Cimrilik By: armi Date: 08 Þubat 2010, 17:48:13
CÝMRÝLÝK
Harcanmasý gereken malý sarfetmekten kaçýnmak, para ve malý çok sevdiðinden dolayý, baþkasýna bir þey vermekten çekinmek.
Dinimiz, baþta zekât olmak üzere bazý malî harcamalarda bulunmamýzý emretmiþtir. Aile bireylerinin bakýmý, akrabalarýn görülüp gözetilmesi de bu emirler arasýndadýr. Çevremizdeki yoksullara imkân ölçüsünde malî yardým ise bir insanlýk görevidir. Parasý ve malý olduðu halde bir insan bu görevlerini yapmaz ve malýný sarf etmekten çekinirse, cimrilik yapmýþ demektir.
Cimriliðin baþlýca sebebi aþýrý mal hýrsý ve gelecekte yoksul kalma korkusudur. Peygamberimiz: "Çocuk, cimrilik ve korkaklýk sebebidir" buyurmuþtur. Aþýrý mal hýrsý ve cimriliði yüzünden durmadan mal biriktiren ve tükenir endiþesi ile hastalýklarýnda bile harcamayýp, dünyayý kendilerine zindan eden cimriler vardýr. Halbuki mal Allah´ýn nimetidir ve bu nimet yerli yerince harcanýrsa Allah onu artýrýr.
Cimriler, insanlar arasýnda da, Allah katýnda da sevimsiz ve aþaðýlýk kiþiler olarak görülür. Allah Teâlâ:
"Onlar ki hem kýskanýr, cimrilik ederler, hem de herkese cimrilik tavsiye ederler ve Allah´ýn kendilerine fazlýndan verdiði Þeyleri saklarlar. Biz de böyle nimetleri gizleyen nankörlere hor ve rüsvay edici bir azap hazýrladýk. " (en-Nisâ, 4/37) buyurmuþtur.
Rasûl-i Ekrem (s.a.s.) de þöyle buyurmaktadýr:
"Cimrilikten sakýnýnýz. Çünkü cimrilik, sizden önceki milletleri helâk etmiþtir. "
"Her sabah gökten iki melek iner. Birisi: -Ýlâhi Ýnfak edene karþýlýðýný ver; diðeri: -Allah´ým! Cimrilik edene de telef ver (malýný yok et), diye dua ederler. " (Riyazü´s-Salihin, I, 253).
"...Cimri kiþi Allah´a uzak, Cennet´e uzak, insanlara uzak ve Cehennem ateþine yakýndýr" (Tirmizî, Birr, 40).
Cimriler hakkýnda söylenen sözler, cimrilerin insanlar arasýndaki durumunu, çok güzel anlatmaktadýr.
Biþr b. el-Haris, cimriler hakkýnda þöyle demiþtir: "Cimrinin yüzüne bakmak, insanýn kalbini katýlaþtýrýr. Cimrilerle karþýlaþmak müminler için belâdýr"
Yahya b. Muaz da þöyle demiþtir:
"Kötü kimseler olsalar bile, cömertler için herkesin kalbinde bir sevgi vardýr. Ýyi olsalar bile, cimrilere karþý herkesin kalbinde yalnýz nefret vardýr."
Ýbnu´l-Mutez´in cimrilik hakkýndaki görüþü de þudur: "Ýnsan malýna cimrilik ettiði nisbette þerefinden kaybeder."
Mallarýný kendileri için bile harcamaktan çekinen cimriler, Allah Teâlâ´nýn kendilerine verdiði nimeti harcamamakla sadece kendilerini deðil, eþ ve çocuklarýný da sýkýntýya sokarlar. Çevrelerindeki diðer insanlara fenalýk yapmýþ olurlar. Çünkü, Allah´ýn verdiði bu nimetlerde nafaka veya sadaka olarak diðer insanlarýn da hakký vardýr. Bu hakkýn sahiplerine verilmemesi zulümden baþka bir þey deðildir. Servet, Cenâb-ý Hakk´ýn ihsanýdýr. Allah (c.c.), serveti dilediðine verir, dilediðinden alýr. Mal ve mülkün gerçek sahibi O´dur. Cimriler, bu þuura eremeyen insanlardýr.
Müslümanlarýn, cimrilik konusunda, Allah Teâlâ´nýn aþaðýdaki ihtarýný unutmamalarý gerekir. Cenâb-ý Hak þöyle buyuruyor:
" Allah´ýn verdiklerinden cimrilik edenler, sakýn bunun kendileri için hayýrlý olduðunu sanmasýnlar bilakis bu onlarýn kötülüðünedir. Cimrilik yaptýklarý þey, kýyamet günü boyunlarýna dolanacaktýr. Göklerin ve yerin mirasý Allah´ýndýr. Allah iþlediklerinizden haberdardýr. " (Âl-i Ýmrân, 3/180).
