Kalenderhane Camisi
Kalenderhane Camisi
Kalenderhane Camii, Ýstanbul'un Vefa semtinde Doðu Roma döneminden kalma bir yapýdýr. Bozdoðan Kemeri'nin en doðu ucunun güneyinde yer alýr. Doðu Ortodoks Kilisesi formundadýr. 18. yüzyýlda Osmanlý'lar tarafýndan camiye çevrilmiþtir. Yüksek olasýlýkla kilise ilk durumunda Theotokos Kyriotissa'ya adanmýþtý. Yapý, Yunan haçý kemerli Bizans kilisesi örneðinin var olan birkaç örneðinden birini temsil eder. Plan ve üslup özelliklerine göre binanýn 9. veya 10. yüzyýla ait olduðu varsayýlýr.
Yapý Osmanlý döneminde ilk olarak Kalender Tarikatý'na mensup derviþler tarafýndan kullanýldýðýndan adý Kalenderhane olmuþtur. Caminin avlusunda kilisenin ilk zamanlarýnda yapýya dahil olan ancak þimdi yýkýlýp harabe halini alan duvar kalýntýlarý bulunmaktadýr. Caminin kubbesi dört köþeden örülen kemelerle oluþturulan dairenin üstüne oturtulmuþtur. Kubbede çok da eskiden kalmadýðý anlaþýlan mozaik desenleri bulunmaktadýr. Özellikle yapý içinde yer alan mermer kaplamalar göz alýcýdýr.
Tarihi
Bu sitedeki ilk yapý, Roma hamamý idi. Altýncý yüzyýlý takiben (tarihleme taþ iþçiliðine bakýlarak yapýlmýþtýr) kilisenin büyük kubbesi ve yarý kubbeleri Bozdaðan kemerine raðmen yükseliyordu. Daha sonra-olasýlýkla yedinci yüzyýl-daha büyük bir kilise, ilk kilisenin güneyine yapýldý. Üçüncü bir kilise, tekrar kutsal yer olarak kullanýlýyordu. Yarý kubbeler daha sonra Commenian döneminde onikinci yüzyýlýn sonu olarak tarihlenebilir Osmanlý'larca yýkýldý. Kilise manastýr yapýlarý ile çevreleniyordu, Osmanlý döneminde hepsi tamamiyle yýkýldý. Constantinople'un Latin'lerde fethinden sonra, yapý Roma Katolik kilisesi olarak kullanýldý. Ýstanbul'un 1453 yýlýnda fethinden sonra, kilise Fatih Sultan Mehmed tarafýndan Derviþ Kalender tarikatýna verildi. Derviþler burayý medrese olarak kullanýyordu. O zamandan beri Kalenderhane (Kalender evi) olarak biliniyordu. 18 nci yüzyýlda Babüssaade (saray) Aðasý Maktul Beþir Aða tarafýndan camiye dönüþtürüldü. Yangýndan ve depremden zarar gören cami 1854 yýlýnda restore edildi. Kalenderhane caminin minaresine 1930 yýlýnda yýldýrým düþerek yýkýlmýþtýr. Minaresinin yanýp çökmesinden dolayý terk edildi. 1966-1975 yýllarý arasýnda Harvard Üniversitesi ve Ýstanbul Teknik Üniversitesi iþbirliði ile yapýlan bir araþtýrma ve kazýya konu olmuþ, harap durumdayken 1968 yýlýnda restore edilerek tekrar ibadete açýlmýþtýr.
Kaynakça : wikipedia