Sorumluluk By: armi Date: 24 Mart 2010, 12:34:40
SORUMLULUK
Kiþinin kendi istek ve iradesi ile yaptýðý ve yüklendiði iþlerin hesabýný vermesi bundan dolayý hesaba çekilmesi, Ýslâm, her insanýn bir iradesi ve seçme hürriyeti bulunduðunu ve bu iradesini kullanmak suretiyle yapacaðý iþlerin tamamýndan sorumlu olduðunu bildirmiþtir. Bundan dolayý insanlar ve özellikle müslümanlar, yapacaklarý her iþte söyleyecekleri her sözde dikkatli olmak durumundadýrlar. Kur´ân-ý Kerîm´de Yüce Rabbýmýz þöyle buyurur: "De ki; herkes kendi (hali) ne uygun yolda hareket eder. Rabbýmýz, kimin en doðru yolda olduðunu daha iyi bilir" (el-Ýsrâ, 17/84).
Þayet insan yaptýðý her iþten ve davranýþtan, söylediði her sözden sorumlu olmasaydý, dinimizdeki farzlar, haramlar, mübahlar olmaz ve emirlerle yasaklarýn bir anlamý kalmazdý. Ýyi iþler yapanlarla, kötü iþler yapanlarýn aralarýnda bir fark olmazdý. Ýslâmda insan, kendi hür iradesini kullanarak yapacaðý iþlerden sorumlu tutulmuþtur:
"Her kim zerre kadar iyilik yapmýþsa onu görür, kim de zerre kadar kötülük yapmýþsa onu görür" (Zilzâl, 99/7-8); "O (Allah) yaptýðýndan sorumlu deðildir. Onlar ise, sorumlu tutulacaklardýr" (el-Enbiyâ, 21/23).
Dînimiz, insanlara iyi yolu da kötü yolu da göstermiþtir (el-Beled, 90/10). Ýnsan kendi yolunu kendisi seçer ve belirler. Fakat yapacaðý her iyi ve kötü hareketin sorumlusu kendisidir. Çünkü, yaptýðý her fiili kendi niyeti, ve isteðiyle yapmýþtýr. Ýnsanlarý hayvanlardan ayýran baþlýca fark, insanlarýn akýl sahibi oluþu, bunun tabii neticesi olarak da sorumluluk yüklenmiþ olmasýdýr. Çünkü Cenabý Allah, verdiði akýl sayesinde insanlarý diðer varlýklardan üstün ve güçlü kýlmýþ, onlarýn idaresini insanlara vermiþtir. Ýdareci durumunda sorumlu olmasý ise kaçýnýlmazdýr.
Dünya ve âhiret sorumluluðu:
Ýslâm hem dünya ve hem de âhiret nizamý olduðu için insanlarýn, yaptýklarý iþlerinden dolayý yalnýz bu dünyada deðil, âhiret hayatýnda da sorumlu olacaklarýný bildirmiþtir. Ölmekle her þeyin sona ermeyeceðini, aksine yeni ve sonsuz bir hayatýn baþlayacaðýný ve Allah´ýn huzurunda hesaba çekileceðini düþünen ve buna inanan bir insan, dünyanýn geçici zevklerine kanmaz. Ahiret için hazýrlýðýný, dünyada iken yapar. Çünkü o, ahiret hayatýnda yalnýz kendi çalýþma ve gayretinin karþýlýðýný bulacaðýna inanýr. Ýyi ve kötü yapacaðý her iþten sorumlu olacaðýný aklýndan çýkarmaz.
Ýslamýn sorumluluk anlayýþýna göre her insan, hattâ peygamberler bile yaptýklarýndan sorumludurlar. Kur´ân-ý Kerim´de Yüce Rabbýmýz buyuruyor ki: "Ândolsun ki, kendilerine peygamber gönderilenlere soracaðýz. Peygamberlere de soracaðýz" (el-A´raf, 7/6). Peygamber Efendimiz ise, Vedâ hutbesinde yer yer konuþmasýný keserek, kendisini dinleyen Ashabýna üçer defa: "Teblið ettim mi?" diye sorarak, her defasýnda "Evet!.´ cevabýný aldýkça: "Þahid ol yâ Râb!. " demiþtir. Peygamber Efendimiz bu ifade ve tavrýyla, âyette belirtilen sorumluluktan kurtulma arzusunu izhar etmiþtir.
