Mekruh By: ecenur Date: 27 Þubat 2010, 16:32:42
Mekruh
Tarifi: Sâri´in, kat´iyyet ifade etmeyen bir üslub ile terkini talep ettiði þeydir[1] Kerahet ya "Allah analara âsi olmayý, kýz çocuklarým diri diri topraða gömmeyi ve vermesi vacib olaný vermemeyi hakký olmayaný istemeyi haram kýldý. Ve üç þeyi de size mekruh kýldý: Kîl ü kâl, çok suâl sorma ve mal zayi etme.", "Allah (c.c.) in en çok gazabýný celbeden helal talaktýr" hadisi þeriflerinde olduðu gibi kerahete delâlet eden bir fiil siðasýyle veya "Açýklanýrsa hoþunuza gitmeyecek þeyleri sormayýn" (Maide: 5/101) ayet-i kerimesinde olduðu gibi kerahete delâlet eden bir karine ile varid olan nehiy siðasýyle anlaþýlýr. Burada nehyi kerahete çeviren karine "Eðer Kur´an indirilirken onu sorarsanýz size açýklanýr. Allan onlarý affetmiþtir. Allah çok baðýþlayýcýdýr, aceleci deðildir" mealindeki yukarýdaki ayetin devamýdýr. Yine "sarahate hamledilir, çünkü mesele bizatihi açýk deðildir; "haram" veya "helal" ile tavsif olunmaz.
Hükmü: Mekruhu iþleyen ikâba müstehak olmaz ancak levm ve itaba maruz kalabilir.
Hanefîlere göre mekruh iki kýsýmdýr[2]
1 - Tahrimen mekruh: Þâri´in haberi vâhid gibi zannî bir delil ile kat´î þekilde terkini talep ettiði þeydir. Meselâ, baþkasýnýn pazarlýðý üstüne pazarlýða girmek, birisinin dünürü üstüne dünüre gitmek gibi. Bu iki fiil, âhâd tarikiyle haklarýnda nehiy varid olduðu için her ilcisi de mekruhtur.
Haram ile tahrîmen mekruh farklýdýr. Þöyle ki: Haram, Kur´andan veya mütevâtir veya meþhur sünnetten kat´î bir delil ile sabit olmuþtur, inkar eden küfre girer. Meselâ: Hýrsýzlýk, faiz, zina, içki, erkeklerin ipek giymesi, altýn
takmasý bu cümledendir. Tahrimen mekruhu inkar eden ise küfre girmez. Ebu Hanife ve Ebu Yusuf un dediði gibi aslýnda tahrimen mekruh harama daha yakýndýr.
2- Tenzîhen mekruh: Bu þâri´in kat´î olmayan bir ifade ile terkedilmesini talep ettiði þeydir. Savaþlarda kullanýldýðý için at eti yemenin mekruh olmasý, kedinin ve yýrtýcý kuþun artýðý su ile abdest almanýn mekruh olmasý, sünneti müekkede ve diðer sünnetlerin terki bu cümledendir.
Hükmü: Tenzihen mekruhu iþleyen ne ikâba ne de zemme maruz kalmaz. Ancak efdal ve evlâ olanýn aksine hareket etmiþ olur.
Buna göre Hanefî mezhebinde teklîfî hüküm yedi kýsým, cumhura göre beþ kýsým olmaktadýr. Râcih olan cumhurun mezhebidir.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] el-Mustasfa: 1/43; el-Medhal ilâ Mezhebi Ahmed: s. 63
[2] . ei-Takrir ve et-Tahbir. 2/80.