Vesvese By: rabia Date: 28 Nisan 2010, 17:25:41
Þeytan Fýsýltýsý: Vesvese
Kalbimiz, bir tür misafirhane gibidir. Hayat boyu meydana gelen iç ve dýþ tesirlere ev sahipliði yapar durur. Bu tesirlerin en önemlisi de, irade dýþý meydana gelen iç fýsýltýlardan oluþur. Bu fýsýltýlarýn bir kýsmý iyi huylu, bir kýsmý kötüdür. Bu durumda ev sahibine düþen; iyileri aðýrlayýp, kötüleri uðurlamaktýr.
Kalbimiz, düþünce ve eylemlerimizi þekillendiren bazý iç fýsýltýlarýn adeta harman olduðu bir alandýr. Pek de isteðimize baðlý olmayan bu seslere “hâtýr” adý verilir. (Hatýra kelimesi de buradan gelir. Fakat Türkçe’de hatýra kelimesi burada dediðimiz anlamýnda kullanýlmaz.)
Hâtýrlar, iç dünyamýzda yankýlanan etkili telkin unsurlarýdýr ve iradeyi yönlendirme gücüne sahiptir. Birçok hareketimiz kalbimize doðan bu sesin somutlaþmýþ halidir. Denilir ki: Her iç ses, karþýlýk gördüðü nispette arzuya dönüþür. Arzu azmi, azim niyeti, niyetse azalarý harekete geçirir.
Ýlham ve vesvese
Ýslâm alimleri arzu ve yönelmeyi kamçýlayan iç sesleri iki kýsýmda incelerler. Bir kýsmý, kötülüðe, þerre davet ederken, diðer bir kýsmý iyiliðe, hayra davet eder. Bu seslerin, vicdan ve saðduyu diye de adlandýrýlan hayra davet edici türüne “ilham”, þerre davet eden türüne “vesvese” denir. Ýlham melek tarafýndan, vesvese ise þeytan tarafýndan telkin edilir.
Büyük hadis alimimiz Tirmizî Hazret-leri’nin rivayetine göre Hz. Peygamber s.a.v. Efendimiz buyurmuþtur ki:
“Þeytan da melek de insanoðluna sokularak onun kalbine birtakým þeyler atarlar. Þeytanýn iþi kötülüðe çaðýrmak, sonu fena ve zararlý olan þeylere teþvik etmek ve hakký yalanlamak, haktan uzaklaþtýrmaktýr. Meleðin iþi, hayra çaðýrmak ve hakký doðrulamaktýr.
Kim içinde hakka, hayra, iyiliðe çaðýran bir ses duyarsa, bilsin ki bu Allah’tandýr ve hemen Allah Tealâ’ya hamd etsin. Kim de içinde þer ve inkâra çaðýran bir fýsýltý duyarsa ondan uzaklaþsýn ve hemen þeytandan Allah’a sýðýnsýn.”
Efendimiz s.a.v. böyle buyurduktan sonra þu ayet-i kerimeyi okumuþtur: “Þeytan sizi fakirlikle korkutur. Size kötülüðü emreder.” (Bakara, 268)
Þeytanýn tek silahý
Bilindiði üzere þeytanýn tek gayesi insaný kendisi gibi cehenneme sürüklemektir. O, bu gayesine ulaþmak için Cenab-ý Hak’tan izin almýþ ve þöyle demiþtir: “Öyleyse beni azdýrmana karþýlýk yemin ederim ki ben de onlarý saptýrmak için senin doðru yolunun üstüne oturacaðým. Sonra onlarýn önlerinden, arkalarýndan, saðlarýndan ve sollarýndan sokulacaðým. Sen de çoðunu þükredenlerden bulmayacaksýn.” (A’raf, 16-17)
Þeytan, gelecek endiþesine sevk etmekle dünya tutkusunu artýrýr. Olan bitenle aldatarak dinde þüpheye düþürür. Günah ve kötülükleri güzel gösterir ve böylece yaklaþýr.
