Mesuliyet By: armi Date: 05 Mart 2010, 13:53:58
MESULÝYET
Kiþinin davranýþlarýndan hesap verme yükümlülüðü altýnda bulunmasý durumu. Türkçe´de sorumluluk denir. Hesap yükümlülüðü kiþinin davranýþlarý nedeniyle ödül ya da ceza biçiminde bir karþýlýk görmesi sonucunu doðurur. Bu karþýlýk, maddi ya da manevi olabileceði gibi, bu dünyada ya da ahiret hayatýnda da olabilir.
Ýslam´a göre insan sorumlu bir varlýktýr. Çünkü kendine iyi ile kötü, doðru ile yanlýþ açýk biçimde gösterilmiþ, ikisinden birisini seçme hakký tanýnmýþ, seçimini yapabilmesi, gereðini yerine getirebilmesi için gereken akýl, irade ve yapabilme gücü gibi niteliklerle donatýlmýþtýr. Kiþi özgür iradesi ile dilediði seçimi yapabilir, istediði iþi iþleyebilir. Fakat bu özgürlüðü onu seçiminden, yaptýklarýndan sorumlu kýlar, seçim ve davranýþlarýnýn sonuçlarýna katlanma zorunda býrakýr. Seçim ve davranýþlarýnýn niteliði, iyi ya da kötü oluþu, bunlarýn sonuçlarýnýn da niteliðini, baþka bir deyiþle göreceði karþýlýðýn ödül ya da ceza oluþunu belirler.
Ýslâm´da kiþinin sorumluluk alaný Allah´ýn emir ve yasaklarýnca belirlenir. Sorumluluklarýn sonuçlarýna, karþýlýklarýna iliþkin düzenlemeler de yine Allah tarafýndan yapýlýr. Sorumluluk alaný içinde kalan davranýþlarýn bir bölümü için dünyada çeþitli karþýlýklar, yaptýrýmlar öngörülür. Bu tür sorumluluklar ve yaptýrýmlar Ýslam hukukunun baþlýca konularýndan birisini oluþturur. Bununla birlikte sorumluluklar konusunda Ýslam´ýn öngördüðü asýl karþýlýklar ahiret hayatýna iliþkindir. Ýnsanýn bu dünyadaki tüm davranýþlarý ahirette hesap konusu olacaktýr. Yazýlý bir kitap biçiminde insanýn eline verilecek olan hesap iþlemi, son derece ayrýntýlý ve adilane biçimde yapýlacak, kim bir zerre kadar kötülük iþlemiþse cezasýný, kim de bir zerre kadar iyilik yapmýþsa ödülünü görecektir. Çeþitli nimetlerle dolu sonsuz cennet hayatý ödülü; çeþitli süre ve derecelerdeki azapla cehennem hayatý ise cezayý oluþturacaktý.
Ýnsanýn sorumluluðu Allah´ýn emir ve yasaklarýna göre belirlendiðinden, bu emir ve yasaklarýn bilinmediði toplumlarda sorumluluk yoktur. Baþka bir ifadeyle sorumluluk için Allah´ýn bir peygamber aracýlýðý ile emir ve yasaklarýný bildirmesi gerekir. Peygamber gönderilmiþ, Allahýn emir ve yasaklan tebliði edilmemiþ toplumlar sorumlu deðildirler ve yaptýklarý kötülükler nedeniyle cezalandýrýlmazlar. Bu nedenle sorumluluk tebliðle baþlar; ödül ve ceza Allah´ýn koyduðu hükümler doðrultusunda verilir. Ancak son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.s)´in geliþinden sonra durum deðiþmiþtir. Çünkü Hz. Muhammed (s.a.s), önceki peygamberler gibi yalnýz belli bir zaman ve toplum için deðil, tüm toplumlar ve Kýyamet´e kadar sürecek tüm zamanlar için gönderilmiþtir.
