Tilavet Secdesi By: neslinur Date: 04 Mayýs 2010, 02:37:43
Nuru´l-Ýzah / Tilavet Secdesi
Tilâvet Secdesinin Sebebi ve Hükmü
Tilâvet secdesinin sebebi, secde âyetinin okunmasýdýr. (Bu yeti) okuyanlarýn ve duyanlarýn tilâvet secdesi yapmalarý gerekir, iözün doðrusu (duyanlarýn da secde edeceði)dir. (Secde âyeti) na-aaz dýþýnda okunmasý halinde hemen secde etmek þart deðildir. fVncak) tehir edilmesi tenzîhen mekruhtur. Farsça (tercümesini) Le olsa secde âyetini okuyan bir kimseye secde etmek vaciptir, ayetteki secde kelimesinden bir harfin, kendinden önceki veya onraki kelimeyle birlikte okunmasý secde âyetinin tamamýnýn ýkunmasý gibidir. Doðrusu da budur.
Secde Âyetleri
Secde âyetlerinin sayýsý on dörttür ki bunlar, A´râf, Ra´d, Ýsrâ, Meryem, Hac, Furkan, Nemi, Secde, Sâd, Fussilet, , Ýnþikak ve Alak sûrelerinde bulunmaktadýr.
Tilâvet Secdesi Kimlere Vaciptir, Kimlere Deðildir?
Dinlemek maksadýyla olmasa bile tilâvet secdesini duyanlarýn secde etmeleri vaciptir. Ancak hayýzh ve lohusa olanlara Üvâcip olmadýðý gibi, secde âyetini imama uymuþ bir baþka kimseden duyan) imam ve cemaata (da vacip deðildir. Ýmam ve cemaatýn secde âyetini) imama uymuþ olmayan kimselerden duymalarý ha-
Tilâvet, okumak demektir. Tilâvet secdesinin doðru olabilmesi için üç þart gereklidir: Bunlardan birisi) cünüp, hayýzlý, lohusa, abdestsiz olmamak ve pislikten uzak bulunmaktýr. Bir özür söz konusu deðilse tilâvet secdesi için teyemmüm edilmez. (Geri kalan þartlar ise) kýbleye dönmek ve avret mahallini kapatmaktýr. Tilâvet secdesinin rüknü, alný yere koymaktan ibarettir; hükmü ise þöyle izah edilebilir: Eðer secde âyeti namazda okunmuþsa hemen secde etmek vaciptir. Namaz dýþýnda okunmasý hâlinde ise hemen yapýlmasý þartý yoktur.
namazdan sonra secde ederler. Namaz içinde secde etmeleý tâ. gelmez, (ancak yaptýklarý bu secde) namazlarýný bozmaz. Açý fâyete göre (de bu böyle)dir.
Manasý anlaþýldýðý takdirde (secde âyetinin) Farsça (tercümesini duymakla (da secde etmek) vacip olur ki itimada þayan an da budur. (Ancak secde âyetinin) uyumakta olan birinden ve îliden duyulmasý halinde vacip olup olmayacaðý hususunda ihti vardýr... (Secde âyetinin) kuþlardan duyulmasý ve aks-i seda[1] arak yansýmasý halinde ise secde etmek vacip olmaz.
Tilâvet Secdesi Nasýl ve Ne Zaman Edâ Edilir?
Namaz içinde (eda edilecekse) namazýn rükû ve secdesinden yrý olarak bir rükû veya bir secdeyle edâ edilir. (Namazda okuyan) secde âyetinden sonra ikiden fazla âyet okumadan tilâvet ecdesine de niyet edilerek yapýlan namaz rükûsu ve niyet edil-aese bile namaz için yapýlan secde tilâvet secdesi yerine geçer, secde âyetini, kendisine uymadýðý bir imamdan iþiten yahut imamýn secde âyetini okuduðu rek´attan) baþka bir rek´atta imana uyan kimse (tilâvet secdesini) namaz hâricinde yapar. (Bu konudaki en açýk (ve kuvvetli görüþ) de budur. Ýmam tilâvet secdesini yapmadan evvel kendisine uyanlar, imamla birlikte secde ederer. Secde âyetinin okunduðu rek´atta imam tilâvet secdesini yapaktan sonra kendisine uyanlar, tilâvet secdesine hükmen yetiþmiþ sayýlacaklarýndan secde etmeleri gerekmez ve (artýk) namaz içinde râcip olan bu secde, namaz dýþýnda kaza edilmez. Eðer (bir kimse) 3ecde âyetini namaz dýþýnda okumuþ, secde etmiþ, sonra namazda [ayný âyeti) bir daha okumuþsa bunun için de ayrýca secde eder; (ama namaz dýþýnda okuduðu âyet için) daha önce secde etmeyen bir kimse, bir secde âyetim iki ayrý yerde deðil de ayný yerde tekrarlamýþ gibi (kabul edileceðinden, her iki secde âyeti için) namaz dahilinde yapacaðý tek secde yeterli olur. Açýk (ve kuvvetli) rivayete göre de bu böyledir.
