Efdal By: armi Date: 11 Þubat 2010, 17:55:32
EFDAL
En faziletli, daha faziletli.
Efdal, f-d-l- kökünden gelmektedir. Ýki þey arasýnda izâfiyet ifâde eder. Yani bir þeyi baþka bir þeyle karþýlaþtýrmak suretiyle kullanýlýr. Dolayýsýyla bu tâbiri kullanmada iki taraf sözkonusudur. Birisi en faziletli veya daha fazîletli þey, diðeri ise kendisinden daha faziletli olunan þey ki; birincisine "mufaddal", ikincisine ise "mafdûlun aleyh" veya "mufaddalun aleyh" denir.
Efdal tâbiri, fýkýh kitaplarýnda sýk sýk kullanýlmaktadýr. Bunun anlamý þudur: Efdal olan þey ile mafdûlun aleyh olan þeyin her ikisinde de fazîlet vardýr; ancak efdal olanda daha fazladýr. Dolayýsýyla böyle bir durumda her iki þeyden birini tercih etmek câiz ise de, efdal olaný yapmak daha iyi ve sevabý daha çoktur. Meselâ hacda dýþardan gelenler için farz dýþýndaki tavâfý yapmak nâfile namazdan efdaldir denildiði zaman; hem tavâfta hem nâfile namazda fazilet olduðu, ancak tavâftaki faziletin nâfile namazdan daha çok olduðu; dolayýsiyle ikisinden birini yapmak gerekirse, tavâfý nâfile namazýna tercih etmenin daha iyi olduðu anlaþýlmaktadýr. Fýkýh kitaplarýnda buna benzer ifadeler çoktur.
Ýslâm askeri için kýþla yapmak, nâfile hacdan efdaldir (Ýbn Abidin, Reddu´l-Muhtâr, I, 186).
Havuzdan abdest almak, nehirden almaya nazaran efdaldir.
Farz, nâfileden efdaldir. Ancak þu konular bundan müstesnâdýr:
1- Namaz vakti girmeden önce abdest almak mendub, vakit girdikten sonra ise farzdýr (namaz için). Ancak burada mendub, farzdan efdaldir.
2- Bir alacaklýnýn darda olan borçlusundaki alacaðýndan vazgeçmesi mendub; onu müsâit bir zamana kadar tehir etmesi ise vâcibdir. Ancak buradaki mendub vâcibden efdaldir.
3- Karþýdakine önce selâm vermek sünnet; verilen selâmý almak farzdýr. Ancak burada yine sünnet farzdan efdaldir (Ýbn Abidin, a.g.e., I, 126).
Cenaze namazýnda saflarýn en faziletlisi son saftýr.
Sadaka verirken en faziletlisi, sadakanýn sevabýný bütün müslümanlara baðýþlamaya niyet etmektir (Ýbn Âbidin, a.g.e, II, 357).
Bu tâbir hadis-i þeriflerde de çok kullanýlmýþtýr:
"Veren el alan elden efdaldir" (Ahmed b. Hanbel, II, 480);
"ALLAH yolunda bir saat nöbet beklemek, kiþinin oruç ve gece namazýndan efdaldir" (Ýbn Mâce, Cihâd, 8;
"Amellerin en faziletlisi ALLAH için sevmektir" (Ebû Dâvûd, Sünnet, II);
"En faziletli cihad, (zâlim) yöneticinin yanýnda hak (doðru) sözü söylemektir" (Ebû-Dâvûd, Melâhim, 17);
"Ýnsanlarýn en fazîletlisi, ALLAH yolunda malýyla, nefsiyle cihad edendir" (Buhâri, Cihâd, 2);
"Namazdan sonra en faziletli amel cihaddýr" (Ahmed b. Hanbel, II, 22);
"En faziletli sadaka müslüman kiþinin bir ilim öðrenmesidir" (Ýbn Mâce, Mukaddime, 20);
"En faziletli dinar (para), kiþinin çoluk çocuðuna harcadýðý dinardýr" (Ýbn Mâce, Cihâd, IV).
Bir adam, "Ya Rasûlullah, en faziletli müslümanlýk hangisidir" diye sordu. Rasûlullah (s.a.s.), "Senin dilinden ve elinden müslümanlarýn selâmette olmasýdýr" diye cevap verdi. Peki en faziletli hicret hangisidir? diye sordu. Hz. Peygamber (s.a.s.), "ALLAH´ýn hoþlanmadýðý bir þevden hicret etmen (onu yapmamandýr)" dedi.
radyobeyan