa akýllý mý; aþka sýðýnmakla baþkasýna açýlmakta mýdýr, yoksa içine kapanmakta mý; onun aklý baþýndan gitmiþ midir, yoksa aþk ile örtülmüþ mü: "Yâ Rab belâ-yý aþk ile kýl âþinâ beni / Bir dem belâ-yý aþktan etme cüdâ beni" --------------------------------------------------------------------------------
ISKENDER PALA
Ynt: Mecnun bir deli miydi By: Lal-i Hal Date: 26 Mayýs 2016, 20:47:55
Yâ Rab belâ-yý aþk ile kýl âþinâ beni / Bir dem belâ-yý aþktan etme cüdâ beni"
Iste bu beyite bayýlýyorum ben.nasil bir aþk bela ki daima aþina kalmak onunla olmak istiyor.
Mecnun bizim anladigimiz sekliyle deli degildi elbette.o tutuldugu beseri ask ile yanmis ancak sonunda da bu aski onu ilahi aska kavusturmus.Fuzuli nin bu eserini herkesin okumasi gerek bence.þiddetle tavsiye ederim.
Ynt: Mecnun bir deli miydi By: ceren Date: 19 Mayýs 2017, 14:52:03
Aleykümselam.Rabbim razý olsun bilgilerden sümeyye abla...
Ynt: Mecnun bir deli miydi By: Bilal2009 Date: 27 Aðustos 2019, 13:19:41
Ve aleykümüsselam Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Mecnun bir deli miydi By: ceren Date: 27 Aðustos 2019, 14:40:44
Esselamu aleyküm.Rabbim razý olsun bilgilerden kardeþim..
Ynt: Mecnun bir deli miydi By: Sevgi. Date: 28 Aðustos 2019, 02:45:58
Aleyküm selâm. Bilgiler için Allah sizlerden razý olsun kardeþim
Ynt: Mecnun bir deli miydi By: gulsahkilicaslan Date: 01 Eylül 2019, 10:12:59
Allah razý olsun hocam insallah selam ve dua ile