Dînimize göre insan bir imtihan dünyasýndadýr. Baþýboþ ve sorumsuz olarak býrakýlmamýþtýr. Dünyada ektiðini, âhirette biçecektir. Saðlýðýndan, gençliðinden, gücünden, güzelliðinden, zenginliðinden, fakirliðinden... kýsaca her þeyinden sorumluluk altýndadýr. Kendisine bahþedilen nimetleri nerelerde ve nasýl kullandýðýndan, elde ettiði serveti nereden ve nasýl elde ettiðinden, nerelere ve nasýl sarfettiðinden sorguya çekilecektir (Tirmizi, Kýyame, 9). Onun için sorumluluk, bir bütün olarak düþünülmelidir. Çünkü Ýslâm hem dünya, hem âhiret nizamý olmakla birlikte bir bütün teþkil etmekte ve dünya hayatýyla, ahiret hayatý birbirlerinden ayrý düþünülmemektedir.
Hz. Peygamber (s.a.s)´in: "Ýnsan öldüðü zaman amelinin arkasý kesilir; yalnýz þu üç þeyden dolayý kesilmez: Biri; sadaka-i câriye (yani uzun süre ayakta kalan bir hayýr eseri), diðeri; kendisinden faydalanýlan ilim, üçüncüsü ise; kendisine hayýr duâ eden sâlih bir çocuk..." (Müslim, Kitâbül-Vasýyye, 3) hadisi önemli bir gerçeði yansýtýr. Demek ki, bu dünyada yapýlan iþlerin sorumluluðu, ahiret aleminde de devam edecektir. O halde dünya sorumluluðu ile ahiret sorumluluðunu kesin çizgilerle birbirinden ayýrd etmek mümkün deðildir.
Ýnsanýn dünya ve ahiretteki sorumluluðu birkaç yönde olur: Ýnsan, yaratanýna karþý, kendi cinsine yani insanlýða karþý, emri altýndakilere, âmirlerine ve topluma karþý sorumluluklar yüklenen bir yaratýktýr. Bu durumu Peygamber Efendimiz þöyle açýklar:
Her biriniz bir yöneticisiniz ve her biriniz yönetiminizdekilerden sorumlusunuz: Devlet adamý bir yöneticidir ve halkýndan sorumludur; erkek, ailesinin yöneticisidir ve onlarý gözetmekten sorumludur; kadýn, kocasýnýn evinin muhafýzýdýr ve bundan sorumludur; hizmetçi efendisinin malýnýn bekçisidir ve bundan sorumludur. Her biriniz bir yöneticisiniz ve yönetiminizdekilerden sorumlusunuz " (Buhârî, Cenâiz, 32; Ahkam, 1).
Kiþisel ve toplumsal sorumluluða gelince;
Ýslâm dini, öncelikle þahsî (kiþisel) sorumluluðu benimseyen bir dindir. Ýslâm dinine göre her fert, kendi yaptýklarýndan sorumludur. Baþkalarýnýn yaptýklarýndan sorumlu deðildir. Halbuki Hýristiyanlýk inancýna göre, "bütün insanlar Hz. Âdem´in iþlediði ilk suçun cezasýný çekecektir. Hz. Ýsa kendi kanýný feda etmek suretiyle bu lanet ve azaptan insanlarý kurtarmýþtýr". Ýþte Ýslâm dîni, atalarýnýn günâhlarýndan çocuklarýný sorumlu tutan bu Hýristiyanlýk inancýný red ederek ortadan kaldýrmýþ, onun yerine þahsi sorumluluk prensibini koymuþtur.
