Muallak Hadis By: armi Date: 07 Mart 2010, 18:08:46
MUALLAK HADÝS
Ýsnadýn baþ tarafýndan bir veya birbirini takip etmek üzere daha fazla ravisi hazfedilmiþ (düþürülmüþ) ve son hazfedilen râvinin þeyhine isnad edilmiþ hadis.
Hadisin muallak sayýlabilmesi için cezm siðasýyla kesinlik ifade. Eden "zekera, amera, feala vb" gibi lafýzlarla rivayet edilmiþ olmasý gerekmektedir. "Yurva" meçhul sigasýyla yapýlan rivayetler, muallak hadis türü içerisinde deðerlendirilmezler. Ancak bu þekil rivayetleri muallaktan sayan bazý alimler de vardýr (Ahmed Naim, Tecrid-i Sarih Tercemesi (mukaddime), Ankara 1980, 157-158).
Muallak hadis´te hazif, isnadýn baþ tarafýndan ve birbirini takip edecek þekildedir. Ýsnadýn ortasýnda veya sonundaki hazýflardan dolayý hadis, muallak adýný almaz. Ýsnaddaki atlamalarýn biribiri peþinden olmasýndan dolayý muallak ile mu´dal arasýnda bir benzerlik sözkonusudur. Ancak mu´dalda hazfýn senedin baþtarafýnda olmasý þart deðildir. Ayrýca bazý âlimler muallak hadisi, senedinde müphem bir kiþinin bulunmasý veya bir ravinin düþmesiyle ortaya çýkan munkatý hadisin bir türü olarak kabul etmek istemiþlerdir. Müslim´in bazý ravilerinden bir kýsmýnýn müphem kimseler olduðunu göz önünde bulunduran Suyûtî onun bazý muallaklarýnýn aslýnda munkatý olduðunu söylemiþtir. Nevevî ise, bu tür hadisleri muallak kabul etmektedir (Suphi es-Salih, Hadis Ýlimleri ve Hadis Ýstýlahlarý, Terc. Y. Kandemir, Îstanbul 1981, 190). Muallak hadisin sahihlik derecesi, isnadýnýn muhaddisler tarafýndan bilinmesine baðlýdýr. Ýsnadý bilinip gerekli þartlarý taþýyan muallak hadislerin sahih veya hasen olduðuna hükmedilebilir. Ancak isnaddaki þahýs isimlerini hazfetmek hadisi rivayet edenin tasarrufunda olduðu için, çoðu zaman hazfettiði raviler için "sýkattandýr" (güvenilir kimselerdendir) demesi hadisin sahih olduðunu göstermez. Zira bir muhaddisin sýka (güvenilir) kabul ettiði raviyi baþkalarý cerh etmiþ olabilir. Kimliði meçhul olduðu için de bu ravilerin durumunu araþtýrmak mümkün olmamaktadýr. Dolayýsýyla bu, hadiste bir za´f olarak kabul edilebilir. Muallak hadislerin sahih, hasen veya zayýf olarak tasnif edilmeleri, bu hadisleri rivayet eden muhaddislerin durumlarýyla yakýndan alâkalýdýr.
Bu çerçevede deðerlendirildiðinde, çok sayýda muallak rivayeti olan Buharî´nin hadisleri sahih rivayetler olarak kabul edilir. Sahih-i Buharî´deki muallak hadisler iki çeþittir. Muallak hadislerin bir kýsmý kitabýn baþka yerinde mevsûl olarak geçtiðinden, tekrardan kaçýnýlarak senetten tasarruf yapýlmak istenmiþtir. Bir kýsmý da sadece muallak olarak zikredilen hadislerdir. Buharî´deki muallak hadislerin sayýsý yaklaþýk olarak bin üçyüz kýrk kadardýr (Ahmed Naim, a.g.e., 159). Buhari muallak hadisleri "feala, reva" gibi cezm siðasýyla rivayet etmiþse, bu zikredilen hadislerin ma´ruf olduðunu gösterir. Hadisin bu þekilde verilmesi, Buharî´nin, hadisi kendine izafe edilen ilk kimseden sahih bir þekilde geldiðini, aradaki hazfedilmiþ ravilerin sýka ve güvenilir olduklarýný kesin bir þekilde kabul ettiðini ortaya koyar. Hadisi, mevsûl deðil de, muallak rivayet ediþi, hadisin güvenilir, saðlam, sahih bir; hadis olduðunda þüphesi olmadýðý içindir (S. es-Salih, a.g.e., 189). Bununla birlikte eðer hadis, "yüzkir vb" gibi mechul lafýzlarla rivayet ediliyorsa, sened tartýþýlabilir niteliktedir anlamý çýkar (Ahmed Naim,a.g.e, 159).
radyobeyan