Millet By: armi Date: 07 Mart 2010, 17:52:40
MÝLLET
Sözlük anlamýnda gidilen yol. Bu anlam yolun niteligini belirtmez, hem doðru, hem de yanlýþ yolu içine alýr. Ýslam literatüründe ise din ve þeriat anlamlarýný dile getirir. Günümüzde yaygýn biçimde kullanýldýðý gibi "ayný topraklar üzerinde yasayan, ayný kökten gelen, tarih, töre ve dil ortaklýðý bulunan insanlarýn tümü" biçiminde tanýmlanan ulus ya da nation kavramlarýyla hiçbir anlam benzerliði taþýmaz.
Millet kelimesinin Ýslam literatüründeki anlamýný Kur´an belirler. Sözgelimi: "Kendini bilmez beyinsizden baþka kim Ýbrahim´in milletinden yüz çevirir?" (el-Bakara, 2/130). "De ki: Hayýr, biz batýlý býrakýp Hakk´a yönelen Ýbrahim´in milletine uyarýz" (el-Bakara, 2/135), ´´De ki: Allah doðru söyledi. Öyleyse Hakk´a yönelen Ýbrahim´in milletine tabi olun" (Alu Ýmran, 3/95) ve "Ýyilik yaparak kendisini Allah ´a teslim eden veÝIbrahim´in hanif milletine tabi olandan millet bakimindan daha iyi kim olabilir?" (en-Nisa, 4/125) anlamýndaki ayetlerde geçen millet kelimesi din ve seriat karþýlýðýnda kullanýlmýþtýr.
Kelimenin Kur´an´daki kullanýlýþýndan yola çýkan Ýslam bilginlerine göre millet, din ve þeriat ayný anlamý dile getirir. Bununla birlikte ayný olgunun farklý yönlerini öne çýkarýrlar. Ayný olgu inanç yönüyle din, amel yönüyle þeriat, bir toplanma zemini olmasý yönüyle de millet adýný alýr. Baska bir deyisle millet, dinin toplumsal yönünü belirtir. Ne var ki toplumu deðil, toplumun üzerinde toplandýðý dini ifade eder. Ünlü hadis izlenerek söylenirse, Ýslam bir millet, küfür de bir millettir. Ancak kelimenin bu asýl anlamýyla müslümanlara ya da kafirlere millet denilemez. Bir dine, millete uyarak bir araya gelen, toplanan insanlara topluluk anlamýnda kavim, cemaat, ümmet, ehl-i millet, sahib-i millet denilir.
Millet kelimesi zaman zaman mecazi anlamda ehl-i millet, sahib-i millet yerine, gerçek anlamdaki millete uyan insan toplulugu karþýlýðýnda da kullanýlýr. Ama bu kullanýlýþta da ulus ya da nation kavramlarý ile iliþkilendirilemez. Mecazi kullanýþta, doðal olarak, belirleyici öge ulus kavramýnda olduðu gibi soy, tarih, dil vb. deðil, dindir. Bu nedenle sözgelimi Ýslam milleti deyimi gerçek anlamýyla Ýslam dinini, mecazi anlamýyla da müslüman olan tüm uluslar toplamýný ifade eder. Buna karþýlýk millet kelimesi ne gerçek, ne de mecazi anlamýyla Arap milleti ya da Türk milleti biçiminde kullanýlamaz. Çünkü Arap ya da Türk adlarý bir dini deðil, bir soyu belirtir.
Millet kavramý ile ulus kavramýnýn karýþtýrýlmasýna yol açtýðý önemli bir yanlýþlýk da millet ile ümmetin anlamda, sayýlmasý ya da ümmetin milletten daha genis bir anlamda düþünülmesidir Topluluk anlamndaki mecazi kullanýlýþýyla millet, tarihin belli bir döneminde ortaya çýkan insanlarý deðil, belli bir inanca baðlý tüm insanlarý dile getirir. Bu nedenle Ýslam milleti, yalnýz Hz. Peygamber (s.a.s)´e inanan müslümanlarý deðil, ilk peygamberden bu yana yaþamýþ tüm müslümanlarý belirtir. Oysa ümmet belli bir peygamberin izleyicisi müslümanlara verilen addýr.
radyobeyan