Bunak By: armi Date: 06 Þubat 2010, 15:17:15
BUNAK
Zekânýn, zihnin ve aklýn görevini yapamamasý sonucu meydana gelen hastalýða yakalanan kimse, ma´tuh.
Dokularýn özelliðini kaybetmesi sonucu bu hastalar bazen deli, bazen akýllý gibi hareket ederler. Unutma olayý artar, yeni bilgiler zihne zor yerleþir.
Bunama, ehliyeti daraltan özellikler arasýnda yer alýr. Bunaklar mümeyyiz çocuklarý andýrýrlar. Ehliyet bakýmýndan da onlar gibidirler. (Mecelle, Madde, 978).
Bunak veya fýkhî tâbiriyle Ma´tuh, alýþ-veriþ gibi feshedilebilecek veya batýl olacak bir tasarrufta bulunamaz. Ma´tuh´un alýþ-veriþi batýl ve geçersiz kabul edilir ise yaptýðý akidlerde meydana gelecek zarar ve ziyaný yüklenir. (Mecelle, Ali Haydar Þerhi, madde: 960). Böyle bir durumda meydana gelen zararlar ma´tuh´un malýndan alýnýr, ona tazmin edilir. Çünkü Ma´tuh bütün iþlerinde mahcur kabul edilmiþtir. Fakat bir baþkasý Ma´tuh olan birine bir mal satýp veya kiralasa, rehin veya borç para verse, onunla bir ortaklýk kurmak üzere bir sermaye teslim etse, bunak kimse de bunlarý telef ettiði takdirde ona tazmin ettirilmez. (Ö. N. Bilmen, Istýlahat-ý Fýkhiyye Kamusu, VII, 271 vd.). Yalnýz ma´tuh tasarrufta bulunmak isterse bundan kimse onu alýkoyamaz. Ma´tuh´un velisi çocuk iken ona velâyet edenlerdir. Baþka bir görüþe göre ise bunakýn velisi devlet yahut devletin temsilcisi olan kadýdýr. Bunak alýþ-veriþ ederken velisi onu görüp de engel olmazsa bu alýþ-veriþ geçerlidir. Fakat bundan bir zarar söz konusu olursa malýndan tazmin edilir.
Bunaklar bütün hallerinde çocuklar gibidirler. Çocuklar için Ýslâm´ýn koyduðu hükümler ve özellikle mahcuriyetleriyle ilgili olarak belirlenen prensipler aynen bunaklar için uygulanýr. Velileri onlarýn mallarýndan zekâtlarýný verir, kurbanlarýný keserler.
Þâmil ÝA.
radyobeyan