Ancak þeytan bunlarýn hiçbirini kendini göstererek yapmaz. Çünkü o vakit hiç kimse ona uymaz. Hal böyle olunca çeþitli hile ve aldatmalara baþvurur. Gizlenmiþ, maskelenmiþ bir þekilde siner, durmadan fýsýldar.
Sevgili Peygamberimiz s.a.v. þeytanýn nasýl bir hilebaz, ne tür bir vesveseci olduðunu þöyle bildiriyor: “Muhakkak ki þeytan, ademoðlunun bütün yollarýnda oturur. Önce Ýslâm yolu üzerinde oturur ve ona (vesvese vererek) der ki: ‘Ananýn babanýn dinini terk edip müslüman mý olmak istiyorsun?’ Kul onu dinlemez müslüman olursa, bu sefer de (Ýslâm uðruna hicret etmesini önlemek için) hicret yolu üzerine oturur ve ona (yine vesvese verip) der ki; ‘Þu vatanýný, þu havayý terk edip nereye gideceksin?’ Eðer onu dinlemez de hicret ederse, bu sefer cihat yolu üzerine oturur. Der ki: ‘Savaþmak, öldürmek ve nihayet ölmek deðil mi? Sonuçta ailen ve servetin baþkalarýna kalacak deðil mi?’ Kim þeytanýn vesvesesine kapýlmadan cihada gider de ölürse, onu cennetine koymak, Allah Tealâ üzerine hak olur. Eðer düþman tarafýndan öldürülürse, cennetlik ve þehit olur. Cihada giderken hayvanýndan düþüp ölse dahi Allah onu cennetine koyar.” (Ahmed b. Hanbel, Neseî)
Ýlk vesvese
Kur’an-ý Kerim, þeytanýn vesvesesine maruz kalan ilk insanlarýn atamýz Hz. Adem ile Hz. Havva annemizin (selam üzerlerine olsun) olduðunu þöyle kaydeder: “Derken, þeytan onlarýn kendilerinden gizli kalan çirkin yerlerini açmak için ikisine de vesvese verdi ve þöyle dedi: Sizi Rabbiniz baþka bir þey için deðil, sýrf melek olacaðýnýz yahut ebedi þekilde kalanlardan olacaðýnýz için bu aðaçtan uzak tuttu.” (A’raf, 20)
Halbuki Cenab-ý Hak: “Ey Adem! Þüphesiz bu (Ýblis) sana ve eþine düþmandýr. Sakýn sizi cennetten çýkarmasýn, sonra bedbaht olursun.” (Tâhâ,117) diye uyarmýþtý. Buna raðmen þeytan vesvesesini kullanarak onlarý bu aðacýn meyvesinden yemeye ikna etti. Bu da onlarýn cennetten çýkarýlmalarýna sebep oldu.
Þeytanýn apaçýk düþman olduðu konusunda Hz. Adem Aleyhisselam’dan günümüze kadar tüm insanlar uyarýlmýþlardýr. Cenab-ý Hak bunu þu ayet-i kerimesiyle teyit eder: “Ey ademoðullarý! Þeytana kulluk etmeyin, çünkü o sizin apaçýk bir düþmanýnýzdýr demedim mi?” (Yasin, 60)
Vesveselerden sorumlu muyuz?
Aklýmýza þu soru gelebilir: Vesvese kötü bir þey olduðuna göre, kalbimize gelen vesveselerden acaba hesaba çekilecek miyiz?
Bu soruyu doðru cevaplayabilmek için bir iþ gerçekleþmeden önce kalpte cereyan eden dört aþamadan söz etmek gerekir: Bunlardan ilki kalbe bir hâtýrýn gelmesi, bir sözün, düþüncenin kalpte harekete geçmesidir. Ýkincisi buna karþýlýk bir meyil olmasý, heyecan duyup, raðbet edilmesidir. Üçüncüsü, kalbin bu iþi yapma üzerine hükmetmesi, son kararýný vermesidir. Dördüncüsü ise azmetmek, ameli hayata geçirmek için kalben niyet etmektir.
