Haddi kazf hakkinda By: ecenur Date: 22 Mart 2010, 23:44:17
(ÜÇÜNCÜ MEBHAS)
HADDÝ KAZF HAKKINDADIR.
ÝÇÝNDEKÝLER: Kazfin ve haddi kazfin mahiyetleri ve tjaddi kaz-Ýin sebebi: Kazife, makzufe aid þartlar. Makzufün bihe aid þartlar. Mak-zufün fin ile nefsi kazfe aid þartlar. Haddi kazf icrasý için husumete þahsî dâvaya lüzum bulunduðu. Kazf den dolayý afüv, ibra ve müsaleha muteber midir. Hadid kazfi dâvaya salâhiyetdar olub olmayanlar. Kazfin ne suretle sabit olacaðý. Haddi kazfin sureti icrasý. Hazflarýn içtimaiyle haddi kazfde tedahül cereyaný. Haddi kazfi iskat eden bazý sebepler. [11]
Kazfin Ve Haddi Kazfin Mahiyetleri Ve Haddi Kazfin Sebebi :
612 - : Kazf, ýstýlah kýsmýnda da yazýldýðý üzere lûgatda mutlaka remy = atmak manasýnadýr. Remyi hicare gibi. Bilâhare baþkasýna mekârihden olan þeyleri isnad etmek mânâsýnda kullamlmýþdýr. Kazfe «firye» de denir, iftiradan alýnmýþ gibidir.
Kazf, fýkýh istüahýnca: «bir kimseye tayir ve þetm ma´ksadiyle zina isnad etmek» den ibaretdir. Þehadet tarikiyle olan isnad, kazf deðildir.
Baþkasýna zina isnad eden þahsa «kazif», kendisine zina isnad edilen kimseye «makzuf», zina isnad::ýda kullanýlan söze de «makzufün denir. Kazfin vuku bulduðu yere de «makzufün fin» denilir.
613 - : Haddi kazf, bir muhsan veya muhsanaya dari adide taT-yir ve þetm kasdiylc zina isnad eden mükellef bir þahýs hakkýnda tatbik edilecek bir ukubet demekdir ki, bunun mikdarý, hür ve hurre hakkýnda seksen, rakik hakkýnda da kýrk celdeden - kýrk deðnek darbesinden ibaretdir.
Bu babda muhsan ile muhsanadan maksad ise mükellef, yani: âkil, balið, hür, müslim, zinadan afif - zinadan nefsini siyanet etmekle maruf kimse demekdir.
614 - : Haddi kazfin sebebine, bunun yapýlmasýndaki hikmeti teþ-rüyyeye gelince bu sebeb, yukarýda yazýldýðý veçhile kazfin vuku bulmasýndan ve bu kazf ile makzufe âr lâhik olmasýndan ibaretdir. Bundan dolayý haddin meþruiyetindeki hikmet ve maslahat ise nâsýn haysiyetini korumakdan, hukukunu siyanet «tmekden ve saireden ibaretdir. Þöyle ki: kazf, haddi zatýnda gayri meþru bir tecavüz demekdir. Bu kazf yüzünden ihsan þeraitini cami olan bir mak-zuf, arlanýr, (müteessir ve mu-, tazarrýr olur. Binaenaleyh kendisinden bu ân, bu teessür ve zararý def için kazif hakkýnda bir ceza verilmesi icab eder ki bu ceza, hem bir ukubet, hem de manevî tazminat kabilinden bulunmuþ olur. Bu sayede mak-zuf´ teþeffii sadr etmiþ, þahsýna isnad edilen lekeden kurtulmuþ, ruhî elemleri teskin edilmiþ olur, cemiyet arasýnda da bu gibi hürmet ve þerefe münafi isnadlarýn vukuu tahdid edilerek umumî âdaba riayet ciheti tahtý temine alýnmýþ bulunur.
