Namaz By: neslinur Date: 05 Mayýs 2010, 11:27:52
Nuru´l-Ýzah / Namaz
Farz Olmasýnýn Þartlan
Namazýn farz olmasý için üç þey(in bulunmasý) þarttýr ki bunlar:
(1) Müslüman olmak,
(2) bulûð çaðýna gelmek ve
(3) akýllý bulunmakür.
Çocuklara, yedi yaþma geldiklerinde namaz kýlmalarý emredilir. On yaþmda (namaz için) elle dövülür, deðnekle deðil.[2]
Farz Oluþunun Sebebi
Namazlarýn farz oluþunun sebebi namaz vakitleridir. Namaz, vaktin sýmrlamasýz [3] olarak ilk (dakikalar)inde farz olur.
Farz Namazlarýn Vakitleri
Vakitler beþ olup þunlardýr:
1) Sabah vakti: Ýkinci þafak sökünce baþlar, güneþin doðmasýnýn az öncesine kadar sürer,
2) Öðle vakti: Güneþin (gökyüzünün tam ortasýndan) batýya doðru yönelmesinden itibaren baþlar, herhangi birþeyin gölgesi kendisinin iki veya bir misli oluncaya kadar devam eder. Güneþin tepe noktasýnda bulunduðu sýradaki gölgeler bu hükmün dýþýndadýr. Tahâvî ikincisini tercih etmiþtir ki, bu Sahibeyn (Ebû Yûsuf ile Muhammed)´in görüþüdür.
3) Ýkindi vakti: Herhangi birþeyin gölgesi, kendisinin bir veya iki mislim geçtiði andan itibaren baþlar, gün batýþýna kadar devam eder.
4) Akþam vakti: Gün batýþýyla baþlar ve ufuktaki kýzýllýðýn[4] kayboluþuna kadar devam eder. Fetva bu yönde verilmiþtir.
5) Yatsý ve Vitir vakti: Kýzýllýðýn kaybolmasýndan itibaren baþlayýp sabaha kadar devam eder.
Vitir namazý, yatsý namazýndan önce kýlýnmaz. Çünkü sýrayý gözetmek gerekir.
(Batýdaki kýzýllýk henüz kaybolmadan tan yerinin aðarmaða baþladýðý kutup bölgesi gibi bazý ülkelerde meselâ) yatsý ve vitir vaktini göremeyenlere bu namazlar farz olmaz.[5]
Ýki Vaktin Farzý Bir Vakitte Kýlýnamaz
Bir mazeret sonucu iki vaktin farzý bir vakitte birleþtirilemez. Ancak hacýlar, Arafat´ta iki vaktin farzýný, en büyük imamla (yani hükümdarla) birlikte kýlmak ve ihramlý olmak þartýyla, bir arada kýlabilirler.
(Hacýlar) öðle ile ikindi namazlarým, (ikindiyi) öne alarak (öðle vaktinde ikisini) birlikte kýlarlar,[6] akþamla yatsýyý da
Akþam namazýnýn tehir edilerek yatsý vaktinde kýlýnabilmesi için de iki Þart vardýr: Birincisi bu iþin Müzdelife´de olmasý, ikincisi ise namaz kýlacak olan kimsenin hacda ve ihramlý bulunmasý gerekir. Bu þartlardan biri bulunmadýðý takdirde caiz olmaz.
(akþamý tehir edip yatsý vaktinde) birleþtirerek Müzdelife´de kýlarlar. Akþamý Müzdelife yolmada kýlmak caiz olmaz.
Namaz Vakitlerindeki Müstehablar
(1) Sabah namazýný erkeklerin ortalýk aðanncaya[7] kadar tehir etmeleri;
(2) yaz günlerinde öðle namazýný ortalýk serinleyin-ceye[8] kadar tehir etmeleri, kýþýn ise geciktirmemeleri müstehabdýr. Ama bulutlu günlerde tehir edilebilir.
(3) Gün ýþýðý deðiþmediði sürece ikindiyi tehir etmek, ama bulutlu günlerde geciktirmemek
,4) bulutlu günlerin dýþýnda akþam namazýnýn geciktirilmemesi, bulutlu günlerde tehir edilmesi,
(5) yatsý namazýnýn gecenin üçte birine kadar tehir edilmesi, bulutlu günlerde geciktirilmemesi,
(6) uyanacaðýndan emin olanlarýn vitir namazým gecenin sonuna kadar tehir etmeleri müstehabdýr.
Namaz Kýlýnmam asý Gereken ve Namaz Kýlmak Mekruh Olan Vakitler
(Þu) üç vakitte farz namazlar ve bir de bu vakitler girmeden
evvel[9] zimmetinde edasý vacib olmuþ bulunan namazlar kýlýnamaz.
