Rezzak By: armi Date: 16 Mart 2010, 15:38:39
REZZAK
Çok rýzýk veren ve yeteri kadar rýzýklandýran yiyecek ve içecek verdi, rýzýklandýrdý anlamýna gelen re. ze. ka fiilinden türemiþ mübalaða ile ism-i fail. Rezzâk, Allah Tealâ´nýn Kur´an-ý Kerim ve hadislerde zikredilen el-esmaül-hüsnâ (güzel isimleri) sýndandýr.: "Muhakkak Allah rezzak (asýl rýzýk veren) dýr. O pek çetin kuvvet sahibidir" (ez-Zâriyât 51 /58). Hadislerde zikredilen Allah´ýn 99 güzel isimleri içerisinde de geçer (Tirmizi, Daavât, 83; Hâkim en-Nisâburî, Müstedrek, I, 16-17).
Beslenerek yaþamalarý için bütün canlýlarýn rýzýklarýný veren yalnýz Allah Tealâ´dýr. O´ndan baþka rýzýk veren yoktur. Þu âyetler rýzký verenin ancak Allah Tealâ olduðunu bildirir:
"Yeryüzünde bulunan bütün canlýlarýn rýzýklarý ancak Allah´a aittir" (Hûd 11/6); "Nice canlý mahlûk vardýr ki rýzkýný kendisi taþýmýyor. Ona da size de rýzký Allah veriyor" (el-Ankebut 29/60); "Yerde ve gökte Allah´tan baþka sizi rýzýklandýran bir yaratýcý var mýdýr?" (Fâtýr 35/3).
Gerçekte rýzký yaratan ve rýzýklarýn hepsini kullarýna ihsan eden Allah olduðu halde Kur´an´da Allah rýzýk verenlerin en hayýrlýsýdýr" (el-Cum´a 62/11) buyurularak, bazý kimselere; fakirlere yiyecek ve yiyecek alacaklarý parayý vererek onlarýn rýzýklanmalarýna sebeb olduklarý için mecazen razýk denilmiþtir. Yüce Allah´ýn hayrü´r-razýkîn (rýzýk verenlerin en hayýrlýsý) olmasý da þu anlamda kullanýlmýþtýr: Rýzýk, Allah´tan istenmeli. O nasib etmeyince, sebeblerin hiçbir faydasý olmaz. Ticâret ve en ileri seviyedeki teknik sebebler gibi esbabýn ötesinde Yüce Allah´ýn öyle rýzýk kapýlarý vardýr ki bunlar kapanýnca, bütün sebeplerin tesirleri de kapanýr. Ancak o hakiki müessir ve rezzâktýr. Ondan baþka râzýk yoktur.
Allah´a tevekkül edip O´ndan istemekle beraber, O´nun takdir ettiði rýzký elde etmek için bunu aramak, çalýþmak ve yeryüzünde dolaþmak lâzýmdýr. Çünkü Allah "Onda (arzda) bereketler yarattý. Onda (arzda) arayanlar için dört günde müsavi gýdalar takdir etti" (Fussýlet 41/10). "O, (Allah) yeri size müsahhar kýldý (boyun eðdirdi). O halde onun omuzlarýnda (köþe ve bucaðýnda) yürüyün, Allah´ýn rýzkýndan yiyin..." (el-Mülk, 67/ 15). Yani Allah´ýn o tükenmez nimetlerini arayýn, çalýþýn ve didinin demektir.
Rýzýk vermek, diðer fiilleri gibi Allah´ýn tekvin sýfatýna baðlýdýr. Tekvin sýfatý taalluk ettiði müteallakýna (yaratýlan fiile) göre isim alýr. Tekvin sýfatýnýn rýzk vermeye taalluk etmesine Terzik denilir. Rýzký yaratýp ihsan eden olduðu için Allah´ýn râzýk ve Rezzâk ism-i þerifi vardýr.
Ýnsanlar dahil bütün canlý bedenlerinin rýzýklarý yiyecek ve içeceklerdir. Bunlar da Yüce Allah´ýn yarattýðý bitki ve hayvanlardan te´min edilir. Ýnsan ve cin ruhlarýnýn rýzklarý da saadete eriþtiren bilgilerdir. Bu manevi rýzýklarýn en þereflisi ve temeli de ma´rifetullah yani Allah´ý bilmektir. Bundan sonra diðer iman esaslarýna dair bilgiler, Allah´a ibadet, kullarýnýn haklarýna riayet ve güzel ahlâký tanýma bilgileri gelir. Bütün bunlarýn semeresi ebedî hayat saadetidir.
Bedenlerin rýzký olan zahirî rýzkýn semeresi, bedenlerin kuvvetlenmesi ve ölüm zamanýna kadar yaþamanýn saðlamasýdýr. Kulun rýzkýnýn geniþliðinin sebeblerinden birisi de, günahlardan kaçýnmak ve namazý kýlmaktýr. Çünkü Yüce Allah þöyle buyurur:
"Kim Allah´tan korkar ve günahlardan kaçýnýrsa, onun için bir çýkýþ yeri kýlar ve onu ummadýðý yerden rýzýklandýrýr..." (et-Talâk, 65/2-3). Âilene namaz kýlmakla emret ve kendin de ona sebât ile devam eyle. Biz senden rýzýk istemiyoruz. Seni Biz rýzýklandýrýrýz. Güzel akýbet takvâ erbabýnýndýr" (Tâhâ, 20/132).
Eðer Allah rýzký kullarý için bolca yaysaydý, yeryüzünde taþkýnlýk yapar ve azarlardý. Fakat dilediði kadar bir ölçüyle indirir" (eþ-Þura, 42/27). Allah kullarýndan dilediði kimsenin rýzkýný geniþletir ve dilediðine de kýsar. Þüphesiz Allah her þeyi hakkýyla bilendir" (el-Ankebut, 29/82). Âllah, rýzýkta, kiminizi diðer bir kýsmýnýza üstün kýldý" (en-Nahl, 16/71). Rýzýklanmadaki üstünlükte çalýþma, sa´y ve gayretjn rolü pek büyüktür.
Rezzâk ism-i þerifinden kulun alacaðý hazz ve nasib baþlýca üçtür:
1- Kulun, her istediðini taleb etmede, helâl olan yollardan esbabýna tevessül ettikten sonra, Rabbine müracaat etmesi lâzýmdýr. Hz. Musâ "Rabbim, kendini bana göster, sana bakayým" (el-A´râf 7/143) diyerek manevî makamlarýn en büyüðünü Rabbinden istediði gibi, acýktýðýnda bedeninin ihtiyacý olan rýzký da Rabbim, bana hayýrdan (mal ve rýzýktan) hangi þeyi indirirsen, gerçekten ben ona muhtacým" (el-Kasas, 28/24) diyerek Allah´tan taleb etmiþtir.
2- Sebeplerine yapýþtýktan sonra, rýzklarý taksim eden Allah´ýn (Kassâm´ýn) taksimine razý olup kanaat etmek ve O´na þükür ve hamd etmek lâzýmdýr. "O halde bütün rýzký Allah katýnda arayýn. O´na kulluk edin ve Ona þükredin" (el-Ankebut, 29/17).
3- Allah´ýn rýzýk hazinesinden kendisine verdiðini, emrettiði þu þekilde Allah yolunda infak etmek lâzýmdýr:
"Onlar ki infâk ettikleri vakit ne israf ederler, ne de cimrilik yaparlar. Allah yolunda infaklarý ikisi arasýnda ortalama olur" (el-Furkan, 25/67).
radyobeyan