Rahman suresi By: armi Date: 15 Mart 2010, 18:50:17
RAHMAN SURESÝ
Kur´an-ý Kerim´in elli beþinci suresi. Yetmiþ sekiz ayet, üçyüz elli bir kelime ve bin üçyüz otuz altý harften ibarettir. Fasýlasý "ra, mim ve nun" harfleridir. Adýný, birinci ayetini oluþturan ALLAH Teâlâ´nýn isimlerinden olan "er-Rahmân" kelimesinden almýþtýr. Sure, insanlarla birlikte, irade ve sorumluluk sahibi varlýklar olan cinlere de hitab eden Kur´an´daki tek suredir. Surenin özellikle ön plana çýkan ayrý ve dehþetengiz bir ahengi vardýr. Ayetleri kýsa kýsa cümlelerden oluþmaktadýr. Surede, kâinat sahasýnda ALLAH´ýn açýk ve gizli hâkimiyetinin delilleri açýklanmakta; sayýsýz nimetlerine, sýnýrsýz kudretine dikkat çekilmekte ve bunun karþýsýnda cinlerin ve insanlarýn acz içerisinde ALLAH´a itaatten baþka çareleri olmadýðý bütün çýplaklýðý ile ortaya konularak, onlarýn sorumluluklarý hatýrlatýlmakta ve itaatten yüzçevirirlerse karþýlaþacaklarý kötü sonuçlar; boyun eðip, þerîatine uyarlarsa elde edecekleri hayýrlý neticeler mucizevî bir uslupla dile getirilmektedir. Sure, konularý bir hitap tarzý ile ele almakta, coþku ve belagat dolu bir akýþ içerisinde, ALLAH´ýn kudretinin mükemmelliði, O´nun her þey üzerinde yaymýþ olduðu mutlak hâkimiyeti müthiþ bir tablo halinde gözler önüne serilmektedir. ALLAH´a tabi olarak iþlenen iyilik karþýlýðýnda mükâfat olarak vaadedilen Cennet´in bir tasviri yapýlmakta ve isyan etmenin karþýlýðýnda kazanýlan Cehennem azabý ile insan ve cinler topluca uyarýlmaktadýrlar.
Bir hadis-i þerife göre Resulullah (s.a.s), Rahman suresini okudu ve sonra ashabýna; Niçin sizlerden cinlerin Rablerine verdiði gibi bir cevap iþitmiyorum?" dedi. Onlar; "O cevap nedir ya Resuluallah?" diye sordular. Resulullah (s.a.s) þöyle cevap verdi: Ben; "Þimdi Rabbinizin hangi nimetini yalanlýyorsunuz?" ayetini okuduðumda, onlar; "Biz Rabbimizin hiç bir nimetini yalanlamýyoruz" dediler".
Bu rivayete göre, cinlerin Resulullah (s.a.s)i Kuran okurken dinlemeleri olayý, nübüvvetin onuncu yýlýnda, onun Taiften dönerken yolda dinlendiði bir esnada vuku bulmuþtur. Bu rivayetten, cinlerin okunurken dinledikleri surenin Rahman Suresi olduðu anlaþýlmaktadýr.
Sure tek bir kelime ile, ALLAH Teâlâ´nýn sýfatlarýndan biri olan "er-Rahman" ayetiyle baþlamaktadýr. Peþinden Rahman olan ALLAH´ýn insanlara rahmetinin en büyük ve en kapsamlý tecellisi olan, Kur´an´ý öðrettiði bildirilmektedir: Kur´aný öðretti" (2). Sureye bu þekilde bir giriþ yapýlmasýnýn sebebi, Kur´an´ýn bir insan sözü olmayýp, ALLAH Teâlâ´nýn indirdiði bir vahiy olduðunun vurgulanmak istenmesidir. Ayrýca, diðer sýfatlarý yerine O´nun Rahman sýfatýnýn kullanýlmýþ olmasý, insanlara bu ayetleri gönderip, onlarý zulmetten kurtararak hidayete erdirmek için indirmesinin, rahmetinin bir gereði olduðunun anlatýlmak istenmesidir. Arkasýndan "Ýnsaný yarattý" (3) denilmektedir. Kur´anýn öðretilmesi, insanýn yaratýlmasýndan önce zikredilmektedir. ALLAH´ýn Kur´an´ý bir yol gösterici olarak göndermesi, O´nun Rahman sýfatý yanýnda Hâlýk (yaratýcý) sýfatýnýn da bir gereðidir. Ayrýca, insanýn yaratýlýþýnýn sonra zikredilmesinin, O´nun ancak bu Kur´an ile insan olma özelliðinin gerçekleþebilmesinden dolayý olduðu da söylenebilir.