(1) Bu (vakitler), güneþin doðup (bir-iki mýzrak boyu) yükselmesine kadarki vakit ile
(2) güneþin tepe noktasýndan (batýya doðru) meyletmeye baþlamasýna ve
(3) güneþin sararmaya baþlamasýndan batmcaya [10] kadarki zaman aralýklarýdýr.
Bu vakitlerde borç olmuþ bulunan namazlar kerahetle kýlmabilir. Hazýr haldeki cenâze(nin namazý) ile mezkûr vakitlerde okunan secde âyeti(yle terettüb eden tilâvet secdesi) gibi... Ayný þekilde o vaktin ikindi namazý da gurûb vaktinde kerahetle kýlmabilir.
Bu üç vakitte nafile kýlmak, ortada nezir gibi, iki rek´at tavaf namazý gibi bir sebep de bulunsa, tahrîmen mekruhtur.
Nafile ve Sünnet Kýlýnmasý Mekruh Olan Vakitler
(1) Tan yeri aðardýktan sonra sabah namazýnýn sünnetinden baþka nafile namaz kýlmak,
(2) sabah ve
(3) ikindi namazlarýndan sonra ve
(4) akþam namazýndan önce,
(5) (cuma günü imam-)
hatibin hutbeye çýkýþýndan itibaren namazdan ayrýlýncaya kadar,
(6) sabah namazýnýn sünneti hariç kamet getirildiði sýrada,
(7) evde dahi olsa bayram (namazýn)dan önce, bayram (namazm)dan sonra camide,
(8) Arafat ve Müzdelife´de birleþtirilerek kýlman namazlar arasýnda,[11]
(9) farz namazdan (baþkasýný kýlmaya yetmeyecek kadar) vakit daraldýðýnda,
(10) büyük ve küçük abdestlerin[12] sýkýþtýrmalarý halinde,
(11) canýnýn çektiði bir yemeðin hazýr bulunmasý durumunda,
(12) kalbini meþgul edecek ve (bütün uzuvlarýyla) Allah´a yönelmeyi engelleyecek þeylerin bulunmasý halinde nafile namaz kýlmak mekruhtur.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Namazýn Arapçasý olan "salâf´m lügat manasý duadýr. Þer´î örfde ise, tekbirle baþlayýp selâmla son bulan bir takým söz ve hareketlerden ibarettir.
Namazýn emrediliþindeki hikmet, kullarýna bol bol nimetler ihsan eden Allah Teâlâ´ya þükrân-ý nimette bulunmak ve O zât-ý kibriyanýn,
"Eðer þükrederseniz, elbette size (nimetimi) artýracaðým" (Ýbrahim, 7) mealindeki âyet-i celîlesiyle iþaret buyurduðu gibi, O´ndan, kullarý üzerindeki hayýr ve bereketini artýrmasýný, günahlarý Örtmesini ve hatalarý silmesini niyaz etmektir.
Nitekim Efendimiz (Aleyhissalâtü vesselam):
«—Biliyor musunuz, sizlerden birinizin evinin önünde bir nehir bulunsa da her gün beþ kere bu ýrmakta yýkan(ýl)sa, (böylelerinin) üstünde kir diye birþey kalýr mý?" diye sorunca,
"— Hayýr" diye cevap verdiler. Bunun üzerine Efendimiz (Sallallahu aleyhi veseltem):
"— Ýþte beþ vakit namaz da aynen böyledir, Allah Teâlâ bu namazlarla hatalarý siler" buyurdular.
Namaza duran bir kimse, Rabbine yönelerek kendisini dosdoðru yola, sýrât´i müstakime sevketmesini ve sapýk yollara düþmekten uzak tutmasýný niyaz eder. Sürekli böyle davrananlarýn kalbleri yumuþar, azalarý temizlenir, hata ve günahlara yönelmez. Eðer daha evvel bir günaha bulaþmýþsa, Rabbine gerçek manada yönelmesi ve kalbini O´na iyice tutmasý neticesinde Allah Teâlâ onu da baðýþlar, iþte arýnma böyle gerçekleþir.
[2] Bu husus Rasûlullah (Aleyhissalâtü vesselâm)´m, "Çocuklarýnýz yedi yaþýna gelince namaz kýlmalarým emredin, on yaþýnda onlarý (namaz için) dövün ve yataklarýný ayýrýn" hadis-i þerifiyle sabit olup çocuklara bu yolda emredilmesi vaciptir.
[3] "Sýmrlamasýz" demek vaktin ikinci yarýsýna kadar namaz tehir edilebilir demektir, ama namazýn ikinci yarý baþladýktan sonra kýlýnmasý günah olur.
