Fer By: armi Date: 14 Þubat 2010, 14:23:15
FER´
Birinci derecede gerekli olmayan bilgi, dal, kol, kýsým, ayrýntý, teferruat. Bir ana gövdeden ayrýlan kollardan her biri, aðacýn yukarýya ve yanlara uzanan dallarý.
Kur´an-ý Kerîm´de: "Allah´ýn hoþ bir sözü, kökü saðlam dallarý göðe doðru olan -Rabbinin izniyle her zaman meyve veren- hoþ bir aðaca benzeterek nasýl misal verdiðini görmüyor musun?" (Ýbrahim, 14/24) âyetinde "fer´uha" kelimesi aðacýn dalý manasýnadýr.
Kelime, kadýn veya erkeðin saçý, kavme izafe edildiðinde onlarýn efendisi, þereflisi ve kulaða izafe edildiðinde üst tarafý anlamýna gelir. Çoðulu: Füru´dur. Füru´, Usul´ün zýddýdýr
Ýslâm´dan önceki câhiliye araplarýnýn putlarýna kurban ettikleri yeni doðmuþ deve yavrusuna da "fera" denirdi. Çok ve faydalý mala da "fer" denir. Ayrýca þube ve kýsým manalarýna geldiði gibi, Fýkýh Usulu ilminde bir konuda "asl" üzerine kýyas yoluyla bina edilen tâlý meseleye Fer´ denilmektedir (Râgýp el-Isfahâný el-Müfredât fi Garibi´l-kur´ân, Fer´).
Fer´, þer´i dehilerden kýyasýn rükünlerinden birisidir. Hükmü hakkýnda açýk söz bulunmayan nesne olup, "asl"ýn hükmü ile aradaki illet (hükme gerekçe olan sebep) benzerliði dolayýsýyla ayný hüküm onun hakkýnda da geçerli kýlýnýr. Buna kýyaslanan (makis), yüklem (mahmul), benzetilen (müþebbeh) de denir. (Abdülvahhâb Hallâf. Ýslâm Hukuku Felsefesi, Çev: Hüseyin Atay, s.241). Meselâ: Kur´an´da iki kýzkardeþin bir nikâh altýnda birleþtirilmesi yasaklanmýþtýr. "Ve iki kýzkardeþi bir arada almak suretiyle evlenmek -geçmiþte olanlar artýk geçmiþtir- size haram kýlýndý." (en-Nisâ, 4/23). Hz. Peygamber bir kadýný, hala ve teyzesiyle ayný anda nikâhlamayý yasaklar (Buhâri, Nikâh, 27). Hüküm çýkarmada esas iki asli kaynak olan Kur´an ve Sünnet´te ayný anda iki kýzkardeþle evlenmek meselesinde nass bulunduðundan bu, "asl", buna kýyasla birbirine mahrem olan iki kadýnýn bir nikâh altýnda birleþtirilemeyeceðine hükmetmek de "fer" olur (Abdülkadir Þener, Kýyas Ýstihsan Istýlahý Ankara 1981, s.69). Çünkü bunlarýn hepsi kan akrabalýðýný hiçe saymak (kat-i rahm) gibi bir sonuç doðurur (Hallaf, a.g.e., s.24).
Fýkýhta kullanýlan "Fürû´ terimi Fer´in çoðulu olup baba, dede ve validelerden oluþan Usul´a karþýlýk, ölen bir kimsenin ardýndan mirasçý olarak býraktýðý çocuklarý ve torunlarý için kullanýlýr (ö. Nasuhi Bilmen, Istýlahatý Fýkhiye Kamusu, II, 495).
radyobeyan