Mu'dal hadis By: armi Date: 07 Mart 2010, 18:23:00
MU´DAL HADÝS
Senet zincirinde peþpeþe iki ve daha fazla ravinin düþtüðü ve bu sebeple zayýf sayýlan hadis. Arapça, "güçlük, kapalýlýk, kötü olmak" gibi anlamlara gelen fiilinin mef´ulü olup, hadis ýstýlahýnda peþi sýra ravilerin düþmesiyle hadisin durumunun muðlak ve müphem bir hal almasýný ifade eder.
Mu´dal hadis, munkatý hadisin bir türü olarak kabul edilmekle birlikte, mu´dal hadiste en az iki ravinin arka arkaya düþmesi þart olduðundan, munkatý hadisten ayrýlmaktadýr (Ýbn Hacer el-Askalânî, Nuhbetü´l-Fiker Þerhi, Ýstanbul 1306, 36). Buna göre her mu´dal munkatýdýr; fakat her munkati mu´dal deðildir. Mu´dal hadis, munkatý´dan daha kapalýdýr. Senedinde ittisal bulunmadýðý için de zayýf sayýlmýþtýr.
Tabiinin, Sahabe ve Rasûlullah (s.a.s)´ý zikretmeden rivayet ettiði hadis mu´dal´dýr. Bunun örneði A´meþ´in Þa´bî´den rivayet ettiði; (Kýyamet gününde insana, falan falan iþi yaptýn denecek...) hadisidir: Bu hadisi A´meþ Þa´bi´den, Þa´bî Enes´ten o da Rasûlullah (s.a.s)´den rivayet etmiþtir. A´meþ, isnaddan Enes (r.a) ve Rasûlullah (s.a.s)´ý diiþürmek suretiyle hadisi mu´dal yapmýþtýr (Ali b. Ali et-Tehanevî, Keþþafu Ýstilahâti´l-Fünûn, Ýstanbul 1984, II, 1026; Suphi es-Salih, Hadis Ýlimleri ve Hadis Ýstilahlarý, Terc. Y. Kandemir, Ankara 1981, 141).
Ayrýca Tabiinden mevkuf olarak yapýlan merfu rivayetler de mu´dal´dýr. Ravinin Tabiinden naklen (Rasûlullah dedi) þeklinde yaptýðý rivayet buna bir örnektir (et-Tehavenî, ayný yer).
Muhaddisin senedi baþýndan sonuna kadar hazfederek (atlayarak) Rasûlullah (s.a.s)´e isnad ettiði hadisler de mu´dal sayýlmýþtýr. Ancak bu durumda mu´dal ile mu´allak ayný anlamdadýr (Talat Koçyiðit, Hadis Ýstýlahlarý, Ankara 1980, 356).
Senedlerinden düþürülen raviler adalet, hýfz ve zapt yönünden tespit edilip yerlerine konmadýkça mu´dal hadislerin hiç bir geçerlilikleri yoktur (a.g.e., 357).
radyobeyan