Basiret By: armi Date: 04 Þubat 2010, 14:27:57
BASÎRET
Ýdrak, zeka, ilim, tecrübe, kalp ile görme, doðru ve ölçülü bakýþ, uzaðý görme, kavrayýþ, feraset. Baþýmýzdaki göze basar, kalp gözüne de basîret denir. (Raðýb el-ýsfahânî, el-Müfredat, 49). Buna göre basîret; kalp gözüyle görüþ, iþin iç yüzüne nüfuz etmek bir þeyin içini -dýþýný, önünü- sonunu, aslýný ve hakikatini bilmektir. Bu nedenle basîret-i kalp, kalp uyanýklýðý; basîretsiz,gafil, basîreti baðlanmak gaflette bulunmak anlamýna gelir.
Basîret ilâhî bir nur ve hakkýn batýldan ayýrt edilmesine yarayan bir bilgidir. Kalplerinde bu özellik bulunmayan kimseler hakkýnda Allah Teâlâ "Onlarýn kalpleri vardýr ama onunla gerçekleri anlayamazlar" (el-A´raf, 7/179) buyurmuþtur. Basîret Kur´an-ý Kerîm´de tekil þekliyle iki yerde geçer:
a- "Ey Muhammed! De ki, benim yolum budur. Ben ve bana uyanlar basiretle insanlarý Allah´a çaðýrýrýz." (Yusuf,12/108). Burada basiret açýk delil, kesin bilgi manasýnda kullanýlmýþtýr.
b- "Özürlerini sayýp dökse de insanoðlu kendi kendine þahiddir." (el-Kýyamet, 75/14) ayetinde þahit manasýna kullanýlmýþtýr. Görme yani basar hem insanlarda hem hayvanlarda olduðu halde basiret duygusu sadece insana verilmiþtir. Etraftaki eþyayý, uzaktaki bir cismi iyi ve mükemmel bir þekilde rahatça gören gözler olduðu gibi, bunu çok az görenler de vardýr. Ayný þekilde eþyanýn hakikatini tam anlamýyla idrak eden fevkalâde basiret olduðu gibi bu eþyanýn gerçeklerini göremeyen kalp gözleri de vardýr. Ýnsanýn kötülük ve ahlâksýzlýklara dalmasý onun basîretini baðlar. Fakat Allah´a itaat, salih bir amel, mükemmel ve gerçek bir tevhidi akide, mümine üstün bir basiret verir. Hz. Peygamber (s.a.s.)´in "Mümin´in ferasetinden korun, zira o Allah´ýn nuru ile bakar" (Tirmizî, Tefsir Suretu´l-Hicr, 6) buyurmasý mümindeki basiret ve kavrama kabiliyetinin üstünlüðünü gösterir. Basiret sahibi bir mümin baþkalarýndan önce kendi kusur ve eksikliklerini görür. Resulullah þöyle buyurur: "Allah bir kulu hakkýnda iyilik murad ederse, ona, kendi kusurlarýný görme kabiliyetini verir. " (Müslim, Kader, 4,5). "Ey basiret sahipleri ibret alýnýz. " (el-Haþr, 59/2) ayeti, insanýn ilerisi için daha tedbirli davranýp Allah´ýn emirlerine ters düþmekten sakýnmasýný saðlamak maksadýyla yapýlan bir hatýrlatmadýr. Bu da müminin basiretini gösterir.
Ýman bir basirettir. Basireti açýk olanlar Allah´ýn dinine ve hükümlerine talip olurlar. Basireti kapalý olanlar da Allah´ýn nizam ve hükümlerine sýrt çevirirler.
radyobeyan