Mutallaka By: armi Date: 09 Mart 2010, 14:03:17
MUTALLAKA
Kocasý tarafýndan bosanmýþ, evlilik baðý koparýlmýþ kadýn.
Talak; boþama, boþanma, salýverme, terketme evlilik baðýný çözme, evlilik ilgisine son verme, nikah kaydýný belli sözlerle kaldýrma anlamýnda bir Ýslam hukuku terimidir.
Erkek ve kadýn arasýnda evlilikten doðan nikah baðý toplum hayatý için büyük bir nimettir ve birçok faydalan içine almaktadýr. Ayrýca insanlýk zincirinin devamýna ve insanlar arasýndaki ahlaki faziletlerin geliþmesine en büyük bir sebeptir. Bu itibarla, nikah hakkýnda bir çok teþvik edici unsurlar olduðu gibi, bunu zayýflatacak, hatta yok edecek olan talaka (boþanmaya) dair de bir hayli sakýndýrýcý kurallar vardýr. Her ne sebeple olursa olsun talak konusu ortaya çýktýðýnda islam hukuku meseleyi bütün yönleriyle incelemeye tabi tuttuktan sonra onu her iki tarafýn haklarýný göz önünde tutarak çözüme kavuþturmaktadýr.
Mutallaka; (kocasýndan ric´i talak ile boþanmýþ olan) ve mutallaka-i baine ve (kocasýndan bain (kesin) talak ile boþanmýþ olan) diye iki çeþittir.
Mutallaka-i ric´iyye: Þer´i bekleme süresi içinde dönme imkaný mevcut olan bir talak ile boþanmýþ kadýndýr.
Bir talakýn ric´i olabilmesi için altý þartýn bulunmas gerekir:
2- Talak, sarahaten (açýk olarak) veya iþaret yoluyla üç sayýsýna bitiþik olmamalýdýr. Bir kiþi eþini üç talak ile boþar veya üç parmaðýna iþaret ederek "seni þöyle boþadým´´ derse ric´i talak olmayýp, bain talak meydana gelmiþ olur.
3- Talak, kesin boþanmayý gerektirmeyen bir söz ile olmalýdýr.
4- Talak, kesin boþanmaya delalet eden bir sýfatla vasýflanmamýþ olmalýdýr.
Bir kiþi eþine seni kesin bir talak ile boþadým derse bununla ric´i talak de git, bain talak meydana gelir. Çünkü boþadým sözü talaki gerektireceðinden daha çok kýlýnan vasfýn fazla bir anlam ifade etmesini gerektirir ki, o da beynunet yani kesin ayrýlýktýr.
5- Talak, gerek büyük ve gerek küçük bir þeye benzetilmemiþ olmalýdýr. Aksi takdirde beynunet gerekir.
Mesela: Bir erkek eþine hitaben "seni þu dað gibi bir talak ile boþadým´´ dese bain talak olur. Zira benzetme, gerektiðinden fazla olan bir özellik taþýmaktadýr.
6- Talak, muhalea yani kadýnýn mal karþýlýðýnda kocasýndan boþanmayý istemesi gibi bir bedele baðlanmamalýdýr. Aksi takdirde beynunet gerçekleþmiþ olur.
Rici Talakýn Hükmü
Ric´i talak ile boþanmýþ bir kadýn, iddet içinde kocasýna dönüþ yapabilir. Çünkü bu talâk (boþama) evliliði ortadan kaldýrmaz. Aksine evlilik iddet içinde devam eder. Bir kimse ric´î talâkla boþamýþ olduðu eþine iddeti içinde buna ait kelimelerden biriyle dönebileceði gibi, ona yaklaþmasý, þehvetle dokunmasý veya öpmesi suretiyle de fiilen dönüþ yapabilir.
Ric´î talâkdan sonra müracaat nikâhý devam ettirmeden ibaret olup yeni bir akd gibi olmadýðýndan; bunun sýhhatý için nikâhý yenilemeye ve eþinin veya velilerinin rýzalarýný almaya, mehir belirtmeye, þâhitlerin hazýr bulunmalarýna gerek yoktur. Ancak koca, müracaatýnda eþinin kabulüne baðlý olarak mehrin miktarýný arttýrýr da meselâ "sana þu kadar mehir ile döndüm" der, eþi de kabul ederse; dönüþ sahih olur, o para da birer mehir olarak deðerlendirilir.
Ric´î talâkla boþanan kadýn hakkýnda henüz iddet var oldukça, ittifakla talâk carî olur, biri diðerine varis olabilir.
Ýddetin bitimine rastlayan dönüþ, sahih deðildir: Koca ric´î talâkla boþadýðý eþine "sana dönüþ yaptým" demekle o da hemen "iddetim sona erdi" dese, bakýlýr: Eðer geçen müddetin, iddetin sona ermesine ihtimali varsa, mutallaka, yemini ile tasdik olunarak dönüþ sabit olmaz. Fakat mutallaka yeminden vazgeçer veya müddetin ihtimali yoksa dönüþ olur.
Ric´î talâkla boþanmýþ bir kadýn, yaratýlýþý tamam veya kýsmen belirmiþ bir cenin (çocuk) düþürdüðünü haber vermek suretiyle iddetinin sona erdiðini iddia etse, yeminle tasdik olunup kocasýnýn dönüþ hakký ortadan kalkar. Çünkü kadýnlar, rahimlerindekini haber verme konusunda güvenilir kiþilerdir. Fakat yaratýlýþý belirmemiþ bir cenin düþmesiyle iddet sona ermeyeceðinden, bununla kocanýn eþine dönüþ hakký ortadan kalkmýþ olmaz. Zira bu düþen çocuk, çocuk hükmünde olmayýp donmuþ kan hükmündedir.
Bâin Talâk
Kadýna yaklaþmadan önce sarih veya kinâî sözlerden biriyle yapýlan talâklar, benûneti* (kesin ayrýlýðý) gerektirir.
Bâin talâk ile ayrýlýk meydana gelir; evlilik son bulup, kocanýn nikâhý devam ettirmeye hakký kalmaz. Tekrar usulüne uygun bir þekilde nikâh yenilemesi yapýlmadýkça evlilik devam ettirilmiþ olamaz. Koca ile eþi arasýnda miras hükümleri de uygulanamaz.
Halbuki ric´î talâk ile boþanan kadýn ile kocasý arasýnda evlilik baðý devam ettiðinden, aralarýnda miras hükümleri de geçerlidir.
Bir ölünün varisleri, o ölünün eþini bâin talâkla boþamýþ olmakla o mutallaka´nýn varis olamayacaðýna, zevcenin (eþinin) de boþamanýn ric´î olup iddetin devam ettiðini öne sürerek vâris olacaðýna dair delil getirse, vârislerin delili tercih edilir
Bir ölünün vârisleri, ölünün, eþini vefat etmeden önce boþamýþ olduðuna, eþinin de onun ölümüne kadar nikâhlýsý bulunduðuna dair açýk bir delil ortaya koysa, bu durumda yine varislerin delili tercih olunur. Çünkü bu delil, inkâra karþý talâkýn meydana geldiðini isbat etmiþ olur.
Kur´ânda konuya þu ifadelerle iþaret edilmektedir:
"(Boþadýðýnýz) o kadýnlarý gücünüzün yettiði nisbette, oturduðunuz yerin bir kýsmýnda oturtunuz. Üzerlerine tazyik yapmak için onlara zarar vermeye kalkýþmayýn. Eðer hamile iseler, çocuklarýný doðuruncaya kadar nafakalarýný verin. Sonra (çocuklarýný) sizin hesabýnýza emzirirlerse, o vakit de ücretlerini verin. Aranýzda iyilikle emredin. Eðer birbirinize güçlük çýkaracak olursanýz, bu durumda baba hesabýna diðer bir emzikli (kadýn çocuðu) emzirebilir. Eli geniþ olan geniþliðine göre nafaka versin, rýzký dar olan do Allah´ýn ona verdiðinden nafaka versin. Allah, bir nefse tarafýndan verdiðinden baþkasýný teklif etmez. Allah bir güçlüðün arkasýndan bir kolaylýk yaratacaktýr" (et-Talâk, 65/6-7). (Ömer Nasuhi Bilmen, Hukukî Ýslâmiyye ve Istýlahat-ý Fýkhiyye Kamusu, Ýstanbul 1968, II, s, 220 vd.; Celâl Yýldýrým, Kaynaklarýyla Ýslâm Fýkhý, III, s, 22 vd).
radyobeyan