Edeb mahalli By: armi Date: 11 Þubat 2010, 17:50:10
EDEB MAHALLÝ
Ýslâm hükümlerine göre kadýn ve erkeðin örtülmesi zorunlu yerleri. Avret mahalli de denir. Kur´an buyruðunca her müslüman edeb mahâllini örterek gizlemekle yükümlüdür. Bununla birlikte kiþinin baþkasýnýn edeb mâhalline bakmasý dâ haramdýr. Ýslâm, bu hükümleriyle toplumsal bozuluþun en büyük etkenlerinden birisi olan fuhuþa açýlan kapýlarý kapatmýþ; insanýn, özellikle kâdýnýn onurunu güvence altýna almýþtýr.
Edeb mahallinin örtülmesi (setr-i avret) kuralý, insan ve toplum gerçeðine ters düþen baskýcý bir tutumun ürünü deðil, insan yaratýlýþýna uygun bir yönlendirme, insanýn ve toplumun korunmasý doðrultusunda getirilen bir önlemdir. Edeb ve hâyâ duygularýnýn yitirildiði modern toplumlarýn içine düþtükleri ahlâki bunalým ve açmazlar, örtünme kuralýnýn önemini ve yerindeliðini yeterince ortaya koymaktadýr. Kur´an, Þeytan´ýn iðvasýna kapýlan Hz. Adem ve Havva´nýn kurallarý çiðneyerek Allah´ýn korunmasýndan uzak düþtüklerinde edeb yerlerinin açýldýðýnýn bilincine vardýklarýný, piþmanlýk ve utançla örtünmeye çalýþtýklarýný anlatýr (el-A´râf, 7/20-23). Örtünme, bu doðal güdü ve korunmanýn bir sonucudur. Buna karþýlýk Þeytan ve iþbirlikçileri, insaný saptýrmak amacýyla bu kurala karþý savaþ açmýþlardýr.
Edeb mahalli, insanýn kadýn ya da erkek oluþuna, karþýsýnda yeralan insanýn niteliðine göre deðiþir. Ýslâm hukukçularýna göre erkeðin edeb mahalli, göbek ile dizkapaðý arasýdýr. Müslüman kadýnýn müslüman kadýna karþý edeb mahalli de yine göbek ile dizkapaðý arasýdýr. Kadýnýn erkeðe karþý edeb mahalli, Hanefi, Mâlikî ve Ýsnaþeriye ekollerine göre yüz ve elleri dýþýnda bütün vücududur. Þafii ve Hanbeli ekollerine göre ise kadýnýn bütün vücudu istisnasýz edeb mahallidir.
Müslüman kadýnlarýn köleler ile müslüman olmayan kadýnlar karþýsýndaki durumu da fýkýh ekollerine göre deðiþiklik göstermektedir. Hanefi, Hanbeli ve Ýsnaaþeriye hukukçularýna göre müslüman kadýnlar için köleler de diðer yabancý erkekler gibidir. Bu nedenle müslüman kadýn köleler karþýsýnda da tam tesettüre riayet etmesi gerekir. Þafii ve Maliki hukukçularýna göre ise kölelerin hanýmlarýnýn ziynetlerini görmesinde bir sakýnca yoktur. Selefe göre müslüman kadýn için müslüman olmayan kadýnlar da erkekler hükmündedir. Buna karþýlýk er-Râzî gibi bazý bilginler müslüman olmayan kadýnlarla müslüman kadýnlar arasýnda bir fark kabul etmemektedirler. Mevdûdî gibi bazý çaðdaþ bilginler ise selefin görüþünü tercih etmektedirler.
Edeb mahallinin örtülmesi namazýn da temel þartlarýndandýr. Edeb mahalli tam olarak örtülmeden namaz kýlýnamaz. Edeb mahallini örtse de, vücudun içini gösterecek nitelikteki giysiler namazý bozar, Namaz kýlýnýrken herhangi bir nedenle edeb mahallinin dörtte bir bölümünün açýlmasý durumunda namaz bozulur. (Konunun ayrýntýlarý için ayrýca Avret, Tesettür ve Hicab maddelerine bakýnýz).
radyobeyan