Mukillun By: armi Date: 09 Mart 2010, 13:39:32
MUKÝLLÛN
Binden az hadis rivayet eden sahabîler.
Sahabe, Hadis ve Sünnet bilgisi yönünden farklý olduðu gibi, kendilerinden rivayet edilen hadislerin azlýðý ve çokluðu bakýmýndan da aralarýnda fark vardýr. Daha sonraki asýrlarda, takriben beþ ve altýncý asýrlarda Sahabilerden nakledilen hadislerin yekünü tesbit edilmeye çalýþýlmýþ, rivayetleri binden çok olanlara "Müksirûn*"; rivayeti binden az olanlara da
"Mükillûn" (az rivayet edenler) denilmiþtir. Fakat böyle bir tasnif ve tesbit, sahabenin hadis bilgisini tam olarak yansýtmada kesin bir ölçü deðildir. Toplam sayýlarý tahminen yüz binin üzerinde olan sahabeden ancak bin - binbeþyüz kadarýndan hadis rivayet edilmiþtir. Hadis rivayeti Hz. Peygamber (s.a.s)´in vefatýndan sonra baþladýðý, zamanla arttýðý ve her sahabinin, çok çetin bir iþ olan saðlam bir hadis bilgisi, kuvvetli bir hafýza, bilinen hadisleri ifade, güç ve yeteneði... gibi rivayet þartlarýný taþýyamamasý, bazýlarýnýn Rasûlullah (s.a.s)´ý bir-iki defa görüp memleketlerine dönmüþ olmasý, bazýlarýnýn O´ndan (s.a.s) önce vefat etmiþ bulunmasý gibi sebeplerle, hadis rivayet edenlerin toplam sayýsý bin civarýnda kalmýþtýr.
Bu sahabilerin yedisinden rivayet edilen hadisler binin üzerinde, bunlarýn dýþýnda kalanlardan rivayet edilenler ise, binin altýndadýr. Mukillûndan olan dokuz yüz civarýndaki sahabiden rivayet edilen hadis, kiþi baþýna 25 veya daha az sayýdadýr. Mukillûnden savýlan bazý sahabiler ve rivayet ettikleri hadis sayýlarý þöyledir: Abdullah Ýbn Mesud: Sekizyüz kýrk sekiz hadis; Abdullah b. Amr, yediyüz hadis; Hz. Ömer ve Hz. Ali, beþyüzer hadis; Ümmü Seleme, üçyüz yetmiþ sekiz hadis; Hz. Osman, yüz kýrkaltý hadis; Hz. Ebu Bekir, yüzkýrk iki hadis...
Rasûlullah (s.a.s) ile çok daha uýun süre sohbet ve beraberliði olan pek çok Sahabe, hatta Sahabenin en ileri gelenleri; Hz. Ebu Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali baþta olmak üzere, Cennet´le müjdelenmiþ on sahabi Abdullah Ýbn Mesud, Abdullah Ýbn Amr, Hz. Aiþe dýþýndaki zevcât-ý tâhirat... vb. mukillûn arasýnda sayýlmaktadýr. Sünnet bilgisi hayli zengin olan bu sahabilerden daha fazla hadis rivayet edilememesinin sebepleri þunlar olabilir: Yanlýþ veya hatalý rivayet ederek Rasûlullah (s.a.s)´a iftira etme durumuna düþebilirim endiþesiyle pek çok sahabi, kesin olarak bilmedikleri hadisleri rivayet etmemiþler veya ancak çok mecbur olduklarýnda ihtiyaç duyulan kadar rivayet etmiþlerdir. Bazý sahabiler Hz. Peygamber (s.a.s) hayattayken veya O´ndan az bir zaman sonra vefat ettikleri için rivayetleri hiç olmamýþ (meselâ Hz. Hatice) veya az olmuþtur. Rasûlullah (s.a.s)´dan sonra bazý Sahabiler devlet idaresi ve cihadla daha fazla ilgilendiði için rivayete fazla zaman ayýramamýþlardýr. Hz. Peygamber (s.a.s)´den sonra bazýlarý, Mekke, Medine... gibi ilim merkezlerinde kalýrken, bazýlarý daha ücra yerlere yerleþmiþler, böylece buralarda bulunan sahabilerden yapýlan rivayetler azalmýþtýr. Ashab içinde en çok hadis rivayet eden Ebu Hüreyre´nin, kendisinden daha fazla hadis bildiðini ikrar ettiði tek sahabi olan Abdullah b. Amr, Mýsýr´a yerleþtiði için kendisinden daha fazla rivayet edilememiþtir. Her sahabinin hadisleri belleme ve rivayet etmede fýtrî kabiliyeti ayný deðildi. Bu farklýlýk da rivayete etki etmiþtir. Sahabeden rivayet edilen hadislerin hepsi güvenilir hadis kaynaklarýna ulaþmamýþtýr (Ayrýca bk. Muksirûn maddesi).
radyobeyan