Musannaflar By: rabia Date: 14 Mart 2010, 15:45:17
Musannaf´lar
Hadîsleri bablara göre (ale´l-ebvâb) tasnîf eden grubun bir çeþidini teþkîl eden musannaflar, esâs itibâriyle sünen gibidirler. Ancak, bunlarda mevkuf ve maktu hadîsler de çokça yer alýr.
Musannaf adý altýnda birçok eser verilmiþtir:
* Musannafu Ebî Süfyan Vekî Ýbnu´l-Cerrah er-Rü´âsî (V. 197/812);
* Musannafu Ebî Seleme Hammadi Ýbni Seleme Ýbni Dinâr (V.167/783);
* Musannafu Ebî Bekr Abdullahi Ýbni Muhammed Ýbni Ebî Þeybe (V. 235/849);
* Musannafu Bakiy Ýbnu Mahled Ýbni Yezîd el-Kurtubî (V. 276/889);
* Musannafu Abdirrezzâk Ýbnu Hammâm es-San´ânî (V. 211/826);
Vs. Bunlar arasýnda, elimizde hal-i hazýrda, matbu olarak bulunan Musannafu Abdirrezzâk-ý ayrýca tanýtacaðýz.[8]
Abdurrezzak Ve Musânnaf´ý:
El-Hâfýzu´l-Kebir Ebu Bekr Ýbnu Hammâm Abdurrezzâk es-San´ânî (126/743-211/826). Yemen´in büyük muhaddislerindendir. Babasý Hemmâm, amcasý Vehb, Ma´mer Ýbnu Râþid, Ubeydullah Ýbnu Ömer el-Amrî, Eymen Ýbnu Nâil, Ýkrime Ýbnu Ammâr, Ýbnu Cüreye, Evzâî, Ýmam Mâlik, es Süfyâneyn, Zekeriya Ýbnu Ýshâk el-Mekkî gibi pek çok meþhurlarý dinleme imkânýný bulmuþtur. Þam´a ticâri maksadla yaptýðý bir seyahat, bir çok büyük hadîsçilerle karþýlaþmasýna imkân tanýmýþtýr. Kendisinden Ýbnu Uyeyne, Mu´temir Ýbnu Süleymân (ki her ikisi de þeyhlerindendir). Vekî´, Ebu Usâme, Ahmed, Ishâk, Ali Ýbnu´l-Medînî, Yahya Ýbnu Ma´în, Ebu Heyseme, Ahmed Ýbnu Sâlih, Muhammed Ýbnu Yahya ez-Zühlî, vs. pekçok tanýnmýþ muhaddisler hadîs rivâyet etmiþtir.
Ahmed Ýbnu Salih el-Mýsrî der ki: "Ahmed Ýbnu Hanbel´e: "Hadîste, Abdurrezzâk´tan daha hasen birini gördün mü?" diye sordum da bana "Hayýr" cevabýný verdi". Ebu Zür´a ed-Dýmeþkî de Abdurrezzak´ýn rivâyetlerinin sâbit olduðunu belirtmiþ, Ma´mer de, kendisinden hadîs alan dört kiþiyle kýyaslayarak Abdurrezzak´ý yüceltmiþ ve: "Eðer yaþarsa âlimler onu görmek için uzak diyarlardan kendisini ziyarete gelecektir" demiþtir.
Abdurrezzâk hayatýnýn sonlarýna doðru gözlerini kaybetmiþ, telkîn´e mâruz olarak, kendinden olmayan rivayetlere "benden" diyebilmiþtir. Bu sebeple ondan amalýðýndan sonra alýnan hadîsler zayýf addedilmiþtir: Abdurrezzâk, daha aðýr ithamlara da hedef olmuþtur. Kizb, sarakat, þiîlik gibi. Þiî diyenler, daha çok Hz. Ali´yi tafdîl eden, münferid rivayetlerini delil getirmiþlerdir. Kendisinin de: "Hz. Ebu Bekir ve Ömer´i Ali´den (radýyallahu anhüm) efdâl bulurum. Çünkü Hz. Ali onlarý kendisine tafdîl etmiþtir. Þayet Hz. Ali onlarý tafdîl etmemiþ olsaydý, ben de tafdil etmezdim" dediði rivayet edilmiþtir. Muhammed Ýbnu Ýsmâil el-Fezârî´nin þu sözü de bu hususu aydýnlatýcýdýr: "Biz San´a´da iken kulaðýmýza, Ahmed Ýbnu Hanbel ve Yahya Ýbnu Mân´in, Abdurrezzâk´ýn hadîsini terkettikleri haberi ulaþtý, buna çok üzüldük. Hac sýrasýnda Ýbnu Mân´i gördüm ve durumu ona arzettim. Bana: "Ey Ebu Sâlih!, Abdurrezzâk irtidat bile etse onun hadîsini terketmeyiz" dedi." Rivâyete göre Abdurrezzâk þunu söylemiþtir: "Hacc ettim, Mekke´de üç gün kaldým. Ashâbu´l-hadîs´ten kimse bana uðramadý. Ka´be´nin örtüsüne asýlarak: "Ey Allah´ým dedim, neyim var, ben bir yalancý veya müdellis miyim?" Bundan sonra bana geldiler.
"Hakkýnda söylenenler ona olan güveni sarsmamýþtýr. Onun rivâyetlerini alanlar arasýnda baþta Buhârî, Kütüb-i Sitte imamlarýnýn hepsi vardýr.
MUSANNAF´ýna gelince; günümüze kadar gelebilmiþ ve onbir cilt halinde basýlmýþtýr. Zehebî´nin tâbiriyle büyük bir "ilim hazînesi"dir. Ýçerisinde 21033 adet hadîs mevcuttur. Son kýsmýný (10. cilt 379 sayfadan itibâren) Ma´mer Ýbnu Râþid´in el-Câmi´i teþkil eder. el-Cami´in Ma´mer´den rivâyeti de Abdurrezzâk vâsýtasýyla yapýlmaktadýr.
Bu Musannafýn tertib hususiyetleri daha sonra te´lif edilenlere yakýnlýk arzeder. Onlar´ýn çoðunda görüldüðü gibi bu da Kitâbu´t-Tahâretle baþlar, Kitâbu´l-Hayz, Kitâbu´s-Salât, Kitâbu´l-Cum´a, Kitâbu´l-Fedâilu´l-Kur´ân, Kitâbu´l-Cenâiz gibi ibâdâta müteallik bölümlerden sonra... Kitâbu´l-Ferâiz, Kitâbu Ehli-l-kitâbeyn diye muâmelât bahisleriyle devam ederek Ma´mer´in "Kitâbu´l-Câmi"ine ulaþýr. El-Cami´de "Kitap" diye ana bölümler yoktur, 282 adet bâb vardýr. Bâblar, müstakil üniteler olup çoðu kere bir önceki veya bir sonraki bâbla mantýkî bir irtibat taþýmaz. Bâblar birçok hadîsi içine alýr, az da olsa tek hadîsten müteþekkil bâblar da mevcuttur.
Kitabýn birinci cildinin baþýnda nâþirin haber verdiði eseri tahkîk eden Abdurrahman el-A´zamî tarafýndan hazýrlanmakta olan -müstakil bir cild hacmindeki eserle ilgili tahlîlî mukaddime henüz basýlmamýþtýr.[9]
radyobeyan