[4] Gün batýnýmdan sonra ufakta bir kýzýllýk meydana gelir. Sonra kaybolan bu kýzýllýðýn yerini beyazlýk alýr, daha sonra bu da kaybolur.
Bizim mezhebimizde akþam vakti, ufuktaki kýzýllýðýn kaybolmasýyla sona erer. Akþam vaktinin, kýzýllýktan sonra meydana gelen beyazlýðýn kayboluþuna kadar devam edeceðini söyleyenler de var.
[5] Kutup bölgesinde bulunan birtakým ülkelerde, senenin bazý gecelerinde ufuktaki kýzýllýk henüz kaybolmadan þafak sökmeye baþlar. Böyle vakitlerde bu ülke sakinlerine, yatsý namazýyla vitir namazý farz deðildir. Çünkü yatsýyla vitir namazýnýn farz olmasýna sebeb olan vakte rastlanýlamamýþtýr.
[6]
[7] Peygamber (Salîallahu aleyhi vesellem)´in, "Sabah namazýný ortalýk aðanncaya kadar tehir ediniz, çünkü (aydýnlanýncaya kadar geciktirmek) daha sevaptýr" mealindeki hadis-i þerifi buna delildir. Sabah namazýnýn bu þekilde geciktirilmesi, cemaatýn artmasýný ve bu da ecir ve sevabýn fazlalaþmasýný temin eder.
[8] Serinlemenin ölçüsü þudur: Evlerin duvarlarý vb. þeyler gölge salmaya baþlamalý, camiye gidenler de bu gölgelerden yararlanabilmelidirler. Orta-lýðýn serinlemesini beklemeye Efendimiz (Aleyhisselâm), "Öðleyi, ortalýk serinley-inceye kadar tehir ediniz; çünkü þiddetli sýcak cehennemdendir" hadis-i þerifiyle iþaret etmektedir.
[9] Bu vakitler girmeden evvel edasý üzerine vâcib olan namazlara þunlar örnek gösterilebilir: Vitir namazý, mutlak nezir, iki rek´at tavaf namazý, kerahet vakti girmeden evvel baþlanýlýp da bozulmuþ bulunan nafile namazlar ve bir de kerahet vaktinden evvel okunan secde âyeti için tilâvet secdesi.
el-Muhît müellifi, sehiv secdesinin de tilâvet secdesi gibi olduðunu söylüyor. Kerahet vaktinin hâricinde kýlman namaz için sehiv secdesi icâb etse de kerahet vakti girinceye kadar namaz sona ermemiþ bulunsa, sehiv secdesi namaz kýlanýn üzerinden düþer. Çünkü kâmil bir vakitte ortaya çýkan (vacip olan) sehiv secdesi, noksan olan kerahet vaktinde edâ edilmez. Nafilenin mekruh olduðu vakitlerde þükür secdesi de yapýlmaz, sair zamanlarda þükür secdesi mekruh deðildir.
[10] Buna, Müslim´in Akabe b. Amir (Radýyallaku an/t/den naklettiði,
"Rasûlullah (Aleyhisselâm), þu üç vakitte namaz kýlmamýzý ve ölülerimize cenaze namazý kýlmamýzý yasakladý. Bu vakitler, güneþ doðduktan yükselinceye kadarki vakit ile, güneþin tepe noktasýna gelip (batýya doðru) eðilmeye baþlamasýna ve güneþin batma noktasýna dikilmesinden batýþýna kadarki vakitlerdir" mealindeki hadis-i þerifi delildir.
[11] Arafat´ta birleþtirilerek kýlýnan öðle ve ikindi namazlarý kasdolunmaktaair. Bu birleþtirme esnasýnda öðle namazýnýn sünneti dahi kýlýnmaz. Ayný þekilde Müzdelife´de birleþtirilerek kýlýnan akþam ve yatsý namazlarý arasýnda, akþam namazýnýn sünneti de dahil olmak üzere, nafile namaz kýlýnmaz. Çünkü Efendimiz (Aleyhissalâtü vesselam) bu iki yerde namazlarý birleþtirdiði zaman, namaz onun için göz aydýnlýðý olduðu ve o sýrada nafile namaz kýlmak meþru bulunduðu halde, bu iki namaz arasýnda herhangi bir namaz kýlmamýþtýr.
[12] Zira sýkýþýk bir halde namaz kýlanlar, kendilerini namaza veremezler.
Ynt: Namaz By: ceren Date: 15 Ekim 2018, 02:05:37
Esselamu aleyküm. Rabbým bizleri hakkýyla ve vaktinde huþu içinde namaz kýlan ve feyze rahmete eriþen kullardan eylesin insallah...
radyobeyan