Ýslam´a göre sorumluluk kiþinin teklife muhataf oluþuyla baþlar. Mükellef ya da yükümlü sayýlmayan kiþilerin sorumluluðu da yoktur. Buna göre sorumluluðun temel þartlarý erginlik, akýl ve özgür iradedir. Çocuklar yükümlü sayýlmadýklarýndan sorumlu deðildirler. Akýl ve ruh saðlýðý yerinde olmayan kiþiler yükümlü, dolayýsýyla sorumlu tutulamazlar. Erginlik ve akýl þartýna sahip olduklarý halde irade özgürlüðü bulunmayan herhangi bir zor altýnda davranan kiþiler de sorumluluktan uzaktýrlar. Burada zor, doðal bir zaruret olabileceði gibi, diðer bir insan ya da gücün zorlamasý da (ikrah) olabilir. Fakat her iki durumda da sonuç deðiþmez.
Genel kural olarak Ýslâm´da sorumluluk kiþiseldir. Her insan yalnýz kendi davranýþýndan sorumlu tutulabilir. Hiç kimse, yakýný da olsa, bir baþkasýnýn davranýþlarýndan sorumlu deðildir. Herkesin kazandýðý hayýr kendi yararýna, yaptýðý kötülük de kendi zararýnadýr. Bununla birlikte, özellikle kimi kiþiler için medeni hukuk alanýna giren bazý konularda dolaylý bir sorumluluk söz konusudur.
Ýnsanýn dünyevî sorumluluðu Ýslâm hukukunca incelenir. Ýslam hukukuna göre dünyevî sorumluluk, kiþinin Allah, toplum ve kendi vicdaný önünde duyacaðý piþmanlýk, üzüntü ve acýdýr. Toplum düzeninin saðlanmasý açýsýndan manevî sorumluluk en az hukukî sorumluluk kadar önemlidir. Hukukî sorumluluk ise kiþinin kusurlu ve haksýz fiili ile baþkasýna verdiði zararý toplum gücüyle ödemek zorunda býrakýlmasýdýr.
Hukukî sorumluluk da biri ceza hukuku alanýna giren cezai sorumluluk, diðeri özel hukuk alanýna giren medeni sorumluluk olmak üzere ikiye ayrýlýr. Cezai sorumluluk Ýslâm kanunlarýnýn suç saydýðý ve yasakladýðý fiiller için sözkonusudur. Ancak, belli bir cezayý gerektiren bu fiillerin öldürme, yaralama, hýrsýzlýk gibi bir bölümü ayný zamanda medeni sorumluluk içine girer. Medeni sorumluluk, hukuki bir sözleþmeden (akit) dolayý olabilecek zarardan doðabileceði gibi, böyle bir sözleþme olmadan verilen zararlardan da doðabilir. Birinci durumdan doðan sorumluluða akdi sorumluluk; ikinci durumdan doðan sorumluluða da cürmi, gayri ya da haksýz fiilden doðan sorumluluk denir.
Hukukî sorumluluk, kiþinin kendi fiilinden doðrudan doðabileceði gibi, sorumlu olduðu kiþi ya da varlýklarýn fiillerinden de doðabilir. Buna göre kiþinin kendi fiilinden doðan sorumluluða doðrudan sorumluluk; sorumlu olduðu kiþi ve varlýklarýn fiillerinin neden olduðu sorumluluða da dolaylý sorumluluk adý verilir. Dolaylý sorumluluk, babanýn çocuðunun, iþverenin iþçinin, sahibinin hayvanýn fiillerinin yol açtýðý zararlarý ödeme yükümlülüðüdür.
Þamil ÝA
Ynt: Mesuliyet By: habýb7/d Date: 07 Ekim 2014, 20:19:10
Çok teþekkür ederim ödevimi yapabildim ALLAH razý olsun þunu öðrendim ki insan özgür olabilir ama sorumluluklarýnýda unutmamasý gerekir
Ynt: Mesuliyet By: yagmur_7-c Date: 08 Ekim 2014, 21:23:03
Esselamu aleykum;
Allah insana ve cinlere diðer canlýlardan ayýran bir özellik olan aklý vermiþtir..Bu yüzden insan aklý olduðu için mesuliyet sahibidir...Sorumluluk sahibi bir insan aklýný gerçekten doðru kullanan kimselerdir..Rabbim bizleri sorumluluk sahibi yapsýn ÝnþAllah...Allah razý olsun..
