Receb By: armi Date: 16 Mart 2010, 15:13:27
RECEB
Kamerî aylarýn yedincisi; Ýslamî takvimin aylarýndan biri Muharrem ile baþlayan ve Zilhicce ile sona eren Kamerî takvim aylarýnýn yedincisi olan Receb, ayný zamanda "üç aylar"ýn ilkidir.
"Receb" kelimesi; herhangi bir þeyden korkmak, utanmak veya bir kimseyi heybetinden dolayý ululamak ve tazim etmek manalarýna gelir (M.Z. Pakalýn, Osmanlý Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüðü, Ýstanbul 1983, III, 18-19).
Cahiliye devrinde Araplar, putlarý için bu ayda kurban keserlerdi. Araplar arasýnda mukaddes bilinen Receb ayý, haram aylardan (eþhur-i hurum) biridir. Diðer üç haram ay ise, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem idi. Receb ayý, birbirini takip eden aylardan hemen sonra gelmediði ve yedinci sýrada olduðu için "Recebül-ferd" adý da verilmiþtir.
Haram aylarda harb etmek Araplar arasýnda yasak kabul edilmiþti, hatta bu uygulama Ýslâm´ýn baþlangýcýnda da yürürlükteydi. Buna sebep, Mekkelilerin bu aylarda geçimlerini temin etmeleri, Kâbe ziyaretçilerinin emniyetinin saðlanmasý idi.
Hz. Muhammed (s.a.s), Abdullah b. Cahþ komutasýnda bir grup muhacir sahabiyi Kureyþ kervanýndan haber getirmesi amacýyla Nahle´ye göndermiþti. Keþif gayesiyle sefere çýkýlmasýna raðmen bölükte bulunanlar, müþriklerin kendilerine yaptýklarý kötülükleri hatýrlayarak kervana saldýrdýlar. Bu olayýn gerçekleþtiði gün Receb ayýnýn son günü idi. Halbuki müslümanlar, Receb ayýnýn bittiðini ve Þabana girildiðini sanýyorlardý. Kervandan iki kiþiyi esir aldýlar, bir kiþiyi öldürdüler ve kervaný alýp Hz. Peygamber´e getirdiler. Müþrikler, Araplarca savaþmanýn kesinlikle yasak olduðu Receb ayýnda bu hadisenin oluþunu fýrsat bilerek, "Muhammed haram ayýný helâl saydý" tarzýndaki ifadelerle... propagandaya baþladýlar. Ýþte bu olay üzerine Bakara süresinin 217. ayeti nazil oldu: "Ey Muhammed! Sana hürmet edilen ay´ý, o aydaki savaþý sorarlar. De ki: O ayda savaþmak büyük suçtur. Allah yolundan alýkoymak, Allah´ý inkâr etmek, Mescid-i Haram´a engel olmak ve halkýný oradan çýkarmak Allah katýnda daha büyük suçtur. Fitne çýkarmak ise öldürmekten daha büyüktür! Güçleri yeterse, dininizden döndürünceye kadar sizinle savaþa devam ederler. Ýçinizden dininden dönüp kâfir olarak ölen olursa, bunlarýn iþleri dünya ve ahirette boþa gitmiþ olur. Ýþte cehennemlikler onlardýr, onlar orada temellidirler" (2/217).
Receb ay´ý, içinde iki kandil gecesi bulunmasý açýsýndan da faziletli bir aydýr. Receb ayýnýn ilk cuma gecesi Regaib kandilidir. Ýslâm âlimleri, Hz. Peygamber (s.a.s)´in bu gecede Yüce Allah´ýn manevi ikramlarýna eriþtiðini, bu sebeple þükür ve haced için namaz kýldýðýný bildirmektedirler. Bu gece hakkýnda halk arasýnda bilinen þekliyle, Regaib gecesi Hz. Peygamber (s.a.s)´in anne rahmine düþtüðü gecedir, tarzýndaki ifade yanlýþ bir iddiadan ibarettir.
