Belva'i Amme By: armi Date: 05 Þubat 2010, 11:05:40
BELVÂ-Ý ÂMME
Belvâ, musibet, zahmet, ýztýrap, meþakket, güçlük gibi anlamlara gelir. Âmme, ise bütün, herkes, umûm demektir. Buna göre "belvâ-i âmme" herkesi kapsayan meþakkat ve güçlük demektir.
Terim olarak belvâ-i âmme; kaçýnýlmasý güç, umûmun mübtela olduðu bir þey hakkýnda husûsî bir hüküm verilmesidir.
Dinimiz kolaylýk dinidir. Kur´an-ý Kerîm´de: "Allah sizin için kolaylýk ister, zorluk deðil ", (el-Bakara, 2/185) buyurulur. Bu nedenle "belvâ-i âmme" fýkhýn fer´î kaynaklarýndan biri olmuþtur. Müslümanlarýn çoðunun uðradýðý güçlük ve meþakkatler bu kaideye dayanýlarak hafifletilmiþtir. Bunlardan birkaç misal verelim:
Sokakta elbisemize sýçrayan ve korunmasý mümkün olmayan su ve çamur damlalarýyla namaz kýlmanýn caiz olmasý;
Özürlü kimselerin özürleri sebebiyle bulaþan pislikle namaz kýlmalarýnýn caiz olmasý;
Çocuklarýn öðrenmek için abdestsiz olarak Kur´an-ý Kerîm´i ellerine almalarýnýn caiz olmasý;
Binalardaki tuvaletlerde tuvalet esnasýnda ön ve arkayý kýbleye çevirmenin caiz olmasý; (Ýbn Nüceym, el-Eþbâh ve´n-Nezâir, Kahire 1968, s. 76-77).
Doktor ve saðlýk görevlilerinin tedâvî için kadýn ve erkeklerin avret mahallerine bakmalarýnýn caiz olmasý gibi.
Ancak hakkýnda nas olan hükümler "belvâ-i âmme" sebebiyle kolaylaþtýrýlamaz. Ýnsanýn idrarý elbisesine bulaþýr, bunda belvâ-i âmme vardýr, diye idrarýn necis olmadýðýna hükmedilemez, çünkü bu konuda nas vardýr. (Atýf Bey, Mecelle Kavâid-i Kulliyye Þerhi, Ýstanbul 1327, s. 25).
radyobeyan