"Hiç bir günahkâr, baþkasýnýn günahýný çekmez. Eðer yükü aðýr gelen kimse onu taþýmak için (baþkalarýný çaðýrsa) onun yükünden hiç bir þey (alýnýp) taþýnmaz. Akrabasý dahi olsa (kimse onun yükünü taþýmaz)" (Fâtýr, 35/18)." De ki; Âllah´a itaat edin! Peygambere itaat edin! Eðer yüz çevirirseniz, bilin ki o peygamber; kendisine yükletilenden ve siz de kendinize yükletilenden sorumlusunuz" (en-Nûr, 24/54); "Ey iman edenler! Rabbýnýza karþý gelmekten sakýnýn! Babanýn oðlu, oðulun da babasý için bir þey ödeyemeyeceði günden korkun!..." (Lokman, 31/33) hükümleri bu sorumluluk prensiplerini yansýtmaktadýr.
Ancak bazý durumlarda sorumluluðun -iyilik yahut kötülük olsun- baþkalarýna da geçtiði olur. Yapýlan amel (iþ) hayýr ve iyilik ise, bunun sevabý; þer veya kötülük ise, günâhý, hem o iþi yapana, hem de onu yapmasýna sebep olduðu kimselere ulaþýr. Bir âyette Yüce Rabbýmýz (c.c.) þöyle buyuruyor: Böylece kýyamet günü kendi günahlarýný tam olarak, bilmeden saptýrdýklarý kimselerin günahlarýný (ise) kýsmen yüklenirler. Dikkat edin, yüklendikleri yük ne kötüdür!" (en-Nahl, 16/25).
Peygamber Efendimiz ise, hadislerinin bazýlarýnda þöyle buyuruyor: Her kim Ýslam içinde güzel bir çýðýrý açarsa ve bu güzel çýðýr kendisinden sonra da tatbik edilip sürdürülürse, kendi sevaplarýndan hiç birþey eksilmeksizin, onu sürdürenlerin sevaplarýnýn benzeri, kendisi lehine yazýlýr. Ve her kim de Ýslâm içinde kötü bir âdet çýkarýr ve bu kötü âdet kendisinden sonra da sürdürülürse, kendi günahlarýndan hiçbir þey eksilmeksizin onu sürdürenlerin günahlarýnýn benzeri de o kimse üzerine yazýlýr" (Müslim, Ýman, 15; Tirmizi, Ýlm, 14). Ýslâmi anlayýþta sorumluluk her yaþ, her mevki ve seviyedeki insan için söz konusudur.
Demek ki, Ýslâma göre insanlarýn yaptýklarý iþler, ya sadece kendilerini ilgilendirmekte veya yapýlan iþin özelliðine ve mahiyetine göre, o iþten baþkalarý da faydalanmakta veya zarar görmektedirler. Bu duruma göre, baþkalarýnýn yaptýklarý iþlerden sevap veya günâh kazanacak kimselerin olmasý da tabiidir. Çünkü bu þahýslar, her þeyden önce kendi sorumluluklarý altýnda kalan iyilik veya kötülük cinsinden bir þeyler yapmaktadýrlar. Yapýlan bu iþlerin etkileri ise, bazan uzun süre devam etmektedir.
Ýþte bu anlayýþ doðrultusunda hareket eden mü´min, bütün organlarý ile yaptýklarýndan sorumlu tutulacaðýný bilir. Bu inancý, onu daha kontrollü bir hayat yaþamaya zorlar. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s) þöyle buyurur: "Mü´min, günahý tepesine çökecek bir dað gibi hisseder; münafýða gelince, o da günahýný, burnunun üzerine konmuþ ve hemen uçabileceði bir sinek gibi kabul eder" (Tirmizi, Kýyâmet, 9).
Ynt: Sorumluluk By: metin7/c Date: 29 Ekim 2014, 18:06:17
her insanýn sorumluklarýnýn bilincinde olmasý gerek
Ynt: Sorumluluk By: mevlüdekalýnsaz Date: 29 Ekim 2014, 19:23:49
"Hiç bir günahkâr, baþkasýnýn günahýný çekmez."
yani herkes kendi yaptýðýndan sorumlu .sýk sýk hatýrlamakta fayda var..
Allah razý olsun..Rabbim sorumluluklarýmýzýn bilincine erdirsin inþallah...
Ynt: Sorumluluk By: cansu8/D Date: 25 Mayýs 2015, 17:05:42
insanlar kendi sorumluluklarýný bilmelidir
Akýlý olmalarý ve düþüne bilmeliler
radyobeyan