«(Maliki fukahasý, kazfi þu suretle tarif etmekdedirler: Mükellef bir insanýn hür, afif, müalim, balið veya sagîre olub va-te mütehammil bulunan bir kimseye zina isnad etmesinden veya onun nesebini babasýndan veya baba cihetinden olan dedesinden kat ve inkâr eylemesinden ibaretdir.
Haddi kazf, hür ve hurre hakkýnda seksen celde, rakik hakkýnda kýrk celdedir. Sair eimme de buna kaildir. Yalnýz Evzaî´ye göre rakikir. haddi de hürrin haddi gibidir. Þerhi Ebil´berekât, Elmizanül´kübra.) [12]
Kazife Aid Þartlar :
615 - : Bir þahýs hakkýnda haddi kazf in tatbik edilebilmesi için bir takým þartlar vardýr ki, bunlar kazife, makzufe nýakzufün bihe, mak-zufün fihe, nefsi kazfe aid olmak üzere beþ neve ayrýlýr. Bunlardan kazife aid olan þartlar, aþaðýdaki üç meselede gösterilmiþtir.
616 - : Kazifin âkil, balið olmasý, þartdýr.
Binaenaleyh çocuklarýn, mecnunlarýn yapacaklarý kazfden dolayý haklarýnda haddi kazf, lâzým gelmez. Çünkü bunlar ukubete ehil deðildirler, bunlarýn bu kazfleri cinayetden sayýlmaz.
617 - : Kazifin ,muhtar olmasý þartdýr.
Binaenaleyh mükrehin veya naimin yapacaklarý kazf, haklarýnda haddi müstelzim olmaz.
618 - : Kazifin isnad etdiði fazihayý dâva vukuunda dört þahid ile isbatdan âciz olmasý þartdýr.
Binaenaleyh kazif, iddiasýný isbat edebilirse hakkýnda had icra edilemez.
619 - : Kazifin hür, muslini, zinadan afif, hali kazfde gayri sek-ran olmasý þart deðildir.
Binaenaleyh kazfde bulunan bir rakik, bir zimmî, bir müste´men, bir zam veya bir sekran hakkýnda da haddi kazf, icra edilebiliri Meb-sut, Hidaye, Hindiyye.
" ( Malikîlcre göre de kazifin âkil, balið olmasý þartdýr. Gayri müs-lim v.ya sekran olmasý hakkýnda haddi kazf, icrasýna mani deðildir, Þtnhi Ebil´berekât.)
(Þafiilere göre de henüz balið olmayýb mümeyyiz bulunan bir ka-zýt uakkmda zfccý* ve le´dib için ta´zir ile iktifa olunur. Tuhfe.)
(Hanbelilcre göre de kazifin balið, âkil muhtar - gayri rnükreh, bulunmasý, makzufun babasý veya dedesi olmamasý þartdýr. Aksi takdirdo had icra edilemez. Neylülmeâreb.) [13]
Makzufe Aid Þartlar :
620 - : Makzufun muhsan, makzufenin muhsana olmasý þartdýr.
Binaenaleyh akl, buluð, hürriyet, islâm, iffet vasýflarýný cami olmayan bir þahýs hakkýndaki kazf, ta´ziri müstelzim olursa da haddi müstelzim olmaz. .
Ýffetden maksad, bir þahsýn nefsini zinadan vikaye eder olmakla maruf bulunmasý halidir, gerek nikâhý sahih ile nýütcehhü bulunsun v? gurek bulunmasýn.
Bir kimsenin ömründe velev bir kerre olsun liaynihî haram bir su-reme birisiyle mücameatde bulunmuþ olmasý, bu iffetden mahrumiyetini ýntacder. O mücameat, gerek haddi zinayý müstelzim olsun ve g´jývi; olmasýn. Þübhe ile veya fâsid nikâh ile vuku bulan mukarenetler, bu kabildendir.
Kezalik: baþkasýnýn menkuhesiyîe veya muteddesiyle veya kendisinin süt kardeþi ile tezevvüc ederek mukarenetde bulunmuþ olan kimsinin de iffeti sakýt olmuþ olur.
