Vecibe By: armi Date: 05 Nisan 2010, 13:49:53
VECÝBE
Vacib olan, gereken, yerine getirilmesi borç hükmünde bulunan iþ, boyun borcu.
Arapça bir kelime olan vecibe, "vece-be" fiilinin mastarýdýr. Vecibe ile vacib ayný kökten gelmektedirler. Vacib hakkýnda âlimlerin farklý yorumlarý vardýr. Kelâm açýsýndan, mümkün anlamýnda kullanýlmaktadýr. Fýkýh ilmine göre vacib, yapýlmasý gerekli ; olan, farzdan sonra gelen ve terkedilmesi cezaya sebeb olan þey demektir. Bazý âlimler de vacibi, bulunmasý, yapýlmasý gerekli olan, terkedilmesi kýnanmaya sebeb olan þey diye tarif etmiþlerdir (el Ýsfahanî, el-Müfredat Ýstanbul 1986, 805).
Kur´ân´da vacib kelimesi geçmemektedir. Ancak türediði "ve-ce-be" mazi fiili bir yerde geçmektedir (el-Hac, 22/36). Bu âyetteki "ve-ce-be" fiili de, yan üstü yere düþme anlamýndadýr. Bunun gibi herhangi bir þeyin yere düþmesi ve ayýn batarken ufuk çizgisindeki yere yaklaþmasý da, "vece-be" fiili ile ifâde edilmiþtir (el-Maverdî, en-Nuketu ve´l-Uyûnu, Beyrut 1992, IV, 27).
Ýnsanlar, diðer bütün varlýklardan daha fazla, vacib kelimesinin ifâde ettiði mesuliyet ve yükümlülükler bakýmýndan sorumlu bulunmaktadýr.
Âkil ve bâlið olan müslümanlarýn yerine getirmeleri gereken çeþitli vecibeler vardýr. Ýslâm dininin ortaya koyduðu bütün vecibeler, insanlar için geçerlidir. Bu vecibeler, insanlarýn dýþýndaki varlýklar için geçerli deðildir. Yüce Allah Kur´ân´da, insanlarýn baþýboþ yaratýlmadýðýný, çeþitli vecîbeleri yerine getirmekle yükümlü bulunduklarýný haber vermiþtir. Bu konu ile ilgili olan bazý âyetlerin meâli þöyledir:
"Ýnsan, baþý boþ býrakýlacaðýný mý sanýr?" (el-Kýyâme, 75/36).
"Bizim sizi boþ yere, bir oyun ve eðlence olarak yarattýðýmýzý ve sizin bize döndürülüp getirilmeyeceðinizi mi sandýnýz?" (el-Mü´minûn, 23/115).
Yine Kur´ân´da bildirildiðine göre, dünya hayatý bir imtihan hayatýdýr. Ýnsanlar bu hayata imtihan edilmek üzere gönderilmektedirler. Bu imtihanlarýn neticesinde vecibelerini yerine getirenlerle yerine getirmeyenler belli olacaktýr. Dünya hayatýnda vecibelerini yerine getirenler bu imtihaný kazanacaklar, yerine getirmeyenler imtihaný kaybedeceklerdir. Bu durumu dile getiren bazý âyetlerin meâli þöyledir:
"Ândolsun ki, içinizden cihâd edenlerle sabredenleri belirleyinceye kadar ve haberlerinizi açýklayýncaya kadar sizi imtihan edeceðiz" (Muhammed 47/31).
"Mülk, hükümranlýk elinde olan Allah, yüceler yücesidir ve O´nun her þeye gücü yeter. O, (öyle Yüce Allah) ki, hanginizin daha güzel davranacaðýný sýnamak için ölümü ve hayatý yaratmýþtýr. O, mutlak galiptir, çok baðýþlayýcýdýr" (el-Mülk, 67/1, 2).
Dünya hayatýndaki vecibelerini yerine getiren insanlar, cennetle mükâfatlandýrýlacaklar ve kendilerine düþen vecibeleri yerine getirmeyenler de, cehennem azabý ile cezalandýrýlacaklardýr. Ayný zamanda, bu vecibeleri yerine getirenler dünya hayatýnda da bunun faydasýný görmektedirler.
radyobeyan