Çocukluk çaðýnýn en önemli psikiyatrik sorunlarýnýn baþýnda gelen DEHB'nin nedenleri, belirtileri ve tedavisi...
Çocukluk çaðýnýn en önemli psikiyatrik sorunlarýnýn baþýnda gelen Dikkat eksikliði ve hiperaktivite bozukluðu (DEHB), çocuðun tüm hayatýný olumsuz yönde etkiliyor.
Howstuffworks isimli sitede yer alan haberde, her çocuðun ve hatta bazý yetiþkinlerin DEHB ile iliþkili davranýþlardan bazýlarýný sergileyebildiði belirtiliyor. Yetiþkinler de görülmesine raðmen bu sorun Amerikalý çocuklarýn yüzde 3-5'inde görülüyor. Hastalýk Önleme ve Kontrol Merkezi, yaþlarý 7 ile 14 arasýnda 4,4 milyon çocuða dikkat eksikliði tanýsý konulduðunu düþünüyor. Genetik bir sorun olan DEHB, genellikle 7 yaþýna kadar erken çocukluk döneminde aþamalý olarak geliþiyor ve kýzlardan çok erkeklerde görülüyor.
DEHB nedenleri
Bilimadamlarý bozukluk için tek ve kesin bir neden olmadýðýný söylüyorlar. Araþtýrmalar arasýndaki genel sonuçlar, DEHB geliþiminde bazý genlerin önemli rol oynadýðýný iþaret ediyor. Ayrýca, hamilelik döneminde sigara ve alkole maruz kalan çocuklarda bozukluðun daha fazla görüldüðüne dikkat çekiliyor.
Bazý araþtýrmalar, DEHB'li çocuklarýn beyin görüntülerinde beynin ön ve þakak bölümündeki lobun daha küçük olduðunu gösteriyor. Baþka bir çalýþma ise DEHB'li hastalar arasýnda tüm beyin küçülmesinin yüzde 3-4 olduðunu belirledi.
DEHB Belirtileri ve Teþhisi:
Dikkat eksikliði hiperaktivite bozukluðu, aþýrý hareketlilik, dikkat eksikliði ve impulsivite olarak sýnýflandýrýlabilen üç temel belirti grubundan oluþuyor. Bozukluðu olan çocuklar gündüzleri yorgun ya da hayale dalmýþ gibi görünebiliyor. Çocuk aþýrý hareketlidir ve yaþýtlarýyla kýyaslandýðýnda farklýlýk hemen anlaþýlýr. Bitmek tükenmek bilmeyen bir enerjileri olan çocuklar, yükseklere týrmanýr, koltuk tepelerinde gezer, ev içinde koþuþturur ve dur demekten anlamýyorlar. Sakin bir þeklide oynayamaz, bir süre sakin bir þekilde oturamazlar. Oturduklarýnda elleri ayaklarý kýpýr kýpýrdýr. Çok konuþur, iki kiþi konuþurken sýk sýk lafa girerler. Masanýn baþýnda oturamaz, dolayýsýyla okul zamaný geldiðinde derslerini yapmakta zorlanýrlar.
DEHB sorunun teþhisi çocuk doktoru, nörolof, psikolog, psikiyatrist tarafýndan konulabilir. Çocuklarla yakýndan ilgilenen öðretmenler de bazý vakalarýn teþhisinde yardýmcý olabiliyor. Çocuklarý gözlemliyor ve ailesiyle potansiyal belirtileri tartýþýyorlar.
Bir çocuktaki DEHB belirtileri sadece okul gibi bazý ortamlarda ortaya çýkabiliyor. Bu durumda, bu sorun tümüyle DEHB olmayabiliyor. Dikkat eksikliðinden bahsetmek için, bozukluðun belirtilerinin sadece tek bir ortamda deðil çocuðun tüm hayatýný olumsuz etkilemesi gerekiyor.
DEHB tedavisi
Bozukluðun tedavisinde danýþmanlýk ve ilaçlar daha yaygýn olarak kullanýlýyor. Birçok psikiyatrist bu bozukluðu tedavi etmede uzmanlaþýrken, bazýlarý da çocuklar ya da aile ile ilgilenme konusunda uzmanlýk kazanýyor.
Tedaviye çocuklar genellikle terapi ve ilaç tedavisi karýþýmýyla baþlýyor. Çocuklarýn aileleri bazen çocuklarýyla birlikte terapiye girebiliyor ya da ayrý ayrý terapistlerle görüþüyorlar ya da destek gruplarý bulabiliyor. Terapi çocuðun durumunu anlamasýna yardýmcý oluyor ve bu terapilerde çocuklar sýnýfta kendisini nasýl kontrol etmesini öðreniyor.
DEHB'li çocuklarýn tedavisinde kullanýlan Ritalin ve Adderall isimli ilaçlar en yaygýn kullanýlanlardýr. Tedavide kullanýlan stimülanlar (uyarýcýlar), tedavideki baþarýlarýn yanýnda, güvenilir ilaç olmalarý, çocuklarda baðýmlýlýk yapmamalarý ve yan etkilerinin az olmasý nedeniyle tercih ediliyor. Bu stimülanlar, çocuklarda odaklanma ve konsantrasyona yardýmcý olmak için tasarlandý. Çocuklarýn yüzde 10'unda bunlar etkili olmuyor. Bazý hastalar farklý tedaviler denemek ya da dozu artýrmak zorunda kalýyor. Çocuklukta ilaca baþlayanlar ergenlikte ve yetiþkin olduklarýnda da ilaç kullanmaya devam ediyor.
aktifhaber