Bir Yer Nasýl Deðiþtirilmiþ Sayýlýr?
Dokuma ipini yere veya duvara çakýlmýþ kazýklara geçirmek üzere de olsa, bulunulan bir yerden bir baþka yere intikal etmeklir (aðaç) dalýndan diðerine geçmekle, ýrmakta veya büyük bir azda yüzmekle (mekân ve) yer deðiþtirilmiþ sayýlýr. (Diðer iþler içerisinde) en doðrusu budur.
Hangi Hallerde Yer ve Meclis Deðiþtirilmiþ Sayýlmaz?
Evin (odalarýndan birinin, yahut) büyük de olsa caminin bir ýndan diðer tarafýna geçmekle ve geminin yürümesiyle yerleþtirilmiþ olmayacaðý gibi, (secde âyetinin yeri) bir rek´at içerisinde [ ý iki rek´atta tekrarlanmasýyla da deðiþmiþ olmaz. (Öte yandan) bir i um su (içmek)le, iki lokma (yemek yemek)le, iki adým yürümekle, (bir ý) yaslanmakla, oturup kalkmakla, (secde âyetinin okunduðu yerde) inmekle ve üzerinde namaz kýldýðý hayvanýn yürümesiyle de yer iþtirilmiþ olmaz.
Yerini deðiþtiren bir kimsenin, secde âyetini (yer deðiþtirmeksizin) ý mahalde okuyan birinden bu âyeti her duyuþunda secde etmesi ip olur. Aksine, bir mahalde farklý okuyuculardan secde âyeti duyan kimsenin mükerrer secde etmesi gerekmez.[2] Doðrusu da budur.
Diðer Bazý Hususlar
Bir sûreyi okuyup yalnýzca secde âyetini býrakmak mekruh;[3] bunun i, (yani bir sûreden yalnýzca secde âyetini okumak) ise mekruh Ýldir. Ancak bu âyete bir veya daha fazla âyet ilâve etmek menduptur.
(Öte yandan secde âyetine) hazýrlýklý olmayanlarfý düþünerek) bu iti gizli okumak, (oturduðu yerde okuyanlarýn) ayaða kalktýktan sonra de yapmalarý, (secde âyetini) duyan kimse (secde ettiði zaman) bu | iti okuyup secde eden kimseden evvel baþýný kaldýrmamasý (da ayný | dlde) menduptur. (Bu bakýmdan secde âyetini) okuyanýn öne geçmesi,, yanlarýn da saf baðlamalarý (kendilerine) emrolunmaz, aksine nasýl | lunuyorlarsa o halde secde ederler.
Tilâvet Secdesinin Þartlarý
Tilâvet secdesinin sýhhatinin (doðru olabilmesinin) þartlaý l, iftitah tekbiri hariç, týpký namazýn sýhhatinin þartlan gibidir.
Tilâvet Secdesinin Yapýlýþý
Tilâvet secdesi, iki tekbir ileki bunlar sünnettir- bir sec| iden ibarettir. (Tilâvet secdesinin) tekbirinde el kaldýrýlmaz, (b scde için) teþehhüde oturulmaz, selâm verilmez.
Þükür Secdesi
Þükür secdesi Ýmam A´zam´a göre mekruh olup herhangi bir îvabý yoktur, yapýlmamasý daha iyidir. Sahibeyn (Ýmam Yusuf ve tuhammed) ise þükür secdesinin bir kurbet (bir yakýnlýk) Lduðunu ve sevabý bulunduðunu söylemiþlerdir.
Yapýlýþý
Þükür secdesi de týpký tilâvet secdesi gibi yapýlýr.
Belâ ve Sýkýntýlarý Savmak Ýçin Önemli Bir Husus[4]
Ýmam Nesefî, el-Kâft[5] adlý eserinde þöyle diyor:
"Kim bütün secde âyetlerini tek bir mecliste okur da her biri çin ayrý ayrý secde ederse; Allah Teâlâ, onun gözünde büyüttüðü nemli sýkýntýlar(ý ve baþýndaki önemli belâlarý kaldýrmaya yetiþir pe bunlar)a kâfidir."
