Selem By: rabia Date: 10 Mart 2010, 18:46:48
Selem
Selem satýmý, hazýr olabileceði gibi müeccel de olabilir ve sahihtir. Selem konusu olan malda beþ þart aranýr.
1- Selem konusu olan mal özellikleriyle belirlenebilir olmalý.
2- Selem konusu olan mal, kendisiyle belirlenemeyen baþka bir mal ile karýþtýrýlmýþ olmamalý.
3- Ayýrým maksadý dýþýnda ihale için ateþten etkilenmemiþ olmalý. (Bal ve yað gibi maddeleri herhangi bir maddeden ayýrmak için gerekirse ateþten yararlanýlýr.)
4- Muayyen (belirli) olmamalý.
5- Muayyen bir parçasý da olmamalý. [1]
Selemin Sahih Olmasýnýn Þartlarý
Selemin sahih olmasýnýn þartlarý sekizdir:
1- Cins ve türünü açýkladýktan sonra fiyatýný etkileyecek niteliklerini de belirtmek.
2- Selem konusunda bilgisizliði kaldýracak derecede miktarýný (ölçüsünü, tartýsýný veya uzunluðunu) belirtmek.
3- Müeccel (gecikmeli, vadeli) ise zamaný belirtmek.
4- Çoðunlukla belirtilen zamanda malýn galebede (piyasada bol olmasý) veya o sýralarda yetiþmiþ olmasý.
5- Selem konusu müeccel ise teslim edeceði yeri belirtmek.
6- Selemde mal karþýlýðý olan bedel, miktar ve göz kararýyla malum olmasý.
7- Ýki taraf birbirinden ayrýlmadan önce akid meclisinde bedel kabzedilmeli. Kabzetmek bilfiil teslim etmekle olabileceði gibi zimmete geçirmekle de olabilir.
8- Selem akdi þartlý muhayyerlik olmaksýzýn kesin olmasý gerekir.
Selem, peþin para karþýlýðý satýlan malýn kararlaþtýrýlan bir vade sonunda teslimidir.
Selem, lafzýyla zimmette sýfatlarý belirtilen malýn satýmýdýr.
Selem veya selef lafzýyla zimmette olan sýfatlarý belli olan bir þeyi satmaktýr. Delili, Kur´an-ý Kerim ve icma´dýr.
Kur´an-ý Kerim´de Allahu Teala´nýn þu ayeti kerimesidir:
"Ey iman edenler, tayin edilmiþ bir vakte kadar birbirinize borçlandýðýnýz zaman onu yazýn" (Bakara: 2/282)
Ýbni Abbas (r.a.) bu ayetin selem hakkýnda nazil olduðunu kastederek, "Þehadet ederim ki Allah tazminat altýnda olan selemi helal kýlmýþtýr" demiþtir.
Ýbni Abbas´lan rivayet edildiðine göre, Hz. Peygamber Medine´ye geldiðinde Medineliler, meyvelerinde bir sene, iki sene vade ile selem suretiyle alýþ-veriþ yaparlardý. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.)þöyle buyurdu:
"Her kim hurmada selem yoluyla satýþ yaparsa ölçüsü ve tartýsý belli ve ödeme zamaný belli olarak satýþ yapsýn." [2]
Malý görme hariç, alýþ-veriþte þart koþulan þartlarýn tamamý selemde de geçerli olmakla birlikte caizdir.
Tahýl, hayvan ve pamuk gibi miktarý ve sýfatlarý tesbit edilebilen þeylerde selem caizdir. Miktar ve sýfatlarý tesbit edilemeyen; yoðurulan ve piþirilen þeylerle ekmek ve ateþte piþen herþeyde selem caiz deðildir. Ancak yað ve bal gibi ateþ üzerinde tutulmasý gereken iþlemler için yapýlan þeyler bundan hariçtir. Yani bunlarda da selem caizdir.
Mestlerde, bir kaç maddeden imal edilen ayakkabýlarda, derilerde, sayý olarak meyvelerde selem caiz deðildir. Ancak meyvelerin aðýrlýk olarak miktarlarý belirtilmiþse caizdir.
Buðday, pirinç gibi tahýllarla hurma ve üzüm gibi meyvelerde türlerinin, renklerinin, yetiþtikleri yerin, büyüklüklerinin ve eski yýllarýn mý yoksa o yýlýn mahsulü mü olacaklarýnýn belirtilmesi þarttýr.
Herhangi bir malýn ele geçmeden satýlmasý caiz deðildir. Þayet üzerinde selem akdi yapýlan mal, kaybolur ve teslim edileceði yerden namazda kasýr yapýlacak mesafeden daha az bir mesafede bulunmazsa akdi bozma veya buluncaya kadar sabretme arasýnda muhayyerdir.
Üzerinde selem akdi yapýlan malýn türü ve cinsinin deðiþtirilmesi caiz deðildir. Ayný tür ve cinsten olan bir malýn kalitesi düþük olup, selem akdi daha kaliteli olan üzere yapýlmýþsa, alýcý kabul ettiði takdirde geçerlidir. Ancak kabul etmeye zorlanamaz. Ama düþük kalite üzerine de anlaþma yapýlmýþsa ve satýcý daha kalitelisini veriyorsa, geçerli olabileceði gibi alýcý onu kabul etmek zorundadýr. [3]
[1] Kadý Ebu Þuca, Ðayetül-Ýhtisar ve Þerhi , Ravza Yayýnlarý: 315.
[2] Buhari, 2125, Müslim, 1604.
[3] Kadý Ebu Þuca, Ðayetül-Ýhtisar ve Þerhi , Ravza Yayýnlarý: 315-317.
radyobeyan