Kalbin ilk iki hali olan hâtýr ile meyil irade dýþý meydana geldikleri için bir sorumluluða yol açmazlar. Sevgili Peygamberimiz’in: “Allah Tealâ ümmetimi, hatýrlarýna gelen þeyleri yapmadýklarý veya konuþmadýklarý sürece o þey yüzünden hesaba çekmeyecektir.” (Buharî) hadisi buna delildir.
Gelelim karar ve azmetmeye... Bunlarýn her ikisi de kasýtlý ve isteyerek meydana geldikleri için mesuliyet gerektirir. Cenab-ý Hakk’ýn: “Allah sizi, kasýtsýz olarak yaptýðýnýz yeminlerinizden sorumlu tutmaz. Fakat kasýtlý yaptýðýnýz yeminleriniz yüzünden sizi sorumlu tutar.” (Maide, 89) ayeti ile Efendimiz s.a.v.’in “Ýnsanlar niyetleri üzere haþrolurlar.” (Ýbn Mace) hadisi buna delil gösterilebilir.
Fakat her þeye raðmen Allah’ýn merhameti galiptir ve bir kalp, kötülükte karar kýlýp, bu kötülüðü yapmaya azmettiði zaman bile melekler kulun o kötülükten dönme ihtimalini göz önünde bulundurarak hemen günah yazmazlar. Bu süre içerisinde insan Allah’tan korkup kötülükten vazgeçerse kendisine bir sevap yazýlýr.
Buharî ve Müslim Hazretlerinin rivayet ettiðine göre, Allah Tealâ meleklerine þöyle emreder: “Kulum kötü bir amel yapmaya karar verdiði zaman, onu yapmadýkça yazmayýn. Þayet o günahý iþlerse ona bir günah yazýn. Eðer kulum o ameli yapmayý benim rýzam için terk ederse, ona bir sevap yazýn. Þayet iyilik yaparsa en az on misli olmak üzere, yedi yüz misline kadar ona sevap yazýn.”
Vesveseden kimler etkilenir?
Vesvese ancak þeytaný dost edinen kimseleri etkiler. Bu durum Kur’an-ý Kerim’de þöyle dile getirilmiþtir: “Þeytanýn nüfuzu, ancak onu dost edinenlere ve Allah’a ortak koþanlaradýr.” (Nahl, 100)
Þeytanýn salih kullar üzerinde hiçbir etkisi bulunmamaktadýr. Nitekim Cenab-ý Hak þöyle buyurur: “Benim gerçek kullarým (var ya), senin onlar üzerinde hiçbir hakimiyetin yoktur.” (Ýsra, 65). Diðer yandan, iman edip Rablerine tevekkül eden kimselerin, kalplerine gelen vesveselerden etkilenmedikleri þöyle haber verilir: “Ýman edip Rablerine tevekkül edenler üzerinde þeytanýn hiçbir nüfuzu yoktur.” (Nahl, 99)
Buradan anlaþýlýyor ki, þeytanýn vesvesesi ancak Rahman’ýn yolunu terk edenleri, onu umursamayýp nefsini arkadaþ edinenleri etkileyebilir. Cabir b. Ubeyd k.s. diyor ki: Alâ b. Ziyad’a içimdeki vesveseden þikayet ettim. Dedi ki: “Kalp, uðranýlan bir ev gibidir. Bir þey varsa alýr, yoksa býrakýp gider. Yani heva ve heves olmayan gönüle þeytan girmez.” (Ýhya, III/62)
Þeytanýn vesveseleri de her insana göre farklýdýr. Týpký bir düþmanýn, her savaþ için farklý stratejiler kullanmasý gibi... Bu vesveselerin belki de en tehlikeli olaný, þeytanýn kalbe þüphe tohumlarý atýp inancý sarsmaya çalýþmasýdýr. Þeytan bu yöntemi, daha çok dini yeni yeni tanýmaya baþlayan veya kulaktan dolma bilgilerle yürümeye çabalayan insanlar üzerinde tatbik eder.