Geçmiþ Konularla Ýlgili Sorular
Tilâvet secdesi nedir, kimlere vaciptir?
Tilâvet secdesinin hemen yapýlmasý hangi hallerde vaciptir, hangi hallerde he-ý yapýlmasý gerekmez. (Secde âyetindeki) secde kelimesini okumak, ne zaman :in tamamýný okumak gibidir?
Kaç tane secde âyeti olduðunu söyleyiniz. Hac sûresinde secde âyeti bir tane /oksa iki tane midir, açýklayýnýz.
Tilâvet secdesinin sýhhatinin (doðru olabilmesinin) þartlan nedir? Teyemmümle ret secdesi yapýlabilir mi? Tilâvet secdesinin rüknü nedir ve duyduklarý halde ken-rine tilâvet secdesi vacip olmayanlar kimlerdir?
Ýmam veya cemaat, secde âyetini bir baþka imamdan veya namaz dýþýnda ol nden duymalarý halinde ne yaparlar?
Namazýn rükûu veya secdesi, tilâvet secdesi yerine geçer mi? Tilâvet secdesi ine geçmeleri yönünden rükû ile secde arasýnda herhangi bir fark var mýdýr?
Ýmam secde âyetini okuduktan sonra kendisine uyanlar ne yaparlar?
Namaz dýþýnda secde âyeti okuyan kimse, secde âyetini bir de namaz Ýçinde ursa ne yapmasý gerekir? Hangi hallerde (mekân ve )meclis deðiþtirilmiþ olur, hangî Herde olmaz? Meclisin deðiþmesi ne gibi sonuçlar doðurur. Tilâvet secdesinda| andup olan þey nedir ve tilâvet secdesi nasýl yapýlýr?
Kur´an okuyan kimsenin secde sûrelerinden birini okuyup yalnýzca secde ´etini býrakmasý uygun olur mu? Bunu yapan kimse, diðer âyetleri okumayýp sadecede âyetini okuyan kimseyle ayný mý deðerlendirilir? Secde âyetinin okunmasý âvet secdesinin yapýlýþýnda mendup olan þey nedir?
Þükür secdesi ve bunun mahiyeti nedir?
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Daðlarda, maðaralarda, sahralarda ve benzeri yerlerde verilen sesin yansýmasýna aksi seda denir.
[2] Daha açýk bir ifadeyle þunu söyleyebiliriz: Meselâ bir kimse, bulunduðu herhangi bir mecliste birinden secde âyeti duyduktan sonra oradan ayrýlsa, yeniden eski bulunduðu meclise gelip ayný okuyucudan yine secde âyeti duysa, oradan ayrýlýp tekrar ayný yerde bir daha secde âyeti dinlese bu þahsýn, sanki secde âyetini muhtelif yerlerde duymuþ gibi, burada duyduðu her âyet için ayrý ayrý secde etmesi vacip olur. Ama aksine, bir mecliste secde âyeti okuyan bir kimse, bu meclisten ayrýlýp yeniden ayný meclise gelerek orada bir daha secde âyeti okusa, bu gidiþ geliþ ve okuyuþlar ne kadar çok olursa olsun o mecliste bulunanlarýn, yerleri deðiþmemiþ olduðundan, bir tek secde etmeleri kâfidir. (Mütercim)
[3] Müslümanlara yakýþmayan bu davranýþ, âyetten (gerçek manada) yüz çevirmeye -ki bu esas itibariyle küfürdür-
benzeyeceðinden en azýndan mek-
ruhtur. Ayný zamanda bu davranýþ, gerekli olan secdeden kaçýnmayý ve Kur´ân´ýn bir kýsým âyetlerinden uzak
durmayý akla getirir ki bunlarýn hepsi mekruhtur.
[4] Ýnsana hüzün veren, sýkýntýya düþüren belâ ve musibetleri savmaya yetecek Önemli bir hususa iþaret edilmek isteniyor.
[5] Nesefî, hakkýn, hakikatin ve bu dinin müdafii ve koruyucusu olan ve Hanefî âlimlerinin ileri gelenlerinden bulunan bu deðerli zâtýn adý Abdullah b. Ah-med b. Mahmud olup el-Ko.fi de onun telif ettiði eserlerinden biridir.
radyobeyan