Bu, imamý Azama göredir. îmameyne göre bu tezevvüc ve muku-renet, eðer bilerek vuku bulmamýþ ise iffeti izale etmez.
Ligayrihi haram bir suretle vuku bulan mukarenetlerde bu iffete münafi deðildir, bir þahsýn kendi refikasýna âdeti esnasýnda veya oruçlu bulunduðu bir zamanda tekarrüb etmesi gibi. Çünkü bu hürmet leý. bir arýzaya mebni olmakla zevale müteveccih bulunur.
Maahaza hâkim, ihsan hususunda zahiri hale nazarla iktifa eder. bu ciheti fazla teftiþe lüzum görmez. Mebsut, Bedayi.
621 - : Makzufun malûm olmasý þartdýr.
Binaenaleyh meçhul bir þahýs hakkýndaki kazf, haddi müstelzim olmaz.
Meselâ: iki þahsa hitaben «Biriniz zanidir» denilmesi, haddi icab etmez.
Kezahk: bir cemaate hitaben: «Bîriniz müstesna olmak üzere hepiniz zanidir» .veya «içinizde bir þahýsdan baþka zani ypkdur» denilmesi, haddi müstelzim olmaz.
Fakat Fetavayi Hindiyyede mezkur bir meþe buna muhalif bulun-makdadýr. Þöyle ki: bir cemaate hitaben «Biri müstesna olmak üzere hepiniz zanisiniz» denilmesi, haddi müatelzim olur, o cemaatden her bi-ri, müstesna tayin edilmedikçe bu haddi dâva edebilir.
Kezalik: bir þahsa hitaben «Senin ceddin zanidir» denilmesi veya müteaddid kardeþleri olan bir kimseye hitaben «Senin kardasýn zanidir» denilmesi, haddi Ýcab. etmez. Çünkü ced mefhumu, âlâya da esfele de þâmildir. Kendisine zina isnad edilen kardeþ ise gayri muayyendir. Bedayî, Mebsut.
622 - : Makzuf, kazifin füruundan bulunmamak þartdýr.
Binaenaleyh bir kimse hakkýnda babasý veya dedesi veya anasý veya ceddesi tarafýndan vukubulacak kâzf, haddi müstelzim olmaz. Çünkü bu kimsenin kendi babasýna, dedesine, anasýna veya büyük validesine karþý haddi kazf dâvasýnda bulunmasý, bunlara karþý mükellef olduðu ta´zim ve tevki vecibesine muhalifdir.
Fakat bir kimse, kendi babasýna, dedesine veya anasýna veya kardeþine yahut amcasýna kazfde bulunsa hadde müstahik olur. Mebsut, Be-dayi.
623 - : Makzufun nâtýk bulunmasý þartdýr.
Binaenaleyh bir dilsiz þahýs hakkýnda vukubulacak kazf, haddi müstelzim olmaz. Çünkü had icrasý için dâva( gartdýr. Dilsiz ise maksadým sarahaten ifadeye kadir olmadýðýndan onun bu hususdaki ifadesi, husumeti, þübheden hali olamayacaðý cihetle onunla had ikame edilemez.
624 - : Makzufun mecbub, hünsai müþkil, makzufenin retka, karna bulunmamasý þartdýr.
Binaenaleyh bunlardan biri hakkýndaki kazf, ta´ziri müstelzim olursa da haddi müstelzim olmaz. Çünkü bunlar, zinaya mahal olmadýklarý cihetle bunlarýn hakkýndaki kazfin kizbi mahz olduðu aþikârdýr. Bedayî, Hidaye.
625 - : Makzufun her halde sabitünneseb olmasý þart deðildir. Binaenaleyh zinadan veya mülâane suretiyle kocasýndan ayrýlmýþ
olan bir kadýndan doðmuþ, muhsan bir kimsenin þahsý hakkýndaki kazf, haddi müstelzim olur. Çünkü bunlarýn þahýslarý masumdur, bunlar validelerinin günahlarýndan mesul deðildirler. Fakat bunlarýn valideleri hakkýndaki kazf, haddi müstelzim olmaz..Zira bu kadýnlar, ihsan hakkýndan mahrum bulunmuþlardýr. Mebsut.
