Metruk hadis By: armi Date: 05 Mart 2010, 13:56:39
METRUK HADÝS
Vazgeçilmiþ, terkedilmiþ, kullanýlmaz, yalancýlýkla itham edilen râvilerin bilinen kurallara muhalif olarak rivayet ettikleri ve bu rivayetlerinde münferid kaldýklarý hadis. Râvinin hadiste yalaný görülmemiþ olsa bile, diðer konuþmalarýnda yalancýlýkla tanýnan, fasýklýðý açýk olan veya vehim ve gaflet sahibi bir kimse olmasý, rivayet ettiði hadisin metruk sayýlmasý için yeterlidir (Ýbn Ali et-Tehanevî, Keþþâfu Istýlahâti´l-Funûn, Ýstanbul 1984, I, 169; Suphi es-Salih, Hadis Ýlimleri ve Hadis Ýstilahlarý, Terc. Yaþar Kandemir, Ankara 1981, I74). Ýbni Hacer, metruk hadisi, cerh sebeplerinde ikinci sýrada zikreder (Ýbn Hacer el-Askalânî, Nuhbetül-Fiker Þerhi, Ýstanbul 1306, 44-45). Suyütî, hadisinde muhalefeti bulunmayýp sadece kizb ile itham olunan, galatý, gaflet ve fýskýyla tanýnan râvinin rivayet ettiði hadise metruk demektedir. Ýbn Hacer´in ise sadece kizb ile itham edilip teferrud eden raviyi metrûk saydýðý (a.g.e., ayný yer) göz önünde bulundurulursa, Ýbn Hacer´in münker´in içerisinde deðerlendirdiði hadisleri Suyutî´nin metruk hadislerden kabul ettiði anlaþýlmaktadýr.
Münekkidlerin, ravilerin cerhinde kullandýklarý "metrukül-hadis" tabiri, hadisi terkedilen râvileri belirtmek için kullanýlýr. Bu tabir, yalan hadis uyduranlardan bir derece sonra gelir ve "muttehemun bil-kizb" ile ayný seviyede deðerlendirilir (Talat Koçyiðit, Hadis Ýstýlahlarý, Ankara 1980, 221).
Metruk hadise misal olarak, Sadaka b. Musa ed-Dakîk´in; senediyle merfu olarak rivayet ettiði; "
ARAPÇA "Ne bir hilekâr ne bir cimri ve ne de eli altýnda bulundurduklarýna kötü muamele yapan hiçbir kimse Cennet´e giremeyecektir" hadisi gösterilir. Çünkü bu hadisi bu tarik ile Sadaka´dan baþkasý rivâyet etmemiþtir. Ayrýca hem sadaka hem de þeyhi ferkad b. Yakub, Za´f ile itham edilmiþ kimselerdirler (Ahmed Naim, Tecrid-i Sarih Tercemesi, Mukaddimesi,126).
radyobeyan