Lihyei saadet By: armi Date: 01 Mart 2010, 17:37:45
LÝHYE-Ý SAADET
Hz. Peygamber´in mübarek sakalý anlamýnda kullanýlan bir terim.
Þemâil kitaplarýnda ve Siyer-i Nebî kaynaklarýnýn ilgili kýsýmlarýnda bu konu Hz. Peygamber´in saçý bahsi ile birlikte geçmektedir.
Kaynaklara göre Hz. Peygamber´in saçlarý düz ile kývýrcýk arasýnda olup kulak yumuþaðýna kadar uzanýrdý. Bu konuda Hz. Âiþe´den ve Berâ b. Âzib´ten rivayet vardýr. Yer yer, omuzlarýna kadar uzandýðýna dair rivayetler de vardýr. Þârihler buna, traþ olduðu günlerde kulak yumuþaðýna, traþ olmaya yakýn günlerde ise omuzlarýna doðru uzamýþ olabileceði tarzýnda bir açýklama getiriyorlar.
Ýbn Abbas´tan rivayet edildiðine göre Hz. Peygamber önceleri, müþriklere benzememek için saçlarýný alnýnýn üzerine salýverirdi. Zira müþrikler saçlarýný ikiye ayýrýp bir yarýsýný saða, öteki kýsmýný da sola salýverirlerdi. Hz. Peygamber ise buna benzer konularda Ýslâmî prensip ve sembol henüz ortaya çýkmamýþsa ehl-i Kitab´a uymayý tercih ederdi. Resuli Ekrem (s.a.s) bu konuda müstakil bir tavýr ortaya koyma zamaný geldiðinde ve konu, müþriklerin saç tipine benzeme ortamýndan çýktýðýnda daha evvel alnýnýn üzerine döktüðü saçlarýný arkaya ve yanlara tarayýp, baþýnýn iki yanýna salýverir oldu. Vefatýna kadar da bunu terketmedi.
Hz. Peygamber´in sakalý, eni ve boyu bakýmýndan mübarek göðsünü, uygun bir þekilde dolduracak tarzda olup, sýk ve gür idi.
Resuli Ekrem (s.a.s)´in saç ve sakalýndaki mevcut beyaz tellerin 14,17 veya 18 tane olduðu kaydedilir. Buna göre, yirmi civarýnda olduðu söylenebilir. Demek ki, aðarmada bir yoðunluðun olmadýðý anlaþýlmaktadýr. Ayrýca Hz. Peygamber´in sakalýndaki beyaz teller sakat baþlarýnda ve çevresinde idi.
Hz. Peygamber saç ve sakal bakýmýna itina gösterirdi. Zaman zaman traþ olur ve uzayan kýsýmlarý kýsaltýr, boy ve yanýndan biraz alýrdý. Sýk sýk yýkayýp tarardý. Bazen de zevcelerine taratýrdý. Buna dayanan Ýslâm âlimleri erkeðin, mahremine saç ve sakal taratmasýnýn caiz olduðunu, hatta karý-koca arasýndaki sevginin kuvvetlenmesine sebeb olabileceðini ifade ederler.
Hz. Peygamber´in istirahat ettiði, uyuduðu yerlerde sürekli misvak, abdest suyu ve tarak tedarik edilmiþ olmasý diþ bakýmý ile birlikte saç-sakal bakýmýna da özen gösterdiðine iþarettir. Yine Ashabýn rivayetine göre Hz. Peygamber genellikle üzerinde ayna ve tarak taþýrdý. Ara sýra saçýný gül yaðý ile yaðlardý. Böyle zamanlarda, sürdüðü yað, sarýðýna bulaþmasýn diye sarýðýn içine bir tülbent koyardý. Sözkonusu yað çýktýktan sonra tülbenti çekip alýrdý.
Hz. Âiþe´nin bildirdiðine göre Resuli Ekrem, abdest, gusül, ayakkabý giyme, saç-sakal tarama gibi hususlarda sað taraftan baþlardý. Hz. Peygamber´in saç-sakal bakýmý için ayna ve taraktan baþka gül yaðý þiþesi, makas ve saç ayýrma kemiðine de sahip olduðunu Ashabýn nakillerinden anlýyoruz. Peygamber (s.a.s), saç-sakal bakýmýna sadece kendisi dikkat etmekle kalmaz, ashabýna da ýsrarla tavsiye ederdi. Bir gün bir sahabinin mescide, saçý-sakalý karýþýk olarak girdiðini görünce, ona hemen dýþarý çýkarak saçýný-sakalýný düzeltmesini iþaret etmiþ. adam öyle yapýp gelince Hz. Peygamber: "Böyle gelmeniz mi, yoksa þeytan gibi karma karýþýk gelmeniz mi daha iyidir?" buyurdu.
Hz. Peygamber´in, sakalý için sürekli deðil de arasýra kýna kullandýðý rivayetleri vardýr. Þârihler, kullanmadý tarzýndaki rivayetlerin saç ve sakalýndaki beyazlýklarýn kýna kullanma ölçüsüne ulaþmadýðýný gösterdiði, çok az kullandý tarzýndaki rivayetlerin de ümmetine cevazýný göstermek gayesiyle yaptýðý þeklinde bir yorum yapmaktadýrlar. Ayrýca Abdullah b. Ömer´den. Hz. Peygamber´in, sakalýný sarýya boyadýðýna dair de bir rivayet vardýr (Tecrid, I,149). Peygamber (s.a.s)´in, süslenmek gayesiyle deðil de saðlýk gayesiyle geceleyin yatmadan önce gözlerine sürme çektiði, sabah namazý için abdest aldýðýnda ise yýkadýðý rivayeti de vardýr.
Ýbn Abbas´tan rivayete göre; Hz. Ebû Bekir, Peygamber Efendimize:
"Ey Allah´ýn Resulü! Saç ve sakalýnýz aðardý" deyince, Peygamber (s.a.s): "Hûd, el-Vâkýa, Amme yetesâelûn, Ýzeþþemsü Küvvirat sureleri hem ihtiyarlatýr, saçýmý sakalýmý aðartýr" buyurdular. Þârihler Peygamberimizi ihtiyarlatan, saçýný sakalýný aðartan þeyin bu surelerde tasvir olunan kýyamet halleri olduðunu söylerler (Bu konularda ayrýntýlý bilgi için bk. Tirmizî, Þemâil; Ýbn Kesîr, Þemâilü´r-Resûl, s. 19-24; Þîfa-i Þerif Tercümesi, Ýstanbul 1314, s. 174; Aliyyül-Karî, Þerh-i Þifâ, Ýstanbul 1307, ilgili bölüm; Hüsameddin Nakþibendî, s. 6-15; M. Raif Efendi, Muhtasar Þemâil-i Þerîf Tercümesi, Ýstanbul 1304, s. 5-7, 31 vd., 97 vd.; Sahîh-i Buhârî Muhtasarý Tecrîd-i Sarîh Tercümesi, I, 149-150; M. Âsým Köksal, Ýslâm Tarihi, XI, 162 vd.),
radyobeyan