Selam By: armi Date: 20 Mart 2010, 17:53:42
SELÂM
Barýþ, rahatlýk, esenlik; müslümanlarýn birbirleriyle karþýlaþtýklarý zaman, karþýlýklý olarak saðlýk ve esenlik dileklerini sunmalarý, yani birinin diðerine "Selâmün aleyküm" (Selâm sizin üzerinize olsun, Allah her türlü kazâdan ve beladan korusun!) demesi; diðerinin ise: "Ve aleykümü´s-selâm ve rahmetullahi ve berekatüh" (Allah´ýn selâmý, rahmet ve bereketi sizin de Üzerinize olsun!) þeklinde cevap vermesi anlamýna gelen bir Ýslam ahlaký terimi.
Müslümanlar arasýnda, bir dostluk ve iyi niyet iþareti olan selâmý vermek sünnet; almak ise farzdýr.
Hz. Peygamber (s.a.s)´in selâm ile ilgili hüküm ve talimatý þöyledir: Küçükler büyüklere, binekli atlý veya arabalý olanlar yayalara, yürüyenler, oturanlara; arkadan gelenler yetiþince öndekilere; iki grup karþýlaþtýðý zaman, az olanlar çok olanlara önce selam verirler" (Buhârî, Ýsti´zân, 4-7; Müslim, Selâm, I). Gruplar arasý selâmlaþmada ise, grubun birinden bir kiþinin selâm vermesi, diðer gruptan da bir kiþinin almasý yeterlidir (Ebu Dâvud, Edeb, 141). Þayet gruptan hiç kimse selâmý almazsa, o grupta bulunan herkes günahkâr olur.
Ýslâmî âdâba göre bir gruptan ayrýlýrken ayrýlan kiþi tarafýndan da selâm verilmesi gerekmektedir (Ebu Dâvud, Edeb, 139).
Bir kimseden selam getiren birisine:
"Aleyhi ve aleyke´s-selam!" þeklinde cevap verilir. Bir mektuba yazýlmýþ bir selâm için ise: "Ve aleyke´s-selam" denilir yahut; cevabý mektupta bu ifade yazýlýr.
Selâm verirken veya alýrken, eðilmek doðru deðildir. Selâm verildiði takdirde alamayacak durumda olanlara ise, selam vermek doðru deðildir. Meselâ, namaz kýlanlara, Kur´an-ý Kerîm okuyanlara, hutbe dinleyenlere, ilimle meþgul olanlara, yemek yiyenlere selam verilmez. Dolayýsýyla bu durumda iken verilen selâmý almamanýn bir sorumluluðu yoktur.
Ayný þekilde müslüman olmayanlara selâm verilmez. Ehl-i Kitaptan birisi selâm verdiði takdirde ise, yalnýzca "Ve aleyküm!" denilir, (Riyazü´s-Sâlihîn Tercümesi, II, 242-243).
Ýslam toplumu içinde selâmý yaymak, hem Allah´ýn emri ve hem de Hz. Peygamberin sünnetidir. Bir âyette yüce Rabbimiz þöyle buyurur: "Ey inananlar! Evlerinizden baþka evlere izin almadan, seslenip sahiplerine selam vermeden girmeyiniz. Eðer düþünürseniz bu, sizin için daha iyidir" (en-Nûr, 24/27). Bir baþka âyette de yüce Rabbimiz þöyle buyurur: "Size bir selâm verildiði zaman, ondan daha iyisiyle selam verin veya aynýyla karþýlýk verin..." (en-Nisa, 4/86). Bu âyetlerden selâmý yaymanýn bir Allah emri olduðu açýkça anlaþýlmaktadýr.
Hz. Peygamber (s.a.s) de, birçok hadislerinde selamýn önemi ve yaygýnlaþtýrýlmasýnýn gereði üzerinde durmuþtur. Bir sahabi Hz. Peygamber (s.a.s)´e: "Ýslamýn hangi iþi daha hayýrlýdýr" diye sorduðunda, Rasûlüllah þöyle buyurmuþtur: "Yemek yedirmen, tanýdýðýna ve tanýmadýðýna selam vermendir" (Buhari, Ýman, 6-20). Yine Peygamber Efendimiz (s.a.s) þöyle buyurmuþlardýr: "Ýman etmedikçe Cennete giremezsiniz: birbirinizi sevmedikçe, olgun bir îmana sahip olamazsýnýz. Size, yaptýðýnýz takdirde birbirinizi seveceðiniz bir þeyi haber vereyim mi? Aranýzda selâmý yayýnýz!..." (Müslim, Îman, 93). "Þüphesiz ki, Allah katýnda insanlarýn en iyisi, önce selâm verendir" (Ebû Davûd, Edeb, 133) hadîsinden ise, selâm vermede acele etmenin daha sevap olduðu anlaþýlmaktadýr.
Gerek âyetlerden ve gerekse hadîslerden anlaþýldýðýna göre selâmý yaymak, insanlar arasýnda dostluk, sevgi ve barýþýn yaygýnlaþtýrýlmasý, müslümanlarýn kalplerinin birbirlerine ýsýndýrýlmasý bakýmýndan son derece önemlidir. O halde, Ýslâm toplumunda dost ve ahbaplarla, arkadaþ, tanýdýk kýsaca bütün müslümanlarla sevgi, saygý ve samimiyet duygularýnýn geliþtirilebilmesi için, karþýlýklý olarak selâm verip-almak gereklidir. Selâm, yalnýzca dýþarýda, sokakta, iþ yerlerinde verilip-alýnmaz; evde de selâm verilip-alýnmalýdýr. Peygamber Efendimiz bu konuda da, yanýnda büyüttüðü Enes (r.a)´e þöyle buyurmuþtur:
"Oðlum! Ailenin yanýna girdiðinde selâm ver ki, sana ve ev halkýna bereket olsun" (Tirmizî, Ýstizân, 20). O halde, kendi evimize geldiðimizde, kendimize ve evdekilere selâm vermemiz gerekiyor (en-Nûr, 24/61). Akþam yatýp, sabahleyin kalkýldýðýnda da, evde bulunan herkese karþýlýklý selâm verip-almak gerekmektedir. Böyle davranmakla, karþýlýklý olarak müslümanlarýn birbirlerine saðlýk, huzur, barýþ ve esenlik dilemesi gerçekleþmiþ olur. Bir aile ve toplum fertlerinin, birbirlerine bundan daha iyi dilekte bulunmalarý düþünülemez.
radyobeyan