Sadaka ve Nafaka By: sumeyye Date: 22 Nisan 2010, 11:23:33
Sadaka ve Nafaka
SADAKA VE NAFAKA BÖLÜMÜ
UMUMÎ AÇIKLAMA
EN HAYIRLI SADAKA
BÝRÝNCÝ FASIL
SADAKA VE NAFAKANIN FAZÝLETÝ
NAFAKA
ÝKÝNCÝ FASIL
TASADDUK VE ÝNFAKA TEÞVÎK
ÜÇÜNCÜ FASIL
SADAKANIN AHKÂMI
SADAKA VE NAFAKA BÖLÜMÜ
(Bu bölümde ûç fasýl vardýr) .
BÝRÝNCÝ FASIL
SADAKA VE NAFAKANIN FAZÝLETLERÝ
ÝKÝNCÝ FASIL
SADAKA VE NAFAKAYA TEÞVÝK
ÜÇÜNCÜ FASIL
SADAKANIN AHKÂMI
UMUMÎ AÇIKLAMA
Sadaka, Ýslam kitabiyatýnda birçok mânalarda kullanýlan bir kelimedir. Lügat olarak sýdk (doðruluk) kökünden gelir, Allah´a karþý kulluðumuzda sýdk ve sadâkat mânasý taþýr. Sadaka vermek demek olan "tasadduk" da taharri-i sýdk mânasýný tazammun eder.
Sadaka, dinî bir tabir olarak birçok mânada kullanýlmýþtýr: Bir nevi vergi demek olan zekât, sadaka-ý fýtr, nafile olarak yapýlan her çeþit maddi baðýþlar...
Sadaka, dinî bir tabir olmasý sebebiyle bir hayýr amelinin dinen sadaka sayýlabilmesi için üç vasýf beraber olmalýdýr:
* Fakr: Yani muhtaç olana verilmelidir.
* Allah için olmalýdýr: Ýnsaniyet, iyi vatandaþlýk gibi duygularla yapýlan baðýþlar dinî sadaka olmaz.
* Temlîk, verilen kimsenin mülkü kýlmak demektir. Sadaka ya vacibtir, ya nâfile. Vâcib kýsmý zekat, öþür, sadaka-ý fýtr gibi çeþitlere ayrýlýr.
Kur´an-ý Kerim, farz ve nâfile bütün çeþitlerine þamil olarak, nerelere sadaka verileceðini belirtmiþtir. Bunlar cem´an sekiz kýsýmdýr:
"Sadakalar ancak þunlar içindir: Fukara, mesâkin, onun üzerine me´mur olanlar, müellefetülkulub, köleler hakkýnda, borçlular, Allah yolundakiler, yolda kalmýþlar... Allah tarafýndan kat´î olarak böyle farz kýlýndý. Allah alimdir, hakîmdir" (Tevbe, 60).
Burada dikkatimizi çeken husus, öncelikle farz zekatýn kastedildiði, bu âyette sayýlan sekiz kýsýmdan zekat üzerine çalýþanlarla müellefe-i kulûb hariç hepsi muhtaç ve fakirleri teþkil etmektedir. Bazý âlimler, Ýslam devlet gelirlerinin öncelikle bu esasta harcanmasý gerektiðini söylemiþtir. Zekatýn fukara ile olan bu akasýndandýr ki, sadakanýn sýhhatinde fakire verme þartý istikrar etmiþtir. Bir hadislerinde Efendimiz aleyhissalâtu vesselâm: "Ben sadakayý zenginlerinizden alýp fakirlerinize vermeye gönderildim" buyurur.
Allah için yapýlan her bir hayýr amel sadaka olunca, hadislerde farklý þekillerde bu kelimeye yer verildiði görülür. Ebu Zerr hazretleri sadaka yapmaya gücü yetmeyenler hakkýnda sorunca: "Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm): "Baþkalarýna fenalýk yapmaktan korun, zira bu, kendi nefsine yaptýðýn bir sadakadýr" buyurur.
Yolculukta dört rekatlýk namazýn iki rek´ate indirilmesinden hayrete düþen Hz. Ömer´i ikna için Aleyhissalâtu vesselâm: "Bu Allah´ýn yaptýðý bir sadakadýr. O´nun sadakasýný kabul edin."
Bir hadiste: "Her ma´ruf (iyi kabul edilen) sadakadýr denmiþtir.
Þu halde: Pek deðiþik hayýrlar "sadaka" olarak tanýtýlmýþtýr:
Ýki kiþi arasýnda adalet yapman sadakadýr. Bir kimseye hayvanýna binmede veya yükünü üzerine koymada yardým etmen sadakadýr. Güzel bir söz sadakadýr. Namaza giderken attýðýn her adým sadakadýr. Yoldan eza veren þeyi kaldýrman sadakadýr."
"...Her bir tesbih sadakadýr, her bir tekbir sadakadýr, her bir tahmîd sadakadýr, her bir tehlil sadakadýr. Emr-i bi´l-ma´ruf sadakadýr, nehy-i ani´l-münker sadakadýr."
اِنَّ بِكُلِّ تَسْبِيحَةٍ صَدَقَةٌ وَكُلُّ تَكْبِيرَةٍ صَدَقَةٌ وَكُلُّ تَحْمِيدَةٍ صَدَقَةٌ وَكُلُّ تَهْلِيلَةٍ صَدَقَةٌ وَامْرٌ بِالْمَعْرُوفِ صَدَقَةٌ وَنَهْىٌ عَنْ مُنْكَرٍ صَدَقَةٌ.مَا مِنْ امْرِءٍ تَكُونُ لَهُ صََةٌ بِلَيْلٍ فَغَلَبَهُ عَلَيْهَا نَوْمٌ اَّ كَتَبَ اللّهُ لَهُ اجْرَ صََتِهِ وَكَانَ نَوْمُهُ صَدَقَةً عَلَيْهِ.
"Gece namazý kýlan bir kimseye (bir gün) uykusu galib gelir namaza kalkamazsa, Allah namaz sevabýný yine de yazar, uykusu da sadaka yerine geçer."