626 - : Makzufun kazf vaktinde hazýr veya ber hayat olmasý, þart deðildir. Binaenaleyh gaib veya ölü hakkýndaki kazflerde - ileride beyan olunacaðý veçhile - haddi müstelzim olur. Hindiyye, Bedayi.
«(Malikîlere göre de kazif hakkýnda haddi kazf icra edilebilmesi için makzufun balið, âkil, hür, müslim, afif, âleti tenasüle sahib olmasý þartdýr. Binaenaleyh kablel´kazf zinada veya livatade bulunmuþ veya uzvu tenasülü kesilmiþ bir kimseye zina isnadý, haddi kazfi müstelzim olmaz.
Babasý, anasý bilinmeyen menbuz -= lâkit aian bir þahsýn nesebi nefy edildikde bakýlýr: eðer muayyen bir kimseden nefy edilerek meselâ «Sen fülânýn oðlu deðilsin» denilse bununla kazifi hakkýnda had lâzým gelmez. Bunda ittifak vardýr. Fakat mutlak suretde nefy edilerek «Ey veledi zina» denilse bunda iki kavi vardýr. Lahmî´ye göre had lâzým gelmez. Çünkü böyle atýlmýþ çocuklarda galib olan, veledi zina olmakdýr. îbni Rüþde göre ise had lâzým gelir. Zira sahih bir nikâhdan mütevellid olmakla beraber sokaða atýlmýþ olmasý ihtimal dahilindedir,, racih olan da bu kavidir.
Fakat bir lâkite «Ey zani oðlu» veya «Ey zaniye oðlu» denilse bununla nesebi nefy edilmiþ olmaz, belki onun babasýna veya anasýna kazf edilmiþ olur. Bu halde kazife bil´ittifak had lâzým gelmez. Zira onun ebeveyni meçhuldür.
Þayed bu lâkiti bir kimse Ýstilhak eder, yani: kendisinin oðlu olduðunu ikrar ve itiraf da bulunmuþ olursa nesebi ondan sabit olacaðýndan kazifi hakkýnda had lâzým gelir. Þerhi Ebü´berekât, Haþiyei Düsukî.)
(ÞafÝîlere göre de makzufun muhsan olmasý þartdýr. Maamafih ihsan hususunda zahiri hale nazar ile iktifa olunur. Hâkim, bu hususda setri vacîb olan bir fazihanýn mevcudiyetini izhara müeddî olacak bir teftiþ ile meþgul olmaz, belki kazife isnad etdiði zinadan dolayý haddi icra eder. Tuhfetül´muhtaç, Muhtasarý Müzeni.)
(Hanbelîlere göre makzufun bah´ð ve baliðe olmasý herhalde lâzým deðildir. Mukarenete kabiliyetli olmasý kâfidir ki bu, erkeklerde on bir, kýzlarda dokuz yaþ ile tahdid edilmiþtir. Þu kadar var ki, böyle balið olmayanlar hakkýndaki kazfden dolayý derhal had icra edilmez, belki onun bulûðuna intizar olunur, ´çünkü taleb hakký ona aiddir, bu hakký velîsi dâva edemez. Keþþafül´kýna.)
(Ibni-Ebi Leylâya göre bir zaniye yapmýþ olduðu muayyen bir zina ile kazfden dolayý kazif hakkýnda had lâzým gelmezsede ona mübhem suretde veya baþka bir zina isnadý suretiyle vuku bulacak kazf, haddi müstelzim olur. Ýbrahim Nahaiiîin içtihadý da böyÝedir. Demek oluyor ki bu iki zata göre her halde ihsan þart deðildir.) [14]
radyobeyan