Beþer nefsi zayýftýr, muhteristir. Ancak Allah´ýn koruduðu kimseler bundan müstesnadýr. Ancak imanla kendilerini mâmur edenler, bu cimrilik cehaletinden temizlenebilir, yeryüzünün zaruretlerinden kurtulabilir, menfaata karþý duyduklarý hýrs kaydýndan vazgeçebilirler. Çünkü iman sahipleri, Allah´dan, maldan da üstün birþey umabilirler. Bu umulan þey Allah´ýn rýzasýdýr. Mümin kalp; mal ile deðil, iman ile mutmain olur; Allah yolunda infak etmekle fakir düþeceðinden korkmaz. Kendi hiç bir þey deðilken Allah onu meydana getirmiþ, vücut, göz, kalp, lisan ve sayýsýz nimetler baðýþlamýþ ve mal sahibi yapmýþtýr. Bunlar Allah´a aittir. Öyle ise Allah´a güvenen birisi Allah yolunda ve Allah rýzasý için malýný infak etmekten çekinmez.
Ama kalp gerçek imandan yoksun olunca, infak etmeye veya sadaka vermeye teþebbüs ettiði zaman, her defasýnda, nefsinde bir cimrilik duygusu dalgalanmaya baþlar, fakir düþeceðinden korkar. Böylece infak etmekten vazgeçer. Sonra onun hayatý emniyetsiz ve istikrarsýz bir korku ve ihtiras Cehennemi haline gelir.
Allah´a söz verdiði halde ahdine ihanet eden, verdiði söze vefa göstermeyip Allah´a karþý yalan söyleyen, hiç bir zaman kalbini münafýklýktan kurtaramaz. Ölçülü hareket etmek Ýslâm nizamýnýn temel esaslarýndan birisidir. Aþýrý müsrif davranmak da cimri davranmak kadar dengeyi bozar. Ýslâm, dengenin bozulmamasýný öngörür:
"Elini boynuna baðlayýp cimri kesilme, büsbütün de açýp tutumsuz olma. Yoksa piþman olur açýkta kalýrsýn. " (el-Ýsrâ, 17/29).
Ayet-i Celilede cimrilik, ellerini boynuna baðlýyan bir insan gibi tasvir ediliyor. Ýsraf ise, elini son haddine kadar açýp elinde ve avucunda ne varsa daðýtmak þeklinde ifade ediliyor.
Cimri insanýn da, müsrif insanýn da varacaðý netice aynýdýr. Cimriliðin de israfýn da sonu piþmanlýk duygusudur. Her þeyin en iyisi orta hallisidir.
Orta yol, iman ahlâký ile küfür ahlâkýnýn sýnýrýdýr: Cimrilik cehaletten gelen kara bir lekedir. Ýsraf ise þeytanýn iþini yapmaktýr. Müsrifler þeytanýn kardeþleri olarak tanýtýlmaktadýr.
Cimrilik kelimesinin Kur´an´daki diðer bir karþýlýðý katur kelimesidir. Bu kelime, Türkçe´deki hasis kelimesini karþýlamaktadýr. Anlamý, eli sýký, yahut çok cimri demektir. Kur´an´da, kiþinin elindeki þeyleri çar-çur etmesi demek olan israfýn zýddý olarak kullanýlmýþtýr.
"Ve onlar ki harcadýklarý zaman, ne israf ederler, ne de cimrilik ederler; (harcamalarý) bu ikisinin arasýnda dengeli olur. " (el-Furkan, 25/67).
Cimrilik konusu, Allah´ýn çok kötülediði bir haslettir. Ýman eden bir kimse asla cimri davranýp mal yýðmaz. Tamahkâr davranmaz. Nefsinin cimriliðinden kendini kurtarýr. Cimriliðin ve tamahkârlýðýn son derecesi olarak Kur´an´da bir kelime daha vardýr. Bu kelime þih, þuh veya þihh´dir. Kelime güçlü bir kötüleme anlamýnda tamahkârlýk ve cimrilik demektir.
"O halde gücünüz yettiði kadar Allah´dan korkun. (O´nun öðütlerini) dinleyin. Ýtaat edin. Kendi iyiliðinize olarak harcayýn. Kim nefsinin cimriliðinden (þuhhe nefsihi) korunursa iþte onlar, kurtuluþa erenlerdir. " (et-Tegabün, 64/16).
Bu ayete göre, cimrilik, nefsin kendisinde bulunan bir belâdýr. Nefsi, bu belâdan ancak iman kurtarýr. Allah´a ve âhiret gününe inanan insan, infak ederek nefsindeki bu cahilî lekeyi temizler, bu belâdan kurtulur. Cimrilik belâsýndan kurtulamayan insan Ýslâmî bir hayata aþina olamaz. Ýslâmî hayata alýþkýn olmayan cimriler, Allah´ýn rahmet hazinelerine sahip olsalar bile, biter korkusuyla cimrilik ederler. Halbuki Allah´ýn hazineleri bitmez ve tükenmez.
"De ki, Rabbimin rahmet hazinelerine siz sahip olsaydýnýz tükenir korkusuyla yine de cimrilik ederdiniz. Hakikaten insan çok cimridir. " (el-Ýsrâ, 17/100).
Bu cümle ile cimriliðin son haddi dile getiriliyor. Allah´ýn rahmeti, her þeyi kaplamýþtýr. Onun ne bitmesinden ne de eksilmesinden endiþe edilebilir.
radyobeyan