Rifade By: armi Date: 17 Mart 2010, 12:46:19
RÝFADE
Daru´n-Nedve´ye baðlý olarak yürütülen Ka´be hizmet birimlerinden biri; hacýlara yemek daðýtma görevi.
Mekke´de Kureyþ´in kollarý arasýnda baþlýca Hâþimîler, Emevîler, Nevfeller, Abdüddârlar, Esedler, Teymler, Mahzümlar, Adiyler, Cumahlar ve Sehmler bulunmaktaydý. Bu kollarýn maddeten zengin, ailece ve soyca kuvvetli olmalarýndan dolayý, reisi durumunda olan kiþiler Mekke -Site devletinin meclisi sayýlan Dârûnnedve´de toplanýrlar; savaþ, barýþ gibi toplumu ilgilendiren önemli konularda karar verirlerdi. On kabile reisinin iþtiraki ile oluþtuðu için bu tip toplantýlara Onlar Meclisi de denilmiþtir.
Rifâde, "el-Ukâb, Þüra, Eþnak, Kubbe, Sefâre, Eysâr-Ezlâm, Emvâl-i Muhâcere, Kâ´be anahtarlarýný muhafaza" gibi Dârünnedve´ye baðlý olarak çalýþan hizmet birimlerinden biri idi. Bu deyim, câhiliye Araplarýnda "fakir hacýlara bakmak için araplar arasýnda toplanan erzak, mal ve para" anlamýnda kullanýlmýþtýr. Bu görevi yürütenlerce Kureyþ´ten para toplanýr, hurma, kuru üzüm ve diðer hububat satýn alýnýr; hac mevsiminde fakir hacýlara daðýtýlýrdý.
Hacýlara yardým manasýnda zaman zaman "Sidâne" deyimine de tesadüf olunmaktadýr.
Hz. Peygamber´e peygamberlik geldiði günlerde Rifade görevi Hâris b. Âmir´de idi. Kaynaklarda, hacýlara hac mevsiminde su tedarik ederek ikram görevi olan Sikâye genellikle Rifâde ile yanyana geçmektedir.
Esasen bina edildiði ilk günden itibaren Kâ´be ile ilgili vazifeleri ellerinde bulundurmak þerefli bir iþ sayýlmýþ ve bu hizmetleri ele geçirme arzusu Arap kabileleri arasýnda zaman zaman savaþ sebebi olmuþtur. Bu görev baþlangýçta Hz. Ýsmail´de iken, daha sonra evlâdýndan Sâbit´e geçmiþtir. Müteakiben sýra ile Cürhûmîler, Amalika, Cürhûmîler (ikinci defa), Huzâalýlar ve Kureyþ bu vazifeleri yürütmüþlerdir. Bu görevlerin Kureyþ´e geçiþi, Hz. Peygamber´in dedelerinden Kusayy b. Kilab zamanýnda gerçekleþmiþ ve Mekke ilk defa bu zat devrinde þehir olarak medenî bir hüviyete bürünmüþtür. Ayný þekilde Hz. Peygamber´in dedelerinden olup cömertliðinden dolayý Hâþim diye anýlan zat Rifade ve Sikâye yani hacýlara yiyecek ve su ikramý görevini sürdürmüþtür. Abdülmuttalib bu zatýn Medineli Selmâ adlý nikâhlýsýndan doðma oðludur. Rifade ve Sikaye vazifesi Hâþim´den kardeþi Muttalib´e onun vefatýndan sonra da Abdülmuttalib´e geçmiþtir. Abdülmuttalib gördüðü rüya üzerine-önceki savaþlardan birinde üstü kapanarak bilinmez duruma düþen-Zemzemi yeniden kazýyýp çýkarmýþ ve bununla þöhret kazanmýþtýr. Hz. Peygamber´in babasý Abdullah genç yaþta öldüðünden, Kâ´be görevlerinin saðladýðý üstünlükten yararlanamamýþtý.
(Ebul-Velid el-Ezrakî, Ahbâru Mekke-Mekke Tarihi, çev. Y. Vehbi Yavuz, s. 78-90; Tecrid, VI, 25 vd.; M. Esad; Tarîh-i Dîn-i Ýslâm, sad. A. Lütfi Kazancý, ve. dðr., s. 148-312; Tahirul-Mevlevî, Müslümanlýðýn Medeniyete Hizmetleri, II, 34-62; M. Hamidullah, Ýslâm Peygamberi, II, 110-144).
radyobeyan