Surenin giriþi mahiyetinde olan ayetler, bu Kur´an´ýn ALLAH tarafýndan gönderildiðini ve doðru yola sevkederek insanlarý delaletten kurtarmanýn O´nun rahmetinin bir sonucu olduðunu ve insanlarýn þuur, idrak ve akýl sahibi olarak yaratýldýðýný açýklamaktadýr.
Arkasýndan uzay boþluðunda bulunan cisimlerin intizamýný gözler önüne sererek bu nizamýn adalet ve ölçü çerçevesinde ayakta durduðu; dolayýsýyla, insanlarýn hayatý devam ettirmek için kaçýnýlmaz olan alýþveriþlerinde kullandýklarý ölçülerde dikkatli davranmalarý gerektiði bildirilmektedir:
"Sakýn tartýda haksýzlýk ve taþkýnlýk yapmayýn" (8
Yeryüzünde insan için hazýrlanan nimetlerden bahsedildikten sonra: "Öyleyken Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalan sayabilirsiniz?" (13) denilerek, insanoðlunun bunca nimet ve ihsana karþýlýk, inkârlarýnýn büyük bir nankörlük olduðu anlatýlmaktadýr. Bu ayet surede devamlý olarak tekrarlanmýþtýr. Ayetin metnindeki âlâ? kelimesi her tekrarda deðiþik bir anlam ifade etmektedir. Bu, kendinden önce gelen ayetin konusuna göre kudret, ihsan, harikuladelik, ALLAH ýn sýfatlarý gibi anlamlarý karþýlamaktadýr.
ALLAH Teâlâ, âlemde sorumluluk sahibi kýldýðý mahlukâtýnýn; insan ve cinn´in yaradýlýþ malzemesini zikretmektedir; "Ýnsaný ateþte piþmiþ gibi kuru çamurdan yarattý. Cinleri de dumansýz bir ateþten yarattý" (14-15). Ýþte böyle yaratma kudretine sahip olan bir Rab nasýl olur da yalanlanýr?
Sure ALLAH Teâlâ´nýn, çoðu insanlarýn gözü önünde bulunan veya meydana gelen, fakat gafletlerinden dolayý bir türlü farkedemedikleri mucizevî olaylarý tek tek zikrederek inkârcýlarýn yalanlarken içinde bulunduklarý basiretsizliði bütün çýplaklýðý ile ortaya koymaktadýr. Öte taraftan; "Yeryüzündeki her þey yok olucudur. Celâl ve Ýkram sahibi olan Rabbinin yüzü (zatý) bâkî kalacaktýr" (26-27) ayetiyle insanoðlu, yalýn bir gerçekle, fena bulma olayýyla uyarýlmaktadýr.
Ölümlü varlýðýn peþinden gelen kalýcý gerçeklik böylece vurgulandýktan sonra baþka bir bölüme, içinde kýyamet, azap ve dehþetinin yer aldýðý bölüme geçiliyor: "Ey yeryüzündeki iki aðýrlýk (insan ve cin) sizin de hesabýnýzý ele alacaðýz ". Arkasýndan kýyamet gününün tablolarý çiziliyor:
"Gök yarýlýp da kýrmýzý sahtýyan gibi bir gül olduðu zaman" (37). "Ýþte o gün insana da, cinne de günahý sorulmaz" (39). "Suçlular simalarýndan tanýnýrlar da perçemlerinden ve ayaklarýndan tutulurlar" (41). "Ýþte bu, suçlularýn yalanladýðý Cehennemdir. Bununla kaynar su arasýnda dolaþýr dururlar. Öyleyse Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalan sayýyorsunuz?" (43-45).
Acýklý ve dehþet dolu azap ve cezalandýrma bölümünden sonra, ALLAH´a itaat edenlerin karþýlaþacaklarý nimet ve ikramlarýn zikredildiði bölüm gelmektedir.
"Rabbinin huzurunda durmaktan korkan kimseye iki Cennet vardýr" (46). Bu cennetlerde, bulunan güzellikler, nimetler ve zevkler tasvir edildikten sonra, ilahî adalet çarpýcý bir uslûpla ortaya konmaktadýr.
Ýyiliðin karþýlýðý iyilikten baþka bir þey midir?" (60). Böyle olduðu halde insanoðlu Rabbinin "nimetlerinden hangisini yalan sayabilir" (61). vurgulandýktan sonra, tekrar cennet nimetlerinin güzellikleri dile getirilmektedir.
"O ikisinden baþka iki Cennet daha vardýr" (62). Bu iki Cennetteki görüntü güzellikleri, meyveler ve huriler zikredildikten sonra, yine her ayetin ardýndan tekrarlanan; "Öyleyse Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalan sayabilirsiniz?"ayeti yer almakta ve celal ve ikram sahibi ALLAH Teâlâ tesbih edilerek sure son bulmaktadýr:
"Celal ve ikram sahibi olan Rabbinin adý ne yücedir" (78).
radyobeyan