Ber By: armi Date: 05 Þubat 2010, 11:07:16
BER´
Kötü görülen, hoþlanýlmayan þeylerden uzak durmak, tertemiz ve her türlü kirden uzak yaratmak, iyileþmek ve þifa bulmak anlamlarýna gelen ve yaratýlýþý ifade eden bir terim.
Kelimenin kökü Be-ra-e´ fiilidir. Min´ edatýyla kullanýldýðýnda -den uzaklaþmak, ilgiyi kesmek´; Tef´îl´ babýnda ´Ber ra e´ þekliyle aklamak, beraet ettirmek; ´istif´âl´ babýnda ´Ýs teb-ra-e´ þeklinde kullanýldýðý zaman ise temizlenmek, berâatýný istemek anlamlarýna gelir.
Allah´ýn güzel isimlerinden olan Bârî, Allah´ýn yarattýðý þeyleri tertemiz yarattýðýný ve her türlü kirden arýndýrdýðýný ifade eder. (Elmalýlý Hamdi Yazýr, Hak Dini Kur´an Dili, VII, 4876). Hak Teâlâ zatý, sýfatlarý, isimleri, fiilleri ve þuûnatýyla tertemiz, her türlü çirkinlik ve kirden müberra ve her türlü noksanlýktan uzak olduðu için; O´ nun yaratmasý da böyle tertemiz ve her türlü noksanlýk ve kirden, ayýptan uzaktýr.
Kelimenin Kur´an´da geçen diðer þekillerinin de kuþkusuz bu kök anlamýyla yakýndan baðlantýsý vardýr. Sözgelimi, Hz. Ýsa´nýn "körü ve alacalýyý ibrâ ettiði", yani iyileþtirdiði belirtilir (Âli Ýmrân, 3/49). Yusuf suresinde Hz. Yusuf veya Aziz´in karýsý "Ben nefsimi tebrie etmem"(Yusuf 12/53) derken nefsini temize çýkarmak, daha doðrusu kötülüklerden uzak görmek istemediðini; çünkü nefsin her zaman kötülüðü emrettiðini belirtir. Ýnsan, tabiatý gereði yanýlýr, kötülük ve günah iþleyebilir. Bu yüzden, Allah´ tan baþkasý temelde barî´ deðildir; noksanlýk, kötülük ve günah insanýn ayrýlmaz özelliklerindendir. Buna karþýlýk, insan tövbe ve istiðfar ile, haramlardan mümkün olduðunca kaçýp, emredilenleri yerine getirmekle günahlardan temizlenir, yani nefsini tezkiye´ eder; ama tebrie´ edemez.
Ýslâm´ýn oldukça önemli kural ve esaslarýndan olan teberrî´ veya teberrâ´ ise, Allah´ýn düþmanlarýndan uzak durmak, onlarý velî, sýrdaþ ve lider edinmemek, kendilerine özellikle müslümanlarýn kaderiyle ilgili görevleri tevdî etmemek ve onlarla gönülden dost olmamak demektir. (el-Bakara, 2/166-7; el-En´âm, 6/68; el-Enfâl, 8/48; et-Tevbe, 9/3).
Ayný ´Be-ra-e´ fiilinden türeyen ´Berâet´ kelimesi ise; "mahkemede suçsuzluðu ortaya çýkmak ve suç töhmetinden kurtulmak", siyasî hukuk açýsýndan ise "iliþkileri kesme, sulh durumuna son verme" anlamlarýna gelir ve Kur´an-ý Kerîm´de Tevbe suresinin baþýnda kullanýldýðý biçimiyle, artýk Ýslâm´ýn hakim duruma geçtiði konumda ya Ýslâm´ý seçmek, ya da savaþa hazýr olmak þýklarýndan birini tercih hususunda müþriklere verilen ültimatom (Elmalýlý, Hak Dini Kur´ an Dili, Tevbe,1 ) manasýný ifade eder.
Yine, ayný fiilden gelen "beriyye" kelimesi ise "yaratýklar" demektir. Kur´an´da ´hayru´l-beriyye´ ve ´þerru´l-beriyye´ þeklinde geçer (Beyyine, 98/6-7).
radyobeyan