Eðer kiþi kalbine gelen þüphe karþýsýnda sýký durur da Alah Tealâ’nýn izniyle def etmeyi baþarýrsa, bu defa küfür veya edep dýþý sayýlacak düþünceleri akla getirmeye çalýþýr. Öyle ki insan, “keþke ölseydim de aklýma böyle þeyler gelmeseydi” der. Sonra, aklýndan geçen o þeyden dolayý çok büyük günaha girdiðini zannederek inanýlmaz derecede üzülür.
Þeytanýn istediði de budur: Onu telaþlandýrýp dinden çýkmakla korkutmak... Çünkü kiþi dinden çýktýðýna inandýðýnda: “Zaten ben mahvolmuþ biriyim, artýk günah iþlesem ne olur, iþlemesem ne olur” ruh hâlini yaþayacaktýr. Halbuki böyle durumlarda endiþeye kapýlmamak gerekir. Çünkü bu vesveseler insana ait deðildir.
Vesveseden korunmak için
Kalbe gelen düþünceleri dinî ölçülerle karþýlaþtýrýp ona göre hareket etmek doðru ve kolay bir yoldur. Yoksa, kalbe gelen þeyleri hemen kabullenip dinî hükmünü öðrenmeden hareket etmek yanlýþtýr.
Bu arada kalbe gelen vesvesenin üzerinde durmak, onu gözde büyütmek de anlamsýzdýr. Vesveseden korunmanýn en etkili yolu ise Allah Tealâ’yý anmak, zikretmektir. Þeytanýn giriþ yolu kalp olduðuna göre, kalbin güçlenerek heva ve hevesi üzerinden atmasý þeytanýn yolunu kapatacaktýr. Zaten tasavvuftaki eðitimin gayelerinden biri de iþte bu þekilde kalbi þeytanýn cirit attýðý bir meydan olmaktan çýkarýp Allah Tealâ’ya ait kýlmaktýr.
Allah anýldýðý zaman þeytan susar. O nedenle kul, Kerim olan Rabbini her fýrsatta anmalý, þeytanýn vesvesesini savmasý için O’na sýðýnmalýdýr. A’raf suresi 200. ayette þöyle buyurulur: “Eðer þeytandan bir fit (bir vesvese) gelip seni dürterse, hemen Allah’a sýðýn. Çünkü O hakkýyla iþiten, hakkýyla bilendir.”
“De ki: Rabbim, þeytanlarýn kýþkýrtmasýndan sana sýðýnýrým. Rabbim, onlarýn yanýmda bulunmalarýndan da sana sýðýnýrým.” (Mü’minûn, 97-98)
Ynt: Vesvese By: ceren Date: 05 Kasým 2017, 02:07:53
Esselamu aleykum.rabbim bizleri þeytanýn þerrinden vesvesesinden ve pis yolunda pis nefsinden korusun inþallah. Rabbim razý olsun bilgilerden kardeþim. ..
Ynt: Vesvese By: Sevgi. Date: 14 Kasým 2018, 01:33:06
Aleyküm Selâm. Rabbim bizleri þeytanýn her türlü kötülüklerinden muhafaza eylesin inþaAllah. Amin Ecmăin
Ynt: Vesvese By: gulsahkilicaslan Date: 25 Aðustos 2019, 20:01:26
Allah razý olsun selam ve dua ile..
Ynt: Vesvese By: Bilal2009 Date: 26 Aðustos 2019, 16:38:40
Ve Aleykümüsselam Rabbim bizleri doðru iþler yapanlardan eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
radyobeyan