Yine Receb ayýnýn yirmi yedinci gecesi Ýslâm dünyasýnda Mirâc gecesi olarak kutlanýr. Olay hakkýnda Kur´an-ý Kerim´de baþlý baþýna "Ýsrâ" suresi indirilmiþtir. Beþ vakit namaz bu gecede farz kýlýnmýþ, bu gece nâzil olan Bakara suresinin son ayetleri ile müslümanlarýn sýkýntýlarýnýn sona ereceði ve Muhammed ümmetine Allah´a ortak koþmadýklarý, tevhidden ayrýlmadýklarý takdirde Cennete girecekleri müjdelenmiþtir. Ayrýca Ýsrâ suresinin bir bölümünde Ýslâm´ýn bir özeti, on iki esas halinde bu gecede bildirilmiþtir:
Allah ile beraber baþka bir tanrý edinme; yoksa yerilmiþ, tek baþýna kalmýþ olursun. Rabbin, yalnýz kendisine tapmanýzý ve ana babaya iyilik etmeyi buyurmuþtur. Eðer ikisinden biri veya her ikisi, senin yanýnda iken ihtiyarlayacak olursa, onlara karþý "öf" bile demeyesin, onlarý azarlamayasýn! Ýkisine de hep tatlý söz söyleyesin! Onlara acýyarak alçak gönüllülük kanatlarýný ger ve; Rabbim! Küçükken beni yetiþtirdikleri gibi sen de onlara merhamet et!" de. Ýçinizde olaný en iyi Rabbiniz bilir. Ýyi kimselerseniz bilin ki O þüphesiz, kendine baþ vuranlarý baðýþlar. Yakýnýna, düþküne, yolcuya hakkýný ver; elindekilerini saçýp savurma. Saçýp savuranlar, þüphesiz þeytanlarla kardeþ olmuþ olurlar, þeytan ise Rabbine karþý pek nankördür. Rabbinden umduðun rahmeti elde etmek için, hak sahiplerinden yüz çevirmek zorunda kalýrsan, onlara hiç deðilse tatlý bir söz söyle. Elini boynuna baðlayýp cimri kesilme; büsbütün de açýp tutumsuz olma; yoksa piþman olur, açýkta kalýrsýn. Doðrusu senin Rabbin dilediði kimsenin rýzkýný geniþletir ve bir ölçüye göre verir. O kullarýný gören ve haberdar olandýr. Çocuklarýnýzý yoksulluk korkusuyla öldürmeyin. Biz onlara da size de rýzýk veririz. Onlarý öldürmek, þüphesiz büyük bir günahtýr. Sakýn zinaya yaklaþmayýn; doðrusu bu çirkindir, kötü bir yoldur. Allah´ýn haram kýldýðý cana haksýz yere kýymayýn. Haksýz yere öldürülenin velisine bir yetki tanýmýþýzdýr. Artýk o da öldürmekte aþýrý gitmesin. Zira kendisi ne de olsa yardým görmüþtür. Yetimin malýna -ergin çaða ulaþana kadar- en güzel þeklin dýþýnda yaklaþmayýn. Ahdi de yerine getirin, doðrusu verilen ahidde sorumluluk vardýr. Bir þeyi ölçtüðünüz zaman, ölçüyü tam tutun, doðru terazi ile tartýn. Böyle yapmak, sonuç itibariyle daha güzel ve daha iyidir. Bilmediðin þeyin ardýna düþme; doðrusu kulak, göz ve kalp, bunlarýn hepsi o þeyden sorumlu olur. Yeryüzünde böbürlenerek yürüme, çünkü sen ne yeri delebilir ve ne de boyca daðlara ulaþabilirsin. Rabbinin katýnda bunlarýn hepsi beðenilmeyen kötü þeylerdir. Bunlar Rabbinin sana bildirdiði hikmetlerdir. Sakýn Allah ile beraber baþka tanrý edinme. Yoksa yerilmiþ ve kovulmuþ olarak Cehenneme atýlýrsýn" (el-Ýsra, 17/23-39).
Bu ayet ve mesajlarýn indiði Mirac gecesi, Receb ayýnýn yirmialtýncý gecesi olduðundan, Receb ayýnýn önemli bir kudsiyeti vardýr.
radyobeyan