3:7 - Sana bu kitabý indiren O'dur. Bunun âyetlerinden bir kýsmý muhkemdir ki, bu âyetler, kitabýn anasý (aslý) demektir. Diðer bir kýsmý da müteþabih âyetlerdir. Kalblerinde kaypaklýk olanlar, sýrf fitne çýkarmak için, bir de kendi keyflerine göre te'vil yapmak için onun müteþabih olanlarýnýn peþine düþerler. Halbuki onun te'vilini Allah'dan baþka kimse bilmez. Ýlimde uzman olanlar, "Biz buna inandýk, hepsi Rabbimiz katýndandýr." derler. Üstün akýllýlardan baþkasý da derin düþünmez.
Ynt: Mesuliyet By: sultan 8/C Date: 09 Ekim 2014, 14:30:00
Selamün aleyküm hocam bu yazý güzel ve anlamlý olmuþ.
Ynt: Mesuliyet By: burcu113 Date: 09 Ekim 2014, 15:18:11
Bu makale benim sadece dünya için çalýþtýðýmý fark etmeme neden oldu sizden Allah razý olsun
Ynt: Mesuliyet By: ykpcn Date: 09 Ekim 2014, 18:47:37
Allah razý olsun paylaþým için.Ödevimi yapmama yardýmcý oldu.
Ynt: Mesuliyet By: Sevde38 Date: 09 Ekim 2014, 18:58:03
Geleceðin söz sahipleri, mesuliyetlerini bilen gençlerden çýkacaktýr.
Ynt: Mesuliyet By: mevlüdekalýnsaz Date: 09 Ekim 2014, 19:45:52
Geleceğin söz sahipleri, mesuliyetlerini bilen gençlerden çıkacaktır.
Esselamü aleykum:
Rabbim bizleri de o gençlerden eylesin inşAllah..
Allah razı olsun..önemli bir konu..sorumluluklarının bilincinde olan olgun müminlerden olabilmek duasıyla...
Ynt: Mesuliyet By: muhammet7/c Date: 14 Ekim 2014, 14:06:27
Ödevime yardýmcý oldu Allah razý olsun teþekkürler
Ynt: Mesuliyet By: nurcancortge Date: 14 Ekim 2014, 14:25:10
Allah inþallah bizide o abi ve ablalarým gibi bir genc olmayý nasip EDERR...
Ynt: Mesuliyet By: arife7d Date: 14 Ekim 2014, 14:55:26
Özgürüz evet ama Sýnýrlarý Aþmadýkça.
Sorumluluklarýmýzý yerine getirmeliyiz.
Palaþým için teþekkürler
Ynt: Mesuliyet By: Beyza 7/B Date: 14 Ekim 2014, 15:53:57
esselamu aleyküm ve rahmetullah ödevimi yapmaya yardýmcý oldunuz allah razý olsun
Ynt: Mesuliyet By: fatma8/c Date: 14 Ekim 2014, 16:51:13
Selamün Aleyküm Hocam Allah sizden Razý Olsun sayenizde odevimi kolaylýkla yapmýþ oldum .
Ynt: Mesuliyet By: ilknur8c Date: 14 Ekim 2014, 17:13:43
Bu konu hakkýnda bende bir ayet paylaþmak isterim :
''Allah dileseydi hepinizi bir tek ümmet kýlardý; fakat O, dilediðini saptýrýr, dilediðini de doðru yola iletir. Yaptýklarýnýzdan mutlaka sorumlu tutulacaksýnýz.'' (nahl suresi 93.ayet)
Ynt: Mesuliyet By: ercan7-d Date: 14 Ekim 2014, 19:33:36
Allah razý olsun makalemi yazdým...