Muktedi By: armi Date: 09 Mart 2010, 13:41:59
MUKTEDÝ
Birine uyan, tabi olan kimse. Namazda imama uyan, arkasýnda namaz kýlan kiþi anlamýnda bir fýkýh terimi. Bu kimse hareketlerini imama tabi kýldýðý için bu ismi almýþtýr. Muktedi iktidâ fiilinin ismi failidir.
Ýktidâ birine uymak ona tabi olmak manâsýnadýr. "Onlarýn yoluna uy" (el-En´âm, 6/90) ve "Biz babalarýnýzý bir yol üzerinde bulduk, biz de izlerine uyarýz" (ez-Zuhruf, 43/23) âyet-i kerimelerinde bu manaya kullanýlmýþtýr.
1- Müdrik: Namazýn baþýndan sonuna kadar aralýksýz imama uyan, bütün rekâtlarý imamla beraber kýlan kimsedir. Hanefilere göre ilk rekâtýn rukûunda imama yetiþen kimse, o rekâta yetiþmiþ ve müdrik adýný almýþ olur.
Müdrik cemaatle namaz kýlanlarýn en efdalidir.
2- Lâhýk* : Namaza imam ile baþladýðý halde uyku, gaflet veya cemaatin çokluðundan dolayý bir sýkýntý veya bir abdest sýkýþmasý ile karþýlaþan ve namazýn tamamýný veya bir kýsmýný imam ile kýlamayan kimsedir.
Lâhýk, müdrik gibidir; imamýn arkasýnda Kur´an okuyamayacaðý gibi, kaçýrmýþ olduðu rekâtlarý kýlarken de kýraatte bulunmaz. Kendi baþýna kýldýðý rekâtlarda yapacaðý sehivden dolayý da secde etmez.
Lâhýk, imama yetiþeceðine kanaat getirirse kaçýrdýðý amelleri yapar, ondan sonra tekrar imama uymakta devam eder. Meselâ, uyukladýðý için rekâtýn rükûunu kaçýran kimse, hemen rükûunu tamamlar ve secdedeki imama yetiþir. Yetiþemeyeceðine kanaati olan ise, hemen imamla devam eder, imam selâm verdikten sonra kalkýp eksik kalan amellerini veya rekâtlarý, aynen imamla kýlýyormuþ gibi, Kur´an okumadan namazýný kendi baþýna bitirir.
3- Mesbûk* : Namazýn arasýnda veya sonunda imama uyan kimsedir. Mesbuk, imamla birlikte son kadeye oturduðunda, imamla birlikte selâm vermez. Ýmam selâmý verince ayaða kalkar ve imamla birlikte kýlamadýðý rekâtlarý aynen, yalnýz baþýna kýldýðý gibi kýlar. Fatiha ve zammý sûresini okur. Bu konuda mesbûk, münferid gibidir. Ancak geçirdiði rekâtlarý kýlarken o baþkasýna, baþkasý da ona iktida edemez. Bu yönüyle de mesbûk, münferid